پرتغال: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Fatranslator (بحث | مشارکت‌ها)
جز افزودن ناوباکس> {{پایتخت‌های اروپا}} (درخواست کاربر:Modern Sciences)+
خط ۲:
{{اشتباه نشود|پرتقال}}
{{جعبه اطلاعات کشور|
نام اصلی = República Portuguesa |
نام فارسی رسمی = جمهوری پرتغال |
نام عادی = پرتغال |
تصویر پرچم = Flag of Portugal.svg |
تصویر نشان ملی = Coat_of_arms_of_Portugal.svg |
شعار ملی = موجود نیست |
سرود ملی = [[سرود ملی پرتغال|پرتغالی]]|
نقشه = Portugal (orthographic projection).svg|thumb|200px |
پایتخت = [[لیسبون]] |latd=۳۸|latm=۴۶|latNS=N|longd=۹|longm=۱۱|longEW=W|
بزرگ‌ترین شهر = [[لیسبون]] |
زبان رسمی = [[زبان پرتغالی]] |
نوع حکومت = [[جمهوری]] |
نوع حاکمان = • [[رئیس جمهور]]{{سخ}}• [[نخست‌وزیر]] |
نام حاکمان = [[آنیبال کاواکو سیلوا]]{{سخ}}[[خوزه سوکراتس]] |
نحوه تشکیل = پادشاهی |
موارد منجر به تشکیل = |
تاریخ تشکیل = [[۲۵ ژوئیه]] [[۱۱۳۹ (میلادی)|۱۱۳۹]] |
مساحت = ۹۲٬۲۱۲ |
رتبه مساحت = ۱۱۰ام |
درصد آبها = ۰٫۵ |
سال براوردبرآورد جمعیت = [[۲۰۰۸ (میلادی)|۲۰۰۸]] |
جمعیت = ۱۰٬۶۷۶٬۹۱۰ |
رتبه جمعیت = ۷۷ام |
تراکم جمعیت = ۱۱۵٫۳ |
رتبه تراکم جمعیت = ۸۷ام |
سال تولید ناخالص داخلی = [[۲۰۰۸ (میلادی)|۲۰۰۸]] |
تولید ناخالص داخلی = ۲۳۶٬۶۹۷ بیلیون دلار |
رتبه تولید ناخالص داخلی = ۴۳ام|
سرانه تولید ناخالص داخلی = ۲۲٬۲۶۴ |
رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی = ۳۴ام |
خط ۳۵:
شاخص توسعه انسانی = ۰٫۹۰۰ |
رتبه شاخص توسعه انسانی = ۳۳ام |
وضع شاخص توسعه انسانی = |
واحد پول = [[یورو]] (€) |
کد واحد پول = EUR |
خط ۴۲:
utc = ۰ |
dst = +۱ |
کد بین‌المللی خودرو = |
دامنه اینترنتی = [[.pt]] |
پیش‌شماره تلفنی = ۳۵۱ |
خط ۷۳:
بیش از چهارصد سال قبل، دریانوران پرتغالی راه‌های دریایی گوناگونی را کشف و بر روی نقشه ثبت کردند. همین راه‌ها بود که سنگ اول بنای امپراتوری مستعمراتی عظیم پرتغال را بنیان نهاد.
 
در بین مردانی که در سده‌های میانه برای تبدیل پرتغال به یک ملت بزرگ دریانورد کمک کرده‌اند باید شاهزاده [[هانری دریانورد]] (۱۳۹۵-۱۴۶۰۱۳۹۵–۱۴۶۰ م) را نام برد. وی، به جای آنکه به زندگی اشرافی و درباری بپردازد، گروهی از بهترین اخترشناسان، ریاضیدان و دریانوردان روزگار را گرد خود جمع کرد تا به پژوهش و بررسی جهان‌های نادیده‌ای که در ورای تمدن غرب قرار داشت، بپردازند.
کوشش‌های او منجر به این شد که دریانوردان پرتغالی از دماغه بوژادور در سواحل افریقاآفریقا بگذرند و پرتغال چنان ثروت و قدرتی پیدا کند که مدت‌ها پس از مرگ او باقی بماند.
 
در دوره‌ای که در تاریخ پرتغال به‌عصر زرین شهرت دارد، اکتشافات جغرافیایی مهمی به‌عمل آمد. بارتولومئو دیاز تا دماغه امید نیک. یعنی جنوبی‌ترین نقطه قاره افریقاآفریقا پیش راند (۱۴۸۷م). پس از وی واسکو دوگاما بزرگترین کاوشگر پرتغالی، راه‌های دریایی هند و شرق را پیدا کرد. شبکه عظیم راه‌های دریایی پرتغال موجب آن شد که این دولت پایگاه‌هایی در ایران، سیلان، چین، ژاپن، و سایر قسمتهای جهان به‌دست‌آورد. جنگ [[شاه عباس]] با پرتغالی‌ها جنگی بود که دست آنها را از [[تنگه هرمز|تنگهٔ هرمز]] کوتاه کرد. این عصر زرین تا زمانی که یکی از پادشاهان اسپانیا پرتغال را تسخیر کرد، ادامه یافت.
 
تسلط اسپانیا بر پرتغال ۶۰ سال به طول انجامید. سرانجام پرتغالی‌ها در ۱۶۴۰م استقلال خود را باز یافتندبازیافتند و دگربار اقدامات سریعی به‌منظور تحکیم پایه‌های سیادت دریایی، که در مدت تسلط اسپانیایی‌ها تا حدی به دست انگلیسی‌ها و هلندی‌ها افتاده بود، به‌عمل آوردند. در همین دوره‌است که پرتغالی‌ها سرزمین گسترده و پرثروت [[برزیل]] را کشف کردند و آن را مستعمره خویش ساخته قهوه و شکر و برنج و الماس آن را به کشور خود بردند.
 
== روزگار معاصر ==
خط ۸۶:
در ۱۹۳۲ ژنرال «آنتونیو اولیویرا [[سالازار]]» یک حکومت دیکتاتوری را که از [[فاشیسم]] ایتالیایی الهام می‌گرفت در پرتغال برپا داشت. دیکتاتوری سالازار مانند دیکتاتوری [[فرانکو]] در اسپانیا متکی به ارتش و اقتدار اخلاقی کلیسای پرتغال بود. سالازار هرگونه تحول و پیشرفت اجتماعی در درون کشور را سد کرد و از سوی دیگر جنبش‌های ملی در مستعمرات پرتغال را سرکوب کرد. او پس از سقوط فاشیسم در آلمان نیز توانست بر مسند قدرت باقی بماند و آمریکا و حتی اروپای زخم دیده از فاشیسم، از بیم نفوذ کمونیست‌ها در پرتغال و اسپانیا، این دو ژنرال متحد هیتلر را حمایت کردند تا بر قدرت باقی بمانند و با موج سقوط فاشیسم از صحنه حذف نشوند. آنها بتدریج به دیکتاتورهای مصلح پرتغال و اسپانیا مشهور شدند. البته روی امواج خونی که در هر دو کشور از انقلابیون و نیروهای مترقی براه انداخته بودند. سالازار، دیکتاتور پرتغال، به همراه ژنرال فرانکو در اسپانیا، آخرین بازمانده‌های دوران سلطه فاشیسم بر بخش مهمی از اروپا بودند.
 
در ۱۹۷۴ کودتای نظامی چپگرای روی داد<ref>[http://zamaaneh.com/morenews/2009/06/post_1051.html رادیو زمانه]: پدرام، رسول: انقلاب میخک‌ها، قیام افسران پرتغالی - ١. تاریخ انتشار: ۲۹ خرداد ۱۳۸۸.</ref> که رهبران آن به مستعمرات آفریقایی استقلال دادند (۱۹۷۴ تا ۱۹۷۵) و در آغاز کوشیدند تا نظامی مارکسیستی بر کشور تحمیل کنند.کنند؛ ولی انتخابات در ۱۹۷۶ چپ افراطی را قاطعانه کنار زد. پرتغال انتقال از دیکتاتوری به دموکراسی را به اجرا گذاشت و دولت غیر نظامیغیرنظامی بار دیگر استقرار یافت و این کشور در عین حال با از دست رفتن مستعمرات و عضویت در جامعه اروپا (از ۱۹۸۶) اتحاد نزدیکتری با دیگر ملل اروپا یافت.
 
<gallery widths="880" caption="چشم‌اندازی از بندرگاه قدیمی و مرکز شهر [[پورتو]]">
خط ۱۵۷:
== مردم ==
[[پرونده:Lusophone World.svg|بندانگشتی|300px|مناطق پرتغالی‌زبان جهان.]]
بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۱ جمعیت این کشور بالغ بر ۱۰٫۳۵۵٫۸۲۴ نفر بود که ۵۲٪ آن زن و ۴۸٪ آن مرد بود. در سال ۲۰۰۷ این جمعیت به ۱۰٫۶۱۷٫۵۷۵ رسید که ۳۳۲٫۱۳۷ نفر آنها مهاجرین قانونی بودند.<ref>''ویکی‌پدیای انگلیسی''</ref>{{سخ}}
 
پرتغال از نظر قومی کشوری یک‌دست است و نزدیک به ۹۷ درصد از مردم آن را پرتغالییان تشکیل می‌دهند. در تمامی کشور زبان پرتغالی رایج است و تنها در روستاهای پیرامون «[[میراندا دو دورو]]» گویشی از [[زبان آستوری]] به نام [[زبان می‌راندی|میراندیمی‌راندی]] صحبت می‌شود که آن هم از گویش‌های رومی‌تبار است. گویش می‌راندی در پرتغال به عنوان یک زبان اقلیتی رسمیت دارد. بیشتر جمعیت پرتغال [[کاتولیک رومی]] هستند.
 
امید به زندگی در پرتغال برای مردان۶/۷۴سال و برای زنان ۳۶/۸۱سال است. در حدود ۴/۰درصد از مردم این کشور در سال ۲۰۰۱ میلادی به [[اچ‌آی‌وی|ویروس اچ‌آی‌وی]] مبتلا بودند که جمعیتی در حدود ۲۲ هزار نفر را شامل می‌شد. هرچند در این کشور دین رسمی تعیین نشده‌است، ۸۴٫۵ درصد از مردم آن [[کاتولیک]] و پیرو کلیسای رم هستند. زبان رسمی آن پرتغالی است.<ref>[http://www.hamshahrionline.ir/news/?id=40557 همشهری آنلاین]</ref>