|
مبدا=[[مبدأ (ستاره‌شناسی)]] ([[سامانه بین‌المللی مرجع آسمانی|ICRS]]) |
صورت=[[سگ بزرگ]] |
بعد={{RA|06|45|08.9173}}<refAAAA name=simbada>simbadaBBBB[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=name+sirius+a Database entry for Sirius A], [[سیمباد]]. Accessed online [[۲۰ اکتبر]], [[2007]].</ref><refrefBBBBAAAA name=cg/>BBBB |
میل={{DEC|−16|42|58.017}}<refAAAA name=simbada/><refBBBBAAAA name=cg>AstrometriccgBBBBAstrometric data, mirrored by SIMBAD from the [[هیپارکوس (ماهواره)]] catalogue, pertains to the center of mass of the Sirius system. See §2.3.4, ''[http://www.rssd.esa.int/SA/HIPPARCOS/docs/vol1_all.pdf Volume 1, The Hipparcos and Tycho Catalogues]'', European Space Agency, 1997, and the [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?HIP%2032349 entry for Sirius] in the کاتالوگ ابرخس ([[Centre de Données astronomiques de Strasbourg|CDS]] ID [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/Cat?I/239 I/239].)</ref>refBBBB |
قدر ظاهری=−1.47 (A)<refAAAA name=simbada/>BBBB / 8.30 (B)<refAAAA name=wd42166>wd42166BBBB[http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?WD%200642-166 Entry for WD 0642-166], ''A Catalogue of Spectroscopically Identified White Dwarfs'' (August 2006 version), G. P. McCook and E. M. Sion ([[Centre de Données astronomiques de Strasbourg|CDS]] ID [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/Cat?III/235A III/235A].)</ref>refBBBB
}}
{{مشخصات جعبه ستاره|
کلاس=A1V (A)<refAAAA name=simbada/>BBBB / [[کوتوله سفید|DA2]] (B)<refAAAA name=wd42166/>BBBB|
b-v=0.01 (A)<refAAAA name=simbada/>BBBB / −0.03 (B)<refAAAA name=wd42166/>BBBB|
u-b=−0.05 (A)<refAAAA name=hr2491>hr2491BBBB[http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?HR%202491 Entry for HR 2491], ''Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Preliminary Version)'', D. Hoffleit and W. H. Warren, Jr., 1991. ([[Centre de Données astronomiques de Strasbourg|CDS]] ID [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/Cat?V/50 V/50].)</ref>refBBBB / −1.04 (B)<refAAAA name=wd42166/>BBBB
}}
{{اخترسنجی جعبه ستاره |
حرکت شعاعی=−7.6<ref6AAAA name=simbada/>BBBB |
حرکت مخصوص بعد=−546.05<ref05AAAA name=simbada/><refBBBBAAAA name=cg/>BBBB |
حرکت مخصوص میل=−1223.14<ref14AAAA name=simbada/><refBBBBAAAA name=cg/>BBBB |
اختلاف منظر=379.21 | parallax_footnote=<refAAAA name=simbada/>BBBB |
p_error=1.58 |
قدر مطلق=1.42 (A)<refAAAA name=co>ForcoBBBBFor apparent magnitude ''m'' and parallax ''π'', the absolute magnitude ''M<sub>vsubBBBBv</sub>subBBBB'' of Sirius A is given by:
:<math>mathBBBB\begin{smallmatrix}M_v\ =\ m + 5 (\log_{10} {\pi} + 1)\ =\ -1.47 + 5 (\log_{10}{0.37921} + 1)\ =\ 1.42\end{smallmatrix}</math>mathBBBB
See: {{یادکرد|فصل= |کتاب={{#if:|[ The Stars: Their Structure and Evolution]|The Stars: Their Structure and Evolution}}|ناشر= Cambridge University Press|چاپ= |شهر= |کوشش= {{#if:|, {{چر}}}} |ویرایش= |سال= {{#if:|, {{چر}}}}1994 |شابک={{#if:0521458854|ISBN 0-521-45885-4}} |نویسنده=Tayler{{#if:Roger John|, {{چر}}Roger John}} |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه=16 |زبان=en |مقاله= |ژورنال= |نشریه= |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} {{#if:|Retrieved on .}}</ref>refBBBB / 11.18 (B)<refAAAA name=wd42166/>BBBB}}
{{Starbox visbin
| reference=
شعاع=1.711 (A) /{{سخ}}0.0084 ± 3% (B)|
چرخش=16 km/s (A)
| درخشندگی=25.4 (A) /{{سخ}}0.026<ref>From026AAAABBBBFrom L=4πR<sup>2supBBBB2</sup>σTsupBBBBσT<sub>effsubBBBBeff</sub>subBBBB<sup>4supBBBB4</sup>supBBBB. See: {{یادکرد|فصل= |کتاب={{#if:|[ The Stars: Their Structure and Evolution]|The Stars: Their Structure and Evolution}}|ناشر= Cambridge University Press|چاپ= |شهر= |کوشش= {{#if:|, {{چر}}}} |ویرایش= |سال= {{#if:|, {{چر}}}}1994 |شابک={{#if:0521458854|ISBN 0-521-45885-4}} |نویسنده=Tayler{{#if:Roger John|, {{چر}}Roger John}} |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه=16 |زبان=en |مقاله= |ژورنال= |نشریه= |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} {{#if:|Retrieved on .}}</ref>refBBBB (B)
| دما=9,940 (A) /{{سخ}}25,200 (B)
| سن=2-3 × 10<sup>8supBBBB8</sup>supBBBB
| گرانش=4.33 (A)/8.57 (B)}}
{{نام جعبه ستاره |
نام‌ها='''System''': α Canis Majoris, α CMa, 9 Canis Majoris, 9 CMa, [[کاتالوگ هنری دراپر|HD]] 48915, [[کاتالوگ ستارگان درخشان|HR]] 2491, [[نظرسنجی بن|BD]] -16°1591, [[کاتالوگ ستاره‌ای|GCTP]] 1577.00 A/B, [[Gliese-Jahreiss catalogue|GJ]] 244 A/B, [[کاتالوگ ستاره‌ای|LHS]] 219, ADS 5423, LTT 2638, [[کاتالوگ ابرخس|HIP]] 32349.{{سخ}}'''B''': EGGR 49, WD 0642-166.<refAAAA name=simbada/><refBBBBAAAA name="simbadb">BBBB[http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=name+sirius+b Database entry for Sirius B], [[سیمباد]]. Accessed on line [[۲۳ اکتبر]], [[2007]].</ref><ref>refBBBBAAAABBBB''General Catalogue of Trigonometric Stellar Parallaxes, Fourth Edition'', W. F. van Altena, J. T. Lee, and E. D. Hoffleit, ''Yale University Observatory'', 1995. ([[Centre de Données astronomiques de Strasbourg|CDS]] ID [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/Cat?I/238A I/238A].)</ref>refBBBB}}
{{پایان جعبه ستاره}}
[[پرونده:Star-sizes-fa.jpg|بندانگشتی|چپ|500px|هم‌سنجی سیاره‌های منظومه خورشیدی با تعدادی از ستاره‌های مشهور:{{سخ}}'''الف:'''{{سخ}}[[زمین]] (۴) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[ناهید (سیاره)|ناهید]] (۳) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[مریخ]] (۲) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[تیر (سیاره)|تیر]] (۱){{سخ}}'''ب:'''{{سخ}}[[مشتری (سیاره)|مشتری]] (۸) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[زحل]] (۷) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[اورانوس]](۶) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[نپتون]] (۵) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[زمین]] (بدون شماره){{سخ}}'''پ:'''{{سخ}}'''شباهنگ''' (۱۱) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[خورشید]] (۱۰) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[ولف ۳۵۹]] (۹) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[مشتری (سیاره)|مشتری]] (بدون شماره){{سخ}}'''ت:'''{{سخ}}[[دبران]] (۱۴) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[نگهبان شمال]] (۱۳) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[رأس پیکر پسین]] (۱۲) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB '''شباهنگ''' (بدون شماره){{سخ}}'''ث:'''{{سخ}}[[ابط‌الجوزا]] (۱۷) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB[[قلب عقرب]] (۱۶) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[پای شکارچی]] (۱۵) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[دبران]] (بدون شماره){{سخ}}'''ج:'''{{سخ}}[[وی‌وای سگ بزرگ]] (۲۰) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB[[وی‌وی قیفاووس]] (۱۹) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[مو قیفاووس]] (۱۸) <big>>bigBBBBBBBB</big>bigBBBB [[ابط‌الجوزا]] (بدون شماره)]]
'''شباهنگ''' یا '''شِعرای یمانی''' درخشان‌ترین [[ستاره|ستارهٔ]] آسمان شب است. این ستاره در پارسی با نام‌های کاروان‌کش، وَراهَنگ، شب‌کش، خُنُک، تیر و [[تیشتر|تیشتَر]] نیز نامیده می‌شود. نام عربی آن شِعرای یمانی و نام انگلیسی آن Sirius است.
== اسطوره ستاره‌شناسی ==
{{اصلی|تیشتر}}
در اسطوره‌های ایرانی و زرتشتی٬ ستاره شباهنگ، [[تیشتر]] یا تیر (با سیاره تیر یا [[عطارد]] اشتباه نشود) نامیده می‌شود، و نماد [[تیشتر]]٬ ایزد باران و باروری خاک شناخته می‌شود. تیشتر ایزدی نیرومند است که به صورت مردی شکوهمند بر گردونهٔ خود آشکار می‌شود که هزار تیر و هزار کمان زرّین و هزار نیزه و هزار خنجر و هزار گرز فلزین دارد و زمانی به شکل گاوی بزرگ درمی‌آید و گاهی، به شکل اسبی سفید با سم‌های بلند، و بر [[اپوش]]، دیو خشکی می‌تازد. ستاره نماد اپوش‌دیو٬ [[قلب عقرب]] است که درخشان‌ترین ستاره صورت فلکی [[کژدم (صورت فلکی)|کژدم]] است.<ref>رستگارAAAABBBBرستگار فسایی، منصور: پیکرگردانی در اساطیر. در نشریه: «مطالعات ایرانی»، پاییز ۱۳۸۱ - شماره ۲. ص۹۷.</ref>refBBBB
همچنین در عرب جاهلی این ستاره مورد پرستش بوده است، که [[قرآن]] در آیه ۴۹ [[سوره نجم]] این باور را تخطئه کرده است: «و اوست(خداوند یکتا) پروردگار ستاره شِعری(شباهنگ)» که اشاره به این است که باید آفریننده ستاره را پرستید نه ستاره را.<ref>تفسیرAAAABBBBتفسیر نمونه، ذیل آیه ۴۹ سوره نجم</ref>refBBBB
== جستارهای وابسته ==
| 