آنتاگونیست گیرنده: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز تمیزکاری و اصلاح خطا با استفاده از AWB
Hamid Hassani (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۱:
[[پرونده:Antagonist 2.png|left|thumb|200px|آنتاگونیست با اشغال محل آگونیست در گیرنده‌سلول فعالیت آن‌راآن را محدود می‌کند]]
 
'''آنتاگونیست''' {{انگلیسی|Antagonist}} در [[فارماکولوژی]] و [[بیوشیمی]] کاربرد دارد و نوعی [[لیگاند (بیوشیمی)|لیگاند]] و ماده‌شیمیایی قابل پیوند با [[گیرنده (بیوشیمی)|گیرندهٔ‌سلولی]] و یا گونه‌ای دارو است که در [[سلول]] با اتصال به گیرنده‌های آن سلول عمل پیوند ''لیگاند-گیرنده'' را انجام داده ولی باعث هیچ‌گونه پاسخ و واکنش از سوی سلول نمی‌شود. آنتاگونیست در فارماکولوژی تقلیدکننده عمل یک [[آگونیست]] در سلول است ولی با مسدود کردن محل اتصال (سایت‌سایت فعال) مانع از اتصال و عمل آگونیست می‌گردد یا به اصطلاح عمل را انجام می‌دهد ولی تأثیر نمی‌کند.<ref>دیکشنری پزشکی ''دورلند''</ref><ref>[http://www.pdg.cnb.uam.es/cursos/Barcelona2002/pages/Farmac/Comput_Lab/Guia_Glaxo/chap2c.html Pharmacology Guide: In vitro pharmacology: concentration-response curves]</ref>
آنچه که با وجود آنتاگونیست در یک سلول رخ می‌دهد بسته به نوع پیوند ایجاد شده با گیرنده ممکن است قابل بازگشت و یا غیر قابلغیرقابل بازگشت باشد٬باشد، اما غالباً تأثیر آنتاگونیست‌های مرتبط با [[سیستم عصبی|اعصاب]] بدلیلبه دلیل اخلال در روند پیام‌رسانی عصبی می‌تواند در پاره‌ای موارد منجر به مسمومیت و یا مرگ گردد.<ref>[http://www.nature.com/npp/journal/v30/n9/abs/1300710a.html Neuropsychopharmacology] (2005) 30, 1649–1661. doi:10.1038/sj.npp.1300710; published online 9 March 2005</ref>
 
== گیرنده ==
{{اصلی|گیرنده (بیوشیمی)}}
گیرنده‌های سلولی نوعی پروتئین هستند&nbsp;که در پیوند با [[لیگاند]] مربوط به خود (مانند [[هورمون]]‌ها و [[پیامرسان عصبی|انتقال دهنده‌های عصبی]]) و یا یک ماده خارجی (مانند داروها و یا مادهٔ مخدر) فعال یا غیر فعالغیرفعال شده که هوده و تأثیر آن٬آن، تحریک و یا مهار یک واکنش بیولوژیکی از طرف سلول٬سلول، خواهدبود.<ref>فارماکولوژی پایه٬پایه، اِلسِویر ۲۰۰۶</ref>
 
== فارماکودینامیک ==
[[گیرنده (بیوشیمی)|گیرنده‌های زیستی‌سلولی]] دارای محل‌های ویژه‌ای بنام سایت فعال هستند که بخاطر شکل خاصی که دارند فقط قابلیت [[پیوند شیمیایی|پیوند]] با موادی مرتبط (لیگاند مربوطه) را پیدا می‌کنند که پس از پیوند٬پیوند، واکنش انجام شونده منجر به پاسخی دیگر می‌شود (باز شدن یک [[غشای یاخته|کانال غشایی]] و یا تولید یک ماده‌شیمیایی). حال اگر ماده‌ای بتواند با تقلید قسمتی از بدنه پروتئینی لیگاند٬لیگاند، در سایت فعال قرار گیرد ولی بخاطر نقص و کمبود ساختاری ادامه روند مختل شود (مثلاً کانال باز نشده و یا ماده‌مورد نیاز تولید نشود) و همچنین بخاطر اشغال سایت از پیوند [[آگونیست]] هم جلوگیری کند٬کند، بخشی از واکنش‌های سلولی موردنیاز بدن حذف می‌گردد. از این خاصیت در [[فارماکولوژی]] برای درمان برخی نارسایی‌ها و یا بیماری‌ها می‌توان استفاده نمود.<ref>فیزیولوژی گایتون;گایتون؛ ''آرتور گایتون، بازنویسی علی حائری روحانی''</ref> گاهی برخی [[سم]]وم (مثلاً سم نیش مار) با بلوک کردن یک گیرنده باعث مختل شدن [[متابولیسم|سوخت‌وساز سلولی]] شده و می‌تواند خطر مرگ را نیز بدنبال داشته‌باشد.
 
== انواع ==
*آنتاگونیست رقابتی: هنگامیکه افزايشافزایش غلظت يكیک آنتاگونيستآنتاگونیست می‌تواند پاسخ به غلظتهای ثابت يكیک آگونيستآگونیست را مهار كندکند.( (مثلاً برخی شل‌كنندهشل‌کننده عضلات بعنوان آنتاگونيستآنتاگونیست رقابتيرقابتی میتوانند٬می‌توانند، اثر آگونیست [[استيلاستیل كولينکولین]] را خنثی کنند)
*آنتاگونیست غیررقابتی: وقتی حتيحتی افزایش غلظت آگونيستآگونیست نتواند آنتاگونيستآنتاگونیست غلبه كندکند و درهرحال آنتاگونیست به بلوک گیرنده ادامه دهد.
* ''آگونیست'' ناقص: اگر یک آگونیست با نشستن بر سایت فعال٬فعال، عمل مطلوب را بطور ناقص انجام دهد یعنی کمتر از آن‌چهآنچه یک آگونیست کامل میتوانستمی‌توانست در سلول ایجاد کند.
===انتخابی و غیر انتخابی===
هنگامی‌که در مورد [[آگونیست]] و یا [[آنتاگونیست]] بر روی [[گیرنده (بیوشیمی)|گیرنده‌ها]] سخن گفته می‌شود باید به یاد داشته باشیم که خود گیرنده‌ها دارای انواعی مختلف (مانند آلفا یک و آلفا دو و غیره) هستند. اگر یک دارو پس از ورود به بدن تمامی گیرنده‌های هم‌نام(مثلا آلفا) را به‌کار بیاندازد یک آگونیست (یا آنتاگونیست) غیرانتخابی٬ و اگر با ورود به بدن تنها یک رده ویژه از یک گیرنده(مثلا آلفا دو) را تحریک کند٬ آن آگونیست (و یا آنتاگونیست) انتخابی(اختصاصی) نام دارد. در [[فارماکولوژی]] این دو مبحث انتخابی و غیر انتخابی بسیار مهم هستند. چراکه گاهی یک داروی راه انداز گیرنده و یا بلوک کننده آن به صورت غیر انتخابی می‌تواند با تأثیر مثبت بر یک [[سلول]] و یا [[اندام]] همزمان بر گیرنده مشابه در سلول و یا اندام دیگر اثری منفی ایجاد کند.
 
=== انتخابی و غیر انتخابی ===
== برگشت پذیر و برگشت ناپذیر ==
هنگامی‌که در مورد [[آگونیست]] و یا [[آنتاگونیست]] بر روی [[گیرنده (بیوشیمی)|گیرنده‌ها]] سخن گفته می‌شود باید به یاد داشته باشیم که خود گیرنده‌ها دارای انواعی مختلف (مانند آلفا یک و آلفا دو و غیره) هستند. اگر یک دارو پس از ورود به بدن تمامی گیرنده‌های هم‌نام (مثلا آلفا) را به‌کار بیاندازد یک آگونیست (یا آنتاگونیست) غیرانتخابی٬غیرانتخابی، و اگر با ورود به بدن تنها یک رده ویژه از یک گیرنده (مثلا آلفا دو) را تحریک کند٬کند، آن آگونیست (و یا آنتاگونیست) انتخابی (اختصاصی) نام دارد. در [[فارماکولوژی]] این دو مبحث انتخابی و غیر انتخابی بسیار مهم هستند. چراکه گاهی یک داروی راه انداز گیرنده و یا بلوک کننده آن به صورت غیر انتخابی می‌تواند با تأثیر مثبت بر یک [[سلول]] و یا [[اندام]] همزمان بر گیرنده مشابه در سلول و یا اندام دیگر اثری منفی ایجاد کند.
 
== برگشت‌پذیر و برگشت‌ناپذیر ==
آنتاگونیستهای برگشت پذیربرگشت‌پذیر با پیوندهایی به غیر از پیوند کووالانسی همچون یونی - هیدروژنی - الکترواستاتیک - هیدرو فوبی و ... به رسپتور باند میشوند می‌شوند.<br />{{سخ}}
آنتاگونیستهای برگشتبرگشت‌ناپذیر ناپذیر منحصرامنحصراً با پیوند کووالانسی با رسپتور اینتراکشن پیدا می کنندمی‌کنند.<ref>Principles of Drug Action : Wiliam B.Pratt - Palmer Taylor</ref>
 
== جستارهای وابسته ==
* [[آگونیست]]
* [[بلوک کننده آنزیم]]
* [[گیرنده (بیوشیمی)|گیرنده بیولوژیک]]
 
== منابع ==
{{پانویس}}
 
[[رده:ورارسانی پیام]]