'''غلام''' به پسری گفته می‌شدمی‌شود که از کودکیوی تابهره جوانیی بهجنسی خدمتگزاری و جنگاوری سلطان می‌پرداخت و گاه به امیری می‌رسیدمیبرند. گاه سلطان با غلام نرد عشق می‌باخت و از همین رو غلام در ادبیات گاه به معنی معشوق نیز آمده‌است.<ref>{{پک|دهخدا|1391|ک=لغتنامه دهخدا}}</ref>
== سن غلام ==
غلام مفهوم پسر نوجوانی بین سنین ۱۴ تا ۲۱ سال را می‌رساند. به خدمتکار مذکر کوچکتر صبی و به خدمتکار بزرگتر شاب گفته می‌شد.<ref>{{پک|دهخدا|1391|ک=لغتنامه دهخدا}}</ref>
== انواع غلام ==
در دربار پادشاهان سامانی و سلاطین غزنوی، غلامانی که به کارهای ساده‌ای مانند ساقی‌گری، آبداری، شربت‌داری، جامه‌داری، رکابداری و اسلحه‌داری می‌پرداختند، غلامان «سراپا سرایی» نامیده می‌شدند.<ref>{{پک|سهیلی|1330|ک=ماهنامه یغما|ص=263}}</ref>
== تربیت غلام ==
از اولین روز خدمت غلام تا پیری او، تربیت غلام با ترتیب خاصی پیگیری می‌شده‌است. در سال اول غلام اجازه سواری نداشته و پیاده خدمت می‌کرده است. پس از یک سال، با تصویب حاجب، به غلام اسب و لگام و تسمه می‌داده‌اند. در سال سوم غلام اجازه داشته که خنجری ببندد و در سال چهارم، قبا و گرزی به وی می‌داده‌اند. از آن پس غلام به رتبه «وثاق باشی» ارتقا یافته و غلامانی زیر نظر او کار می‌کرده‌اند. مراتب بعدی ترقی غلام، «خیل باشی» و سرانجام «حاجب» بوده‌است. گاه حاجب اگر لیاقت داشت، در 35 سالگی به امیری می‌رسید.<ref>{{پک|سهیلی|1330|ک=ماهنامه یغما|ص=263-256}}</ref>
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = سهیلی| نام = احمد| نویسنده = احمد سهیلی| عنوان = محمود و ایاز| ژورنال = ماهنامه یغما: ادبی، علمی، تاریخی، اجتماعی و انتقادی| شماره =۴۰ | مکان =تهران| تاریخ = شهریور ۱۳۳۰| زبان =fa}}
