ویکی‌پدیا

ارمنستان بزرگ: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
ربات‌ها، مدیران رباتیک
۴٬۴۱۱٬۲۶۸ ویرایش‌ها
جز ربات:زیباسازی+شابک (۱۰.۵)
ابرابزار، عدد انگلیسی
خط ۱۰:
ارمنستان جدید به سومین ناحیه تاریخی متعلق است که به سده یازدهم مربوط می‌شود و در جنوب غربی ارمنستان کوچک واقع شده بود که به [[پادشاهی ارمنی کیلیکیه]] معروف است.
 
در سده چهاردهم میلادی نواحی تاریخی ارمنی (ارمنستان کوچک و جدید) به تصرف عثمانی‌ها در آمددرآمد و دولت عثمانی مناطق متصرفی را به شش ولایت تقسیم کرد که امروزه به [[شش ولایت ارمنی ترکیه]] معروف است.<ref>نقشه‌های تاریخی ر. ک:حسین مونس، اطلس تاریخ الاسلام</ref>
نام ارمنستان بزرگ به عنوان نام رسمی پادشاهی ارمنستان در زمان حکومت‌های پی در پی که توسط سه سلسله سلطنتی ایجاد شدند باقی ماند:[[دودمان اروندی]]، [[دودمان آرتاشسی]]، [[سلسله اشکانی ارمنستان]].<ref>[http://www.britannica.com/place/Armenia#toc129456%23toc129456 Encyclopaedia Britannica]</ref><ref>Mach Chahin (2001). Kingdom of Armenia. Surrey: Routledge. p185–190</ref>
دولتهای مقتدر [[ارمنیان|ارمنی]] که در [[سرزمین کوهستانی ارمنستان]] از [[۳۲۱ (پیش از میلاد)]] تا [[۴۲۸ (میلادی)]] ایجاد شدند.<ref>{{cite web|title=Kingdom of Greater Armenia|url=http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803095905405|publisher=[[انتشارات دانشگاه آکسفورد|Oxford University Press]]|accessdate=20 November 2013}}</ref>
[[اولین جمهوری ارمنستان]] در [[سده ۲۰ (میلادی)]] بعد از گذشت چندین [[سده]] در بخش کوچکی از ارمنستان بزرگ که تجلی آن [[تاریخ باستان|دوران باستان]] در سرزمین کوهستانی ارمنستان بود، در [[ایروان]] تشکیل یافت.<ref>The Caucasus: An Introduction Oxford University Press. p. 28. ISBN 978-0-19-974620-0</ref>
 
== تاریخ ==
 
وسعت ارمنستان بزرگ بالغ بر ۲۸۰٬۹۹۸ هزار کیلومتر مربع بود.
 
سطر ۳۷ ⟵ ۳۶:
 
[[پرونده:Tigran Mets.jpg|بندانگشتی|180px|تیگران دوم|راست]]
حکام [[ساتراپ]]های [[ارمنستان]] از یک خاندان بوده‌اند که اکثر آنها نام ''یرواند'' داشته‌اند. محتمل است که آنان اولاد خاندان هایخاندان‌های پادشاهی بسیار قدیم ارمنستان بوده باشند که یکی از مؤسسین آن، یرواند نام داشته است. از اولین مذاکرات [[سردار|سرداران]] [[اسکندر کبیر]] به منظور تقسیم سرزمین‌های او نام ارمنستان در فهرست اسامی ممالک فتح شده به دست اسکندر نیامده و ارمنستان برخلاف [[ایران]]، که هم‌زمان با سقوط دولت [[هخامنشی]] مطیع اسکندر و دولت مقدونی شد، توانست تمامیت ارضی و استقلال خود را حفظ کند.
 
{{multiple image
سطر ۶۱ ⟵ ۶۰:
پس از آرتاشس یکم دو فرزندش آرتاوازد یکم و [[تیگران یکم]] به حکومت رسیدند. در همین زمان در ایران حکومت تازه‌ای به نام [[پارت]] روی کار آمده بود. پارت‌ها که با نام [[اشکانیان]] هم معروفند از تیره ایرانی بودند. پادشاه پارتی ایران [[مهرداد دوم]] (زندگی: [[۱۱۵ (پیش از میلاد)|۱۱۵ پیش از میلاد]]) تا [[۸۸ (پیش از میلاد)|۸۸ پیش از میلاد]] - مرزهای غربی قلمرو خود را تا رود فرات گسترش داد. او با آرداوازد یکم درگیر شد و تیگران برادرزاده شاه ارمنستان را به گروگان برد. وقتی پدرش در سال ۹۵ پیش از میلاد فوت کرد اشکانیان آزادش کردند، ولی او ناگزیر شد به بهای آزادیش از دره‌های مرز جنوبی ارمنستان واقع در منطقه‌ای را که امروزه [[ارمنستان غربی]] است به آنان واگذارد. در زمان فرمانروایی [[تیگران دوم]]، قلمرو ارمنستان سه برابر گشت و ارمنستان به یکی از نیرومندترین حکومت‌های آن روز تبدیل شد. به همین علت تیگران دوم را در تاریخ [[تیگران بزرگ]] می‌نامند.
 
سلطنت [[تیرداد یکم (ارمنستان)]] سرآغاز فرمانروایی سلسله آرساسیدها (یا آرشاکانی هاآرشاکانی‌ها) از نسل و تبار [[اشکانیان]] ایران است که مقدر بود به مدتی بیش از سه [[سده]] بر ارمنستان حکومت کنند.
 
از آنجا که استقرار تیرداد بر تخت سلطنت ارمنستان ظاهراً به معنای پایان نفوذ سیاسی رم بر این منطقه و مزیتی برای دشمنش اشکانیان بود [[رومیان]] تصمیم گرفتند به ارمنستان حمله کنند و این پادشاه تازه را از آنجا برانند.
سطر ۷۰ ⟵ ۶۹:
پس از فروپاشی پادشاهی سلسله اشکانی ارمنستان با مبارزات آزادیبخش خود در برابر [[ساسانیان]] و [[امپراتوری روم شرقی]] و آنگاه حکومت اعراب توانستند هویت ملی و معنوی-فرهنگی خود را نگهدارند. در ۴۰۵ میلادی [[الفبای ارمنی]] اختراع شده باعث استواری هر چه بیشتر فرهنگی و معنوی گردید که در شرایط غیبت حکومت ملی توانست در یکپارچگی آنان سهیم گردد.
 
در سال ۱۱۴ میلادی فتوحات و لشکرکشی‌های [[تراژان]] به سمت شرق آغاز شد. [[امپراتوری روم]] علیه دولت اشکانی اعلان جنگ کرد و ارمنستان بزرگ را ضمیمه خاک خود کرد.<ref name="iranicaonline.org" />
 
پس از پیکار و شورش‌های بی‌امان آزادیبخش مردم در برابر چیرگان خارجی حکومت متحد ارمنیان بدست [[دودمان باگراتونی]] بنیان نهاده شد. پس از جندی حکومت‌های دیگری نیز تأسیس یافت مانند حکومت [[:w:en:Artsruni|آرزرونی]] که بسال ۱۰۲۱ میلادی بدست بیزانس منقرض گردید. در اثر ستم‌های حکومت‌های بیزانس، اعراب و سپس در اثر تاخت و تازهای [[ترکان سلجوقی]] ارمنیان بسیاری از سرزمین خود کوچ نموده به کشورهای دیگر رفتند. یکی از مهمترین آنها [[کیلیکیه]] در کنار [[دریای مدیترانه]] بود و در آنجا آنان توانستند حکومتی مستقل تأسیس نمایند که به حکومت ارمنی کیلیکیه و یا ارمنستان کوچک ([[پادشاهی ارمنی کیلیکیه]])شهرت یافت.
سطر ۷۶ ⟵ ۷۵:
در زمان تقویت [[گرجستان]] (سده‌های ۱۲ و۱۳ م) بخش‌های شمالی و مرکزی ارمنستان از دست سلجوقیان آزاد شده به سرکردگی سلسله زاکاریان ([[ارمنستان زاکارید]]) حکومت ارمنستان احیاء شد. مهاجرت ارمنیان و رکوداقتصادی و فرهنگی آنان در زمان لشکرکشی [[تاتارها]] و [[مغول]] و تاخت تازهای [[تیمور لنگ]] و طوائف [[آق قویونلو]] و [[قره قویونلو]] (سده‌های ۱۴ و ۱۵) برای ارمنستان اسفناک بود. در سده ۱۶ ارمنستان تحت سیطره [[امپراتوری عثمانی]] و [[صفویان]] ایران قرار گرفت.
 
[[روسیه تزاری]] بسال ۱۸۲۸ میلادی ارمنستان شرقی را بتصرف خود در آورددرآورد بدین سان ارمنیان در زیر سه حکومت روسیه، ترکیه و ایران قرار گرفتند. [[عبدالحمید دوم]] با سیاست ضد ارمنی خود دست به کشتارهای توده‌ای در [[ارمنستان غربی]] زده از سال ۱۸۶۰ میلادی تا سال ۱۸۹۴ بیش از ۳۰۰ هزار نفر را قتل‌عام کردند.
 
مبارزه ارمنیان در رهایی از یوغ حکومت ترکیه و [[مسئله ارمنی]] در محافل حکومتی و سیاسی اروپا مطرح شده آنان گهگاه در اثر ضرورت از این مسئله بعنوان حربه‌ای در برابر سلطان ترک استفاده نمودند. در سال ۱۹۱۵ حکومت ترکان جوان دست به نخستین نسل‌کشی سده بیستم زده بیش از یک و نیم میلیون ارمنی را در ارمنستان غربی به کام نیستی فرستاد.
سطر ۱۱۷ ⟵ ۱۱۶:
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
* پاسدرماجیان. تاریخ ارمنستان. تهران: انتشارات زرین، ۱۳۷۷. ISBN 964–۴۰۷–۰۱۳–۵964–407–013–5
* تاریخ ارمنستان، از دوران ماقبل تاریخ تا سده هجدهم، جلد اول، ترجمه آ. گرمانیک، تهران ۱۳۶۰
{{چپ‌چین}}
* [http://www.academia.edu/8140322/A_Brief_history_of_Maps_of_Armenia By Rouben Galichian:A Brief History of the Maps of Armenia]
* [https://books.google.com/books?id=b2oeolaGUCEC&pg=PA92&lpg=PA92&dq=lesser+armenia&source=bl&ots=1yhLdC0NzK&sig=UVpVSUHLzdMLxLJK7l6x57vnFOI&hl=en&sa=X&ved=0CD0Q6AEwBTgKahUKEwi0p7WbjdDHAhXJWhQKHT1KAec#v%23v=onepage&q=lesser%20armenia&f=false Early Mamluk Diplomacy, 1260-1290:edited by Peter Malcolm Holt]
* [http://www.britannica.com/place/Little-Armenia Little Armenia:Medieval kingdom, Asia]
* [http://www.historyfiles.co.uk/KingListsMiddEast/AnatoliaArmeniaLesser.htm Kingdom of Lesser Armenia]
* [https://books.google.com/books?id=LKpEBAAAQBAJ&pg=PA507&lpg=PA507&dq=cities+of+the+lesser+armenia&source=bl&ots=c2fgbPTIuE&sig=EqGpa059eDxIzbKo7J9MJ_Rbltk&hl=en&sa=X&ved=0CDkQ6AEwBGoVChMI37z9o4_QxwIVxsUUCh2CLQsk#v%23v=onepage&q=cities%20of%20the%20lesser%20armenia&f=false Eastern Turkey: An Architectural & Archaeological Survey, Volume II,By T.A. Sinclair]
* [http://www.amazon.com/Armenian-Sebastia-Armenia-Historic-Provinces/dp/1568591527 Armenian Sebastia/sivas And Lesser Armenia (Ucla Armenian History and Culture Series. Historic Armenian Cities and Provinces):by Richard G. Hovannisian]
* [https://books.google.com/books?id=0dZfCXeL2AEC&pg=PA13&lpg=PA13&dq=cities+of+the+lesser+armenia&source=bl&ots=DSR8qffOel&sig=lO61ee8u7Iezt0wwqPqLhDYAXH4&hl=en&sa=X&ved=0CEkQ6AEwCGoVChMI37z9o4_QxwIVxsUUCh2CLQsk#v%23v=onepage&q=cities%20of%20the%20lesser%20armenia&f=false Historic Maps of Armenia: The Cartographic Heritage: By Rouben Galichian]
* [https://books.google.com/books?id=7cE-AAAAYAAJ&pg=PA407&lpg=PA407&dq=cities+of+the+lesser+armenia&source=bl&ots=l2O1jusKIV&sig=N6IJHtfWnHpYqBOhjoL8Xf9WvG4&hl=en&sa=X&ved=0CEQQ6AEwB2oVChMI37z9o4_QxwIVxsUUCh2CLQsk#v%23v=onepage&q=cities%20of%20the%20lesser%20armenia&f=falseAn Universal History: From the Earliest Accounts:By George Sale, George Psalmanazar, Archibald Bower, George Shelvocke, John Campbell, John Swinton]
* [https://books.google.com/books?id=LKpEBAAAQBAJ&pg=PA367&lpg=PA367&dq=the+kingdom+lesser+armenia&source=bl&ots=c2fgbPYPsN&sig=lRt5eHVdnWDfJTZ3vkot7BasTII&hl=en&sa=X&ved=0CEsQ6AEwCWoVChMIis3MvKTQxwIVTLYUCh0ZegAS#v%23v=onepage&q=the%20kingdom%20lesser%20armenia&f=false Eastern Turkey: An Architectural & Archaeological Survey, Volume II:By T.A. Sinclair]
{{پایان چپ‌چین}}
{{مناطق پادشاهی ارمنستان}}
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/ارمنستان_بزرگ»