دستگاه تنفسی: تفاوت میان نسخه‌ها

وظیفه '''دستگاه تنفس''' {{انگلیسی|Respiratory System}} تامینتأمین [[اکسیژن]] برای سلولهای بدن و دفع [[دی اکسید کربن]] (گاز کربنیک) حاصل از متابولیسم است . تمام حیوانات پرسلولی به نوعی دستگاه تنفس دارند که در جاندران ساکن آب محل تبادل گازها را [[آبشش]] و در [[پستانداران]] و [[پرندگان]] [[شش]] می‌نامند . در جانورانی مانند [[کرم خاکی]] تنفس از نوع [[تنفس پوستی]] و در [[حشرات]] دستگاه تنفس از نوع [[تنفس نایی]] است . در این مقاله فقط به بررسی دستگاه تنفس انسان که مشابه اغلب پستانداران است می‌پردازیم .

اعضای این دستگاه عبارتند از : [[بینی]]، [[حنجره]]، [[نای]] (تراشه)، [[ریه|ریه‌ها]]‌ها.

== فیزیولوژی ==

=== تهویه ===

در فیزیولوژی تنفس، تهویه (یا نرخ تهویه) روندی است که در آن هوا وارد یا خارج ششها می‌شود. این تعریف را بصورت زیر دسته‌بندی می‌توان کرد:

! سنجش !! معادله!! تعریف

| تهویه آنی (دقیقه‌ای) || حجم کِشندی X تعداد نفس‌گیری|| حجم کلی هوای وارد شونده به شششها در دقیقه.

| تهویه فضای مرده || فضای مرده * تعداد نفس‌گیری || حجم هوایی که در واحد زمان و بین هر تنفس در فضای مرده دستگاه تنفسی (حلق٬حلق، نای٬نای، نای‌چه و غیره) جابجا می‌شود و نقشی در تهویه سلولی ندارد.

==== کنترل ====

تهویه یا ونتیلاسیون زیر کنترل بخش خودکار [[دستگاه عصبی]] شامل [[ساقه مغز]]٬، [[پیاز مغز]] و [[پل مغز]] انجام می‌پذیرد. این بخش‌های مغز با همکاری و هماهنگی ''مرکز کنترل تنفس'' را پدید آوردهپدیدآورده و دستورهای لازم را به ماهیچه‌های درگیر تنفس می‌فرستند. زیربخش‌های مرکز کنترل به دو بخش خلفی (دورسال) و بطنی تقسیم می‌شوند و در دوران کودکی بسیار حساس می‌باشند بطوریکه در صورت تکان یا ضربه شدید به کودک این زیربخش‌ها صدمه دیده و حتی خطر مرگ را بدنبال دارند.<ref>[http://www.usask.ca/medicine/prevent/sbs.html The combination of a crying baby and a frustrated parent or caregiver CAN BE DEADLY]. Saskatchewan Prevention Institute. usask.ca.</ref>

==== استنشاق ====

==== بازدم ====

[[بازدم]] به طور کلی یک فرآیندفرایند منفعل است بااین وجود، بازدم فعال و یا ارادی را می‌توان توسط شکم و عضلات بین دنده‌ای داخلی را انتظار داشت. بازدم طبیعی٬طبیعی، پروسهٔ اجباری و غیر فعالغیرفعال بیرون فرستادن هوای تنفس شده‌شده بواسطه نیروی الاستیسیته در شُش‌ها و ماهیچه‌های تنفسی است.<ref>A simple [[:wikibooks:Constructing school science lab equipment/Bell jar model lung|model of how the lungs are inflated]] can be built from a bell jar</ref>

=== تبادل گازی ===

عملکرد عمدهٔ سیستم تنفسی تبادل گاز بین محیط خارجی و سیستم گردش خون در یک موجود یا ارگانیسم زنده‌است. در انسان و سایر پستانداران، این تبادل گازی شامل اکسیژن‌دهی خون و گرفتن همزمان [[دی‌اکسید کربن]] و سایر مواد زائد حاصل از [[سوخت و ساز]] بدن از گردش خون است.<ref>{{cite journal|title=Respiratory Physiology|url=http://web.squ.edu.om/med-Lib/MED_CD/E_CDs/health%20development/html/clients/WAWFSA/html/u12/u1211_01.htm|journal=Update in Anaesthesia|author=Roberts, Fred |issue =12 |year=2000}}</ref> به همراه این تبادل گازی، تعادل اسید و باز بدن نیز به عنوان بخشی از حفظ [[هم‌ایستایی|هموستاز]] بدن صورت می‌گیرد. اگر تنفس کامل و مناسب نباشد دو وضعیت متضاد می تواندمی‌تواند رخ دهد٬دهد، [[اسیدوز تنفسی]] که یک بیماری تهدیدکننده زندگی است، و [[آلکالوز تنفسی]] دیگر وضعیت ناهماهنگ در بدن است.

=== سامانه ایمنی ===

[[اپیتلیال|سلول‌های اپیتلیال]] در مجرای تنفسی می توانندمی‌توانند انواع مولکولها را برای کمک به ایمنی [[شُش|شُش‌ها]]‌ها ترشح نمایند. [[ایمونوگلوبولین]] تراوشی یا IgA و کالکتین (شامل سورفاکتانت نوعA و D) و دیگر [[پپتید|پپتیدها]]ها و [[پروتئاز|پروتئازها]]،ها، گونه‌های اکسیژن واکنش پذیر و نوعی نیتروژن واکنش پذیر همه توسط سلول‌های اپی‌تلیال مسیر و لوله تنفسی ساخته و تراوش می‌گردند.

== بیماری‌ها ==

* شرایط انسدادیبازدارندگی و محدود کننده (مانند [[بیماریافیوژن مزمنمایع انسدادی ریه]]٬جنب، [[برونشیتسارکوئیدوز]]٬، [[آسم]]فیبروز)

* بیماری‌های شریانی‌وریدیعفونی، زیست‌محیطی و غیره (مانند [[ادمسینه‌پهلو]]، ریه[[سل]]، [[آزبستوز]]٬، [[آمبولیآلودگی ریههوا]])