ملک ایاز: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:Mahmud and Ayaz and Shah Abbas I.jpg|بندانگشتی|250px|چپ|'''محمود و ایاز'''. سلطان محمود (با جامه سرخ‌رنگ) دست شیخ را می‌فشرد. ملک ایاز پشت سر شیخ ایستاده. در سمت راست نگاره، [[شاه عباس یکم]] دیده می‌شود.]]

'''ملک اَیاز''' (درگذشته ۴۴۹ هـ. ق) پسر آیماق ابوالنجم، با نام کامل '''ابوالنجم ایاز بن اویماق''' یک بنده و غلام تُرک‌تبار بود که علاقه [[سلطان محمود غزنوی]] یه او مشهور است.<ref>{{cite book |last=Allsen |first=Thomas |title=The Royal Hunt in Eurasian History |page=264}}</ref><ref>{{cite book |last=Pearson |first=Michael Naylor |title=Merchants and Rulers in Gujarat: The Response to the Portuguese in the Sixteenth Century |page=67}}</ref> او در سپاه و دربار محمود غزنوی به مقامات بالا رسید. در منابع تاریخی و ادبی مختلف از روابط جنسی او با سلطان محمود بسیار سخن به میان آمده است.{{sfn|Neill|2008|p=308}}{{sfn|Ritter|2003|p=309-310}}

پس از مرگ سلطان محمود، اشتهار داستان دلدادگی این دو بیشتر شد و در [[ادبیات عرفانی|ادبیات غنایی و عرفانی]] فارسی، جایگاه خاصی یافت. از سده ششم به بعد، روایت تاریخی این داستان دگرگون شد و برخی از بزرگان عرصه ادب و عرفان، مانند [[احمد غزالی]]، [[عین القضات همدانی]]، [[عطار نیشابوری]]، [[مولوی]] و دیگران از آن برای تبیین مفاهیم عرفانی بهره بردند.<ref name=ToolAutoGenRef1>مجوزی، محمد ۱۳۸۳</ref>