مردم لک: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌نشده][نسخهٔ بررسی‌نشده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
شیرین وفرهاد (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
Nughese (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار
خط ۱۲:
}}
|poptime =
|popplace =[[استان لرستان]]{{•}} [[استان ایلام]]{{•}} [[استان کرمانشاه]]{{•}} [[استان همدان]] وبخش‌هایی از[[عراق]] و بخش هایی از [[سوریه]] و بخش های از [[ترکیه]]<ref>آیت محمدی، سیری درتاریخ سیاسی کرد</ref>
|langs =[[زبان لکی]]
|rels =اسلام ([[شیعه]])، [[یارسان]]
خط ۱۸:
}}
 
'''لـَک''' نام یکی از اقوام اصیل ایرانی است. اکثر آنها در [[لرستان]] و در باختر و جنوب باختری ایران زندگی می‌کنند.<ref name=lak-tribe /> [[زبان مادری]] لک‌ها [[زبان لکی]] که یکی از قدیمی‌ترین زبانهای ایرانی و ریشه در [[زبان پهلوی]] دارد دین اکثریت آنهای شیعه و اقلیتی اهل حق (یارسان) هستند.<ref name="ethnologue">[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=lki Ethnologue report for language code:lki<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>[[لر|لرهای ایران]] به چهار دسته، [[لک]] و [[زند]] و [[بختیاری]] و [[ممسنی]] و [[فیلی]] تقسیم می‌شود. عشایر فیلی در نزدیکی خرم‌آباد، که بخشهایی از آن به طور فصلی به جایی با فاصله سه روز پیاده‌روی تا بغداد مهاجرت کردند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده =F. Towfīq |نشانی =http://www.iranicaonline.org/articles/asayer-tribes |عنوان =AŠĀYER | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]] |تاریخ = ۱۵ دسامبر ۱٩٨٧|تاریخ بازدید = ۱۶ آگوست ۲۰۱۱}}</ref>
 
[[لر|لرهای ایران]] به چهار دسته، [[لک]] و [[زند]] و [[بختیاری]] و [[ممسنی]] و [[فیلی]] تقسیم می‌شود. عشایر فیلی در نزدیکی خرم‌آباد، که بخشهایی از آن به طور فصلی به جایی با فاصله سه روز پیاده‌روی تا بغداد مهاجرت کردند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده =F. Towfīq |نشانی =http://www.iranicaonline.org/articles/asayer-tribes |عنوان =AŠĀYER | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]] |تاریخ = ۱۵ دسامبر ۱٩٨٧|تاریخ بازدید = ۱۶ آگوست ۲۰۱۱}}</ref>
 
== وجه تسمیه ==
سطر ۲۷ ⟵ ۲۵:
== تاریخ ==
در شرفنامه [[شرف خان بدلیسی]] (تاریخ نویس کُرد) لکها به عنوان قبیله‌ای از کردها معرفی شده است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده =Erika Glassen |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/bedlisi-saraf-al-din-khan-b |عنوان =BEDLĪSĪ, ŠARAF-AL-DĪN KHAN | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]] |تاریخ =۱۵ دسامبر ۱۹۸۹ |تاریخ بازدید = ۲۱ فوریه ۲۰۱۶}}</ref> [[ولادیمیر مینورسکی]] معتقد است لک‌ها قبایلی از کردها بوده‌اند که به سکونتگاه فعلی خود کوچ کرده و در اثر همزیستی با مردمان بومی فرایند ادغام فرهنگی و قومی میان لک‌ها و بومیان صورت گرفته است.<ref name=lak-tribe />{{سخ}}
از این نظر در بسیاری از مواقع لک‌ها با همسایگان خود به خصوص در جنوب و به خصوص با لرها اشتباه گرفته می‌شوند. این در حالی است که زبان لکی با لری متفاوت است.<ref name=lak-tribe /> برخی از مسافرانی که از لرستان دیدن کرده‌اند در توصیف لک‌ها و لرها، لک‌ها را با قد بلندتر و زنان آنان را زیباتر از زنان لر معرفی می‌کنند و اینکه چنین دیدگاهی بتواند از نظر فیزیولوژیکی و دلیلی بر مهاجر بودن لک‌ها باشد به طور کامل مورد تأیید نیست.<ref name=lak-tribe />
 
=== برخی نظریات ===
سطر ۳۳ ⟵ ۳۱:
زبانشناسان [[لکی]] را در شاخه [[گویش‌های جنوبی کردی]] طبقه‌بندی می‌کنند،<ref>Windfuhr, G. (۲۰۰۹). The Iranian Languages, Routledge, p. ۵۸۷</ref><ref>Rüdiger Schmitt: Die iranischen Sprachen in Gegenwart und Geschichte. Wiesbaden (Reichert) 2000.</ref><ref>Rüdiger Schmitt (Hg.): Compendium Linguarum Iranicarum. Wiesbaden (Reichert) 1989.</ref><ref>V. Minorsky, “Lak”, Encyclopaedia of Islam.</ref> اتنولوگ آن را یک زیرشاخه چهارم [[زبان کردی|کردی]] طبقه‌بندی می‌کند.<ref name="Ethnologue">[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=lki Ethnologue report for Laki]</ref> برخی منابع هم لک‌ها را جنوبی‌ترین گروه از طوایف کرد ایرانی می‌دانند.<ref>مصاحب. دائرةالمعارف فارسی. ذیل واژهٔ لک</ref><ref>عبدالله شهبازی. مقدمه‌ای بر شناخت ایلات و عشایر. تهران: ۱۳۶۹ ص. ۱۳۴</ref> و چون در آغاز پیدایی و تجمع خود حدوداً صد هزار خانه بوده‌اند، آنها را «لک»؛ یعنی، «صد هزار» نامیدند. مهمترین [[ایلات لک ایران]] عبارتند از:گراوند، ایتیوند، آدینه وند، [[یوسفوند یا یوسف وند]]، [[کلیوند یا قلیوند]]، [[پایروند یا پادروند]]، [[جلیلوند]]، [[حسنوند]]، آزادبخت، ترکاشوند، [[کاوشوند]] (کاوه شاهوند) و [[دهستان زردلان|زردلان]]،<ref>رستم رحیمی. بومیان دره مهرگان. کرمانشاه:۱۳۷۸ ص. ۱۴۶</ref> [[جلالوند]]، [[قیاسوند]]، [[عثمانوند یا هوزمانن]]، [[شاهیوند]]، [[خواجه وند]]، [[ایل مافی]]، ایل [[باجلان]]، [[بالاوند]] و [[ایل بیرانوند]] که در نواحی ایلام و کرمانشاه و لرستان مأوا داشته‌اند.<ref>عبدالله شهبازی. مقدمه‌ای بر شناخت ایلات و عشایر. تهران: ۱۳۶۹ ص. ۶۷</ref>
 
[[حمدالله مستوفی]] در زبدة التواریخ در مورد معنای واژه لر چنین گفته:<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-df0c8e2e2ac94ddda5fdcbc63a503cf7-fa.html |عنوان =لر | ناشر =لغتنامه دهخدا |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۰ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
{{نقل قول|وقوع نام لر بدان قوم بوجهی گویند از آنکه در ولایت مانرود دیهی است آن را [[کرد]] می‌خوانند و درآن پیرامون دربندی آن را به زبان لری کوک اکر خوانند و در آن دربند موضعی است که لر خوانند چون اصل ایشان از آن موضع خواسته ایشان را لر خوانند. وجه دوم آن است که به زبان لری کوه پُردرخت را لِر گویند و بسبب ثقالت راء کسرهٔ لام با ضمه کردند و لر گفتند و وجه سوم اینکه این خاندان از نسل شخصی اند که او لر نام داشته و قول اول درست‌تر می‌نماید.}}
خاندان‌های لر کوچک ایل‌هایی بودند که در حدود بین [[عراق]] [[عجم]] و [[عراق]] [[عرب]] [[ییلاق]] و [[قشلاق]] می‌کردند و خراج خود را به دیوان [بغداد] می‌دادند و به بسیار کم فرمانروایی جداگانه‌ای داشتند. سرزمین [[لرستان]] به دو بخش [[لر کوچک]] و [[لر بزرگ]] بخش می‌شود.<ref>امان‌اللهی بهاروند، سکندر. قوم لر. آگه، ۱۳۹۱. ۷۷. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۲۹۱۳۵۸</ref> در کتاب [[تاریخ مغول]] در صفحه ۴۴۲ و در کتاب [[مجمل‌التواریخ گلستانه]] در صفحه ۲۰۴ به این شرح در خصوص سرزمین‌های لر کوچک و بزرگ آمده‌است:
{{نقل قول| لر کوچک همان است که حالیه هم آن را [[لرستان]] می‌گوییم و غرض از این قسمت اخیر که در آن ایام لر کوچک خواند می‌شده بیشتر ناحیه فیلی یعنی اطراف [[خرم‌آباد]] و اراضی پشت کوه بوده‌است. مراد از لر کوچک، ایلات لرستان، ایلام، بخشی از کرمانشاه و همدان و شمال شرقی عراق حالیه (شامل طوایف [لک] و [فیلی]) و مراد از لر بزرگ، ایلات [بختیاری]، [ممسنی] و [کهگیلویه] دانسته شده‌است یعنی به خلاف تقسیم فوق.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.mibosearch.com/Dictionary.aspx?wId=18225&DicName=dehkhoda&word=اتابکان+لرستان|عنوان =اتابکان لر کوچک | ناشر =میبو سرچ |تاریخ = |تاریخ بازدید =‌۶ آبان ۱۳۸۹|زبان=فارسی}}</ref>}}<ref>پشتدار، علی محمد. لرها و لرستان از دیدگاه ولادیمیر مینورسکی. ج. ۷. علوم انسانی «ایران شناخت»، ۱۳۷۶. ۱۶۰ تا ۱۸۳. بازبینی‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۴</ref>
سطر ۲۳۹ ⟵ ۲۳۵:
 
[[رده:استان لرستان]]
 
[[رده:جوامع مسلمان]]
 
[[رده:کردها]]
 
[[رده:لرها]]
 
[[رده:لک]]
 
[[رده:مردم لک]]