جعاله: تفاوت میان نسخه‌ها

 

=== خلاصه ===

'''جُعاله''' در [[فقه]] و [[حقوق]] ایران عبارت است از [[عقد|عقدی]]<ref>به نظر دکتر کاتوزیان، جعاله عقد است</ref> که طی آن شخصی در برابر دریافت اجرت و یا پاداشی التزام به انجام کاری می‌یابد. جعاله در لغت به معنای اجرت و دستمزد به‌کار می‌رود.<ref>عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، تهران، نشر فرهنگ اندیشمندان، ۱۳۸۸، چاپ اول، صفحهٔ ۳۳۸</ref>

 

=== مشروح ===

 

در فقه اسلامی التزام (لازم بودن، نوعی اجبار) به پرداخت عوضی معلوم (به زبان ساده “بدهی”) در ازای انجام دادن کاری را جعاله (اصطلاحی [[حقوق مدنی|حقوقی]]) می‌گویند. جعاله، عنوان بابی مستقل در [[فقه]] است که از [[احکام]] آن در این باب به تفصیل سخن گفته‌اند.

 

 

نگاه فقهی جعاله ملتزم شدن جاعل به دادن عوض (مثلا وجه نقد به عنوان دستمزد) است در قبال عملی که اولا حلال باشد و دوم اینکه عقلانی و منطقی باشد. در جعاله، شخص ملتزم را جاعل و طرف مقابل را عامل، و اجرت را جُعل می‌گویند.

 

 

 

 

=== جاعل ===

 

جاعل می‌تواند فرد اجنبی (ناشناخته، مجهول، خارج از قرارداد کتبی) باشد؛ مثل اینکه کسی اعلام کند: هرکس گمشده فلانی را پیدا کند، من فلان مبلغ به او می‌دهم، که در این صورت، پرداخت جُعل بر عهده او خواهد بود نه صاحب گمشده.

 

=== عامل ===

 

 

عوض در جعاله بنابر مشهور باید با پیمانه یا وزن یا شمارش و در کل معلوم باشد؛ بنابر این، جعاله در صورت مجهول بودن عوض باطل است. البته در صورت بطلان عقد نیز، عامل مستحق [[اجرت المثل]] است، با این تفاوت که در صورت صحّت جعاله و بطلان عوض، اجرت المثل، در جعاله عوض واقع می‌شود؛ لیکن بنابر قول جمعی، در صورتی که جهالت (عدم شفاف سازی) مانع تسلیم عوض نباشد، اشکالی ندارد، مانند آنکه جاعل بگوید: هرکس فلان گمشده را بیابد، نصف آن از آنِ او باشد و یا صاحب کالا به دلال بگوید: از فلان مبلغ هر چه بیشتر فروختی از آنِ خودت باشد.

 

=== جعاله در سیستم بانکداری ایران ===

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

=== نمونه قرارداد جعاله ===

 

 

الف. جاعل (ملتزم):

ب. عامل (طرف):

 

 

ارائه خدمات در خصوص انجام امور و پیگیری …

 

 

 

 

مدت این قرارداد از تاریخ امضاء قرارداد جعاله به مدت … ماه کاری تعیین و توافق گردید است، که در صورت توافق طرفین تا یک ماه کاری قابل تمدید خواهد بود.

 

 

 

 

 

== جستارهای وابسته ==

[[اجاره]]

 

== منابع ==

{{پانویس}}

[[رده:عقود معین]]

[[رده:واژگان حقوق مدنی]]