دستگاه مختصات قطبی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز v1.39b - اصلاح شده توسط ابزار تمیرکاری> (دارای پوشاننده و هدف پیوند یکسان)
برچسب: WPCleaner
خط ۱:
{{multiple image
| direction = vertical
| footer = <center>{{وسط|نمایش یک نقطه در دستگاه مختصات قطبی</center>}}
| width = 220
 
| image1 = Poolarcoordinates2.jpg
| alt1 =
 
| image2 = CircularCoordinates.svg
| alt2 =
}}
'''دستگاه مختصات قطبی'''، یک [[دستگاه مختصات]] [[بعد|دوبعدی]] است که در آن مکان هر نقطه، با فاصلهٔ آن تا مرکز مختصات (r) و زاویه بین خط رسم‌شده از مرکز به آن نقطه و محور طول، (θ) مشخص می‌شود. این دستگاه در سه بعد به [[دستگاه مختصات استوانه‌ای]] و [[دستگاه مختصات کروی]] تبدیل می‌شود.
 
اولین استفاده‌های مشابه که به ایجاد کنونی این دستگاه انجامیده‌است توسط [[ابوریحان بیرونی]] انجام شد.<ref name=enwp>Wikipedia contributors, "Polar coordinate system," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Polar_coordinate_system&oldid=369353300 (accessed June 29, 2010).</ref>
 
== کاربرد ==
یکی از کاربردهای مختصات قطبی در محاسبه [[انتگرال|انتگرال‌ها]]‌ها می‌باشد. گاهی حل یک انتگرال در [[دستگاه مختصات دکارتی]] مشکل است. در این‌گونه شرایط با یک [[تغییر متغیر]] مناسب می‌توان انتگرال را در مختصات قطبی حل نمود.
 
در بسیاری از معادله‌های فیزیکی نیروی مرکزی (حرکت دورانی) مانند چرخش سیاره‌ها از دستگاه قطبی استفاده می‌شود.
 
== نمایش نقاط ==
یک نقطه در دو نوع مختصات [[دستگاه مختصات دکارتی|دکارتی]] و قطبی به صورت زیر به یکدیگر قابل تبدیل هستند:
:<math>x = r \cos \theta \,</math>
:<math>y = r \sin \theta, \,</math>
و برای تبدیل مختصات دکارتی به قطبی از فرمول‌های زیر استفاده می‌شود:
خط ۲۶:
:<math>\theta =
\begin{cases}
\arctan(\frac{y}{x}) & \mbox{if } x> 0\\
\arctan(\frac{y}{x}) + \pi & \mbox{if } x <0 \mbox{ and } y \ge 0\\
\arctan(\frac{y}{x}) - \pi & \mbox{if } x <0 \mbox{ and } y <0\\
\frac{\pi}{2} & \mbox{if } x = 0 \mbox{ and } y> 0\\
-\frac{\pi}{2} & \mbox{if } x = 0 \mbox{ and } y <0
\end{cases}</math>
بنابراین یک نقطه که توسط دستگاه دکارتی تعریف شده است را می توانمی‌توان در دستگاه مختصات قطبی (با توجه به خواص دایره مثلثاتی) به دو صورت تعریف کرد.
 
یک [[عدد مختلط]] را می‌توان همانگونه که در [[دستگاه مختصات دکارتی]] به صورت <math>z= x+iy \!</math> نمایش می‌دهند به صورت زیر نمایش داد:<ref name=enwp />
 
<math>z=r \cdot(cos \theta +isin \theta)\!</math>
خط ۴۲:
<math>z = re^{i\theta} \,</math>
 
== معادله قطبی<ref>{{cite book|last=لیتهلد|first=لوئیس|title=حساب دیفرانسیل و انتگرال|publisher=نشر فاطمی|date=۱۳۸۸|volume=دوم|pages=۸۵۶-۸۹۵۸۵۶–۸۹۵|isbn=978-964-318-574-9|language=فارسی}}</ref> ==
[[پرونده:Rose-rhodonea-curve-7x9-chart.svg|چپ|بندانگشتی|250px|انواع گل‌ها با a و n متغیر]]
معادله‌ای که در دستگاه مختصات قطبی صدق کند معادله قطبی نامیده می‌شود معروف‌ترین معادله‌های قطبی عبارتند از:
خط ۴۹:
!نام!!معادله!!تصویر!!توضیحات
|-
|خط مورب مبدامبدأ گذر||<math>\theta=C \!</math>||[[پرونده:Functiony=x.jpg|60px]]||C ثابت است و برابر زاویه قطع می‌باشد.
|-
|خط موازی محور xها در دستگاه دکارتی||<math>r sin \theta =b \!</math>||[[پرونده:FuncionLineal06.svg|60px]]||b ثابت است.
خط ۵۵:
|خط موازی محور yها در دستگاه دکارتی||<math>r cos \theta =a\!</math>||[[پرونده:FuncionLineal07.svg|60px]]||a ثابت است.
|-
|دایره به مرکز مبدامبدأ مختصات||<math>r = C \!</math>||[[پرونده:Circle r=1.svg|60px]]||C ثابت است و برابر شعاع دایره می‌باشد.
|-
|[[#حلزونی‌ها|حلزونی‌ها]]||<math>r = a + b cos \theta \!</math>||[[پرونده:Limacons.svg|60px]]||a و b ثابت‌اند
خط ۶۹:
|Lemniscate of Bernoulli<ref>Wikipedia contributors, "Lemniscate of Bernoulli," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Lemniscate_of_Bernoulli&oldid=362103502 (accessed June 29, 2010).</ref>||<math>r = a \sqrt{2 \cos(2\theta)}</math>||[[پرونده:Lemniscate of Bernoulli.svg|60px]]||
|}
 
=== دلگون‌ها ===
معادله اصلی دلگون‌ها به صورت <math>r = a + b cos \theta \!</math> می‌باشد اگر a و b مثبت باشند دلگون می‌تواند شکل‌های زیر را بگیرد.
سطر ۷۶ ⟵ ۷۷:
|<math>0<\frac{a}{b}<1</math>||حلزونی با یک طوقه||-
|-
|<math>\frac{a}{b}=1</math>||دلوار (قلب شکل)||-
|-
|<math>1<\frac{a}{b}<2</math>||حلزونی با یک فرورفتگی||-
سطر ۱۱۰ ⟵ ۱۱۱:
|مارپیچ فرما||<math>r^2 = 8 \theta \!</math>||-
|}
 
=== طول کمان معادلات و انتگرال آنها ===
طول کمانی در مختصات قطبی که معادله آن معلوم باشد از [[محاسبه انتگرال]] زیر بدست می‌آید:
 
<math>L=\int_{\beta}^{\alpha} \sqrt{\left ( \frac{dr}{d\theta} \right )^2 +r^2} d\theta</math>
<!--
 
== اعمال برداری ==
من دارم می‌گردم اگر تونستم اضافه می‌کنم دربارهدربارهٔ کرل، گرادیان و از این جور حرف‌ها (کرل و گرادیان و دایو و ... مربوط به دستگاه مختصات قطبی نیستند و با i j k دکارتی تعریف می شوندمی‌شوند (گرادیان مشتق سویی تابع نسبت به x و y و z؛ و کرل و دایو و ... ضرب داخلی یا خارجی نابلای گرادیان در تابع است)) -->
 
== منابع ==
{{پانویس}}