چاپ سنگی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
جز clean up، replaced: میلیمتر ← میلی‌متر (13) با استفاده از AWB
خط ۱:
{{تاریخ چاپ}}
[[File:Majid Farahani, mixed media on plywood, diptyche, each 150x98 cm, overall 150x196 cm, 2013.jpg|thumb| تکه چسبانی با استفاده از قدیمی ترین نسخه چاپ سنگی شاهنامه -محرم۱۲۶۲ (قمری) ۱۸۴۵ میلادی.]]
'''چاپ‌سنگی''' یا '''لیتوگرافی''' {{به فرانسوی|Lithographie}} گونه‌ای [[چاپ]] مکانیکی شامل استفاده از صفحه‌های [[عکاسی]] یا سایر صفحه‌های مشابه که در سطح آنان ناحیۀ تصویر به صورت روغن‌دوست (غیرآبی، [[جوهرگیر]]) و نواحی غیر تصویری به صورت آب‌دوست درآمده‌است. معمولاً این صفحه‌ها را با پودر [[آلومینیوم]] می‌سازند. چاپ سنگی نوعی [[چاپ]] مسطح بوده که در آن از [[سنگ آهک]] استفاده می‌شده‌است؛ بدین ترتیب که نوشته یا تصویر را به روی [[سنگ]] منتقل می‌کردند و با استفاده از روش‌های شیمیایی آن را برجسته می‌نمودند و سپس این تصویر بارها روی [[کاغذ]] چاپ می‌شده‌ است. این نوع [[چاپ]] با استفاده از روش مختلط [[فیزیک|فیزیکی]] و شیمیایی بر اساس دفع متقابل [[آب]] و [[چربی]] اختراع شد و متداول‌ترین روش چاپ پیش از [[چاپ سربی]] و اختراع ماشین چاپ بوده است که امکان تیراژ بالا را میسر می‌ساخته است.
 
لیتوگرافی بعد از اتمام مرحله طراحی و صفحه‌بندی آغاز می‌شود. نخست، طرحِ مورد نظر را از طریق عکاسی (سنتی یا دیجیتال) روی فیلم حک می‌کنند، سپس فیلم‌های تهیه شده کنار هم مونتاژ می‌گردد و مرحله کپی فیلم بر روی ورقه‌ها یا پلیت‌هایی که از آلومینوم و لایه‌ای حساس به نور ساخته شده انجام می‌شود. بعد از نور خوردنِ ورقه‌های پلیت، آن را مانند فیلم عکاسی ظاهر کرده، برای مرحلۀ چاپ به ماشین چاپ می‌بندند.
 
در مقالات، عبارتِ '' فناوری نانو '' گاهی به هر فرایند کوچک‌تر از اندازه‌های میکرون اطلاق می‌شود که می‌تواند فرایند لیتوگرافی را نیز شامل شود. <ref>مجید منجمی، شک. فه ممقانی راد، گلایل اسدیان حاج آقایی - دنیای نانو و الماسواره‌ها - انتشارات اندیشه سرا</ref>
 
 
== واژه‌شناسی==
سطر ۲۴ ⟵ ۲۳:
 
== روش کار در چاپ سنگی ==
ابتدا مطالب یا تصاویر مورد نظر با مرکب مخصوص روی کاغذهای مشمّع مخصوصی که زرد رنگ بود نوشته می‌شد. بعد به مدت ۲۴ ساعت در داخل [[آب]] نگه داشته می‌شد و سپس روی [[سنگ]] مخصوص که قبلاً ساییده شده و حرارت گرفته و داغ شده بود برگردانیده می‌شد تا خطوط به روی سنگ انتقال یابند. سپس بر روی سنگ [[اسید نیتریک]] ریخته می‌شد تا محل خالی سنگ (یعنی اطراف نوشته‌ها) به اندازه یک میلیمترمیلی‌متر حل شود و نوشته‌های روی [[سنگ]] به صورت برجسته نمایان گردد.
 
سپس با غلتک، مرکب بر روی [[سنگ]] نقش می‌بست و با فشار یکسان و یکنواخت [[سنگ]] بر روی کاغذ، عمل [[چاپ]] صورت می‌گرفت.
سطر ۷۸ ⟵ ۷۷:
اندازه و قطع [[کتاب|کتاب‌های]] [[چاپ]] سنگی بسته به اندازه [[کاغذ|کاغذهایی]] بود که برای این منظور در نظر گرفته می‌شد.
به طور کل می‌توان قطع این گونه [[کتاب|کتاب‌ها]] را این گونه تقسیم بندی نمود:
* بازو بندی اندازه تقریباً ۳۰*۲۰ میلیمترمیلی‌متر
* بغلی اندازه (تقریباً: ۴۰*۶۰ میلیمترمیلی‌متر)
* جانمازی اندازه (تقریباً: ۷۰*۱۲۰ میلیمترمیلی‌متر)
* حمایلی اندازه (تقریباً: ۷۰*۱۲۰ میلیمتر،میلی‌متر، که در زیر لباس به صورت حمایل آویزان می‌شد)
* رقعی اندازه (تقریباً: ۱۶۰*۲۲۰ میلیمترمیلی‌متر)
* وزیری کوچک اندازه(تقریباً: ۱۶۰*۲۲۰ میلیمترمیلی‌متر)
* وزیری اندازه (تقریباً: ۱۶۰*۲۴۰ میلیمترمیلی‌متر)
* وزیری بزرگ اندازه (تقریباً: ۲۰۰*۳۰۰ میلیمترمیلی‌متر)
* سلطانی اندازه (تقریباً: ۳۰۰*۴۰۰ میلیمترمیلی‌متر)
* رحلی کوچک اندازه(تقریباً: ۲۵۰*۴۰۰ میلیمترمیلی‌متر)
* رحلی بزرگ اندازه(تقریباً: ۳۵۰*۶۰۰ میلیمترمیلی‌متر)
* رحلی اندازه(تقریباً: ۳۰۰*۵۰۰ میلیمترمیلی‌متر)
* خشتی (طول و عرض کتاب در اندازة مساوی)
 
سطر ۱۰۹ ⟵ ۱۰۸:
 
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
 
[[رده:چاپ‌سنگی]]
[[رده:اختراعات اتریشی]]