مواد استنشاقی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ←جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباهیاب]]: وبرگشتی⟸و برگشتی، وبدبینی⟸و بدبینی، ، وانجام⟸و انجام، ، واعتیاد⟸و اعتیاد، ، واختلالات⟸و اختلال... |
جز ←جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباهیاب]]: ولوازم⟸و لوازم، وماده⟸و ماده، ، ومرگ⟸و مرگ، ، ومواد⟸و مواد، ، ومیربه⟸و میر به، ، ونمایش⟸و نمایش،... |
||
خط ۱:
{{ویکیسازی|تاریخ=فوریه ۲۰۱۳}}
'''مواد استنشاقی''' شامل مواد شیمیایی گوناگونی است که به سرعت تبخیر میشوند. برخلاف سایر مواد مورد سوء مصرف که براساس تأثیری که بر [[سیستم اعصاب مرکزی]] میگذارند تقسیمبندی میشوند، این مواد برمبنای شیوه مصرف مشترکی که دارند دریک گروه جای گرفتهاند. مواد استنشاقی براساس عملکرد دارو شناختی خود به سه دسته تقسیم میشوند: حلالهای فرار، نیتروس اکسید
ازآنجا که تقریباً همه این مواد مورد مصرف درمنازل وصنایع هستند خریدوفروش آنها کاملا قانونی است وبه آسانی دردسترس همه ازجمله افراد کم سن وسال قراردارند.
خط ۶:
=== حلالهای فرار، سوخت ها و مواد بیهوش کننده ===
==== حلالها ====
: [[تولوئن]]، [[استون]]، متیلن کلراید، [[اتیل استات]]، [[تینر]] نقاشی، پاک کنندههای رنگ و [[واکس]]، غلط گیر، لکه زداها، [[مواد محترقه]] و حلالهایی مانند بوتان
==== سوختها ====
:
==== بیهوش کنندهها ====
: [[اتر]]، [[هالوتان]]، ان فلوران، اتیل کلراید
==== [[نیتروس اکسید]] (
==== آلکیل نیتریتها ====
پاک کنندههای مخصوص نوار ویدئو، خوشبوکنندههای اتاق، مطبوع کنندههای هوا، بوتیل نیتریت، ایزوبوتیل نیتریت، پروپیل نیتریت
درواقع هرنوع هیدروکربن درصورتی که در حجم بالا استنشاق شود میتواند تغییرات ذهنی ایجاد کند. سوء مصرف مواد استنشاقی ممکن است از سنین پنج تا شش سالگی آغاز شود! اوج شیوع مصرف درسنین ۱۴تا۱۵ سالگی است. معمولاً مصرف این مواد درسنین ۱۷تا۱۹ سالگی کاهش مییابد اما ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد. از مواد استنشاقی به عنوان «داروهای دروازهای» نیز نام برده میشود. داروهای دروازهای موادی هستند که احتمال سوء مصرف و اعتیاد به مواد سنگین تر مانند کوکائین، هرویین، شیشه.. را افزایش میدهند. در تحقیقی که درسال ۲۰۰۸ درآمریکا انجام شد مواد استنشاقی شایعترین مواد مورد سوء مصرف درمیان نوجوانان ۱۲تا۱۳سال بود و چسب، اسپریهای رنگی
روشهای مصرف: استنشاق از راه بینی(sniffing،snorting)، استنشاق از راه دهان (huffing) که ممکن است مستقیماً از ظرف حاوی ماده حلال باشد یا ازطریق قراردادن پارچه آغشته به ماده روی دهان و بینی، استفاده از اسپری درداخل بینی یا دهان(spraying)، قراردادن کیسه پلاستیکی حاوی ماده برروی دهان و بینی(bagging)<ref name="Straight Facts 2004">Drugs the Straight Facts, 2004, Ingrid A Lobo</ref>
=== تاریخچه ===
تاریخ مصرف مواد استنشاقی به ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح میرسد. درآن زمان در یونان معبدی به نام پارناسوس وجود داشت که درآنجا راهبهای به نام پیتیا پس از استشمام یک گاز (که به احتمال قوی اتیلن بوده است) اقدام به پیش بینی آینده و طالع بینی میکرد.<ref name="Straight Facts 2004" />
نیتروس اکسید (O2N) که به نام
اتراولین بار توسط مورها به اسپانیا وارد شد و شیمیدان اسپانیایی ریموندوس لیلیوس درسال ۱۲۷۵خواص آن را از مورها فراگرفت. اتر مدتها برای درمان انواع بیماریها مانند سنگ کلیه
کلروفرم در۱۸۳۳ کشف شد و اثرات سمی آن قبل از استفاده عمومی به عنوان بیهوش کننده ثابت شد.<ref name="Straight Facts 2004" />
با شروع قرن بیستم انبوهی از مواد حلال وارد زندگی روزمره شد. اکثر این مواد فراوردههای نفت هستند: چسب، گازوئیل، مایع فندک، تینر نقاشی، رنگ، لکه زداها، واکس، لاک ناخن، لعاب...
مکانیسم اثر: اثرات فوری حلالهای فرار و نیتروس اکساید شبیه مراحل اولیه بیهوشی است. شخص مصرفکننده ابتدا تحریک میشود، به دنبال آن مهارگسیختگی و رفتارهای تکانشی ظاهر می شود. اختلال تکلم وراه رفتن، سرخوشی که به صورت شایع با توهم همراه است وبه دنبال آن گیجی و خواب آلودگی و به ندرت "کما " ایجاد میشود. تحریک غشاهای مخاطی به صورت آبریزش بینی، خونریزی ازبینی، افزایش ترشح بزاق، عطسه، سرفه ظاهر می شود. اثرات داروشناختی نیتریتها با دوگروه دیگر متفاوت است. به جای تاثیر مستقیم بر سیستم اعصاب مرکزی، نیتریتها ازطریق
=== عوارض
مهمترین عارضه مواد استنشاقی آسیب مغزی به صورت دمانس (زوال عقل) و اختلال عملکرد مخچه میباشد. به صورت معمول افت عملکرد شناختی (حافظه، توجه، تصمیمگیری، حل مسئله...)، اختلال در راه رفتن وکاهش هماهنگی حرکات وجود دارد. مطالعات تصویربرداری کاهش توده مغزی
مرگ ناگهانی ناشی از تدخین (deathniffingssudden) ممکن است هنگام مصرف یا درعرض
=== اختلالات روانپزشکی ===
خط ۳۶:
=== سوءمصرف و وابستگی ===
تظاهر اساسی سوءمصرف مواد استنشاقی مصرف مکرراست که باعث عواقب نامطلوب یا خطرات جسمی میشود. وابستگی بامصرف مکرر منجر به عوارض جسمی واجتماعی، ازدست دادن کنترل مصرف
=== نشئگی ===
علائم نشئگی ناشی ازمصرف مواد استنشاقی عبارت است از: گیجی، نیستاگموس، اختلال هماهنگی حرکات، تکلم بریده بریده، کندی روانی حرکتی، اختلال بینایی، ترمور، ضعف عمومی عضلات، سرخوشی، کاهش سطح هوشیاری
== علل مرگ
=== حاد ===
==== مستقیم ====
خط ۵۵:
درگیری کلیه: نفریت، نفروز، نکروزتوبولر
زوال عقل: اختلال حافظه همراه باحداقل یکی از علائم آفازی (از دست دادن تکلم)، آگنوزی (عدم تشخیص اشیاء)، آپراکسی (ازدست دادن قدرت استفاده از اشیا) و اختلال انجام عملیات چند مرحلهای. در موارد زوال عقل باید سابقه ضربه به سر و وابستگی به الکل رانیز به عنوان تشخیص افتراقی مد نظر داشت.
اختلال پسیکوتیک: توهم (معمولاً بینایی)
درصورت یافتن مواد قابل استنشاق یا ظروف آن که درمکانهای غیرمعمول مخفی شدهاند باید به سوء مصرف شک کرد. نشانههای رفتاری که ممکن است در نوجوانان ایجاد شوند عبارتند از: بی تفاوتی، خستگی، بی اشتهایی، تغییر ناگهانی دوستان و فعالیتها وافت شدید تحصیلی. مصرف طولانی و سنگین با تظاهراتی چون بهداشت ضعیف، خستگی، ازدست دادن وزن، گرفتگی بینی، خونریزی بینی، قرمزی چشم هاو زخم اطراف دهان و بینی مشخص میشود. عوارض عصبی مصرف مزمن به صورت گیجی، تمرکز ضعیف، افسردگی، تحریک پذیری و بدبینی ظاهر می شود.<ref name="Janet F. Williams 2007" />
نشانههای واضح مصرف شامل استشمام بوی مواد از دهان و بینی یا لباس، زخمهای اطراف دهان(ushrhuffer´s) و ضایعات پوستی شبیه اگزما میباشد.<ref name="Straight Facts 2004" /><ref name="Janet F. Williams 2007" /><ref>. Anton, Thomas Brouette, Raymond. "Clinical Review of Inhalants." American Journal on Addictions 10.1 (2001): 79-94.</ref>
=== عوارض عصبی شناختی ===
استنشاق مواد حاوی تولوئن باعث اختلال یادگیری، نقص درحافظه دیداری (memoryvisual)، افت عملکرد در آزمونهای سنجش هوش (تست هوش وکسلر) و اختلال دراجرای عملیات چندمرحلهای (function executive) میشود. استنشاق بنزین
==== انسفالوپاتی ====
برخی از عفونتهای ویروسی یا باکتریایی
کاهش سطح هوشیاری، اختلال در راه رفتن (ataxiaitag)، لرزش دست (tremor)، حرکات رقص گونه (chorea)، حرکات رفت و برگشتی چشم (nystagmus)، رفلکسهای وتری غیرطبیعی (reflex palmomental ˏ reflex pdeebrisk) اختلال توجه، کاهش حافظه، نقائص حرکتی، تشنج
== منابع ==
|