تفاوت میان نسخه‌های «هوری‌ها»

هوری‌ها (ویرایش)

نسخهٔ ‏۳۱ اوت ۲۰۱۶، ساعت ۱۷:۴۳

۱۱ بایت حذف‌شده ،  ۴ سال پیش
جز
←‏ویرایش به وسیلهٔ [[وپ:ابرابزار|ابرابزار]]
جز (هوری‌ها)
| native_name = حوریان
| alternate_name = هوری
| image =Lulu king 2.jpg
| caption = '''نقش برجسته هوری یا لولویی'''
| map_type =
| latd =
| latm =
| lats =
| latNS =
| longd =
| longm =
| longs =
| longEW =
| title=
| location = خاورمیانه
| region = [[میانرودان]]
| type = قوم، کشور
| length =
| width =
| area =
| built = هزاره سوم پیش از میلاد
| abandoned = حدود هزاره یکم پیش از میلاد
| epochs = بسیارکهن
| cultures = هوریان، [[لولوبیان]]
| excavations =
| archaeologists =
| condition = نابود شده
| ownership = ایران، عراق، سوریه، ترکیه
}}
 
'''هوریان''' (Hurrohe) مردم باستانی [[آسیای صغیر]] و شرق و غرب [[میانرودان]] شمالی و سوریه بودند، که (تقریباً ۲۵۰۰ پ. م) از کوه‌های جنوب دریای خزر به سرزمین بین [[هیتی|هیتیان]] و [[آشور]]، شرق دجله و منطقه کوهسار زاگروس و از آنجا آنها در مناطق بین‌النهرین شمالی و سوریه و حتی ساحل مدیترانه پخش شدند.
 
== ساکنان باستانی هزارهٔ سوم ==
بخشی از خاک ماد در بع سوم هزارهٔ سوم پیش از میلاد جزو منطقه‌ای است که منابع کتبی بر آن پرتو افکنده سخن کفته‌اند. از آثاری که به [[زبان سومری]] و [[زبان اکدی|اکدی]] در دست است چنین مستفاد می‌گردد که در کوهپایه‌های غربی [[زاگروس]] و آنجایی‌که بعدها مادغربی را تشکیل می‌داد قبایل هوریان و [[لولوبیان]] و [[کوتیان]] و قبایل دیگری که با [[عیلامیان]] قرابت داشتنذ، زندگی می‌کردند.
 
تمدن هوری‌ها در هزاره سوم در آناتولی شرقی نیز در سایه پادشاهی میتانی وجود داشت و آنها بزرگ‌ترین و بانفوذترین ملت پادشاهی [[میتانی]] محسوب می‌شدند. هوری‌ها عملاً در هزاره دوم ق.م. در همه قسمت‌های [[میانرودان]] باستانی ساکن گشتند و نقش اساسی در تاریخ هیتیان بازی کردند واین سرزمین‌ها معروف بود به سرزمین هوری‌ها. با بسط سرزمین‌شان، هوریان در اواخر قرن ۱۵ پ.م. رقیبی شدند برای [[بابل (دولت‌شهر)|بابل]] و [[مصر]].
 
هوریان احتمالاً پیش از پیشتر در [[آسیای مقدم]] پدیدار شده‌اند. زبان [[زبان هوری]]، که اینک از میان رفته، نه [[زبان هندواروپایی]] بود و نه [[زبان سامی]]، اما ممکن است که با زبان‌های [[گرجی]] و قفقازی خویشاوند باشد. این موضوع بیش تر از الواح میخی به دست آمده از [[خاتوشا]] Hattusas، پایتخت هیتیان، که تمدن‌اش بیش‌تر از هوریان تأثیر پذیرفته بود، دانسته و تشخیص داده شده‌است. هوریان فاقد یک امپراتوری بودند اما بیش‌تر جمعیت پادشاهی نیرومند میتانی (۱۴۰۰–۱۵۵۰ پ. م) را هوریان تشکیل می‌داد.
 
== آثار و تمدن هوریان ==
[[پرونده: Orientmitja2300aC.png|300px|farme|بندانگشتی|چپ|زیستگاه هوریان]]
قبایلی که به زبان هوریانی سخن می‌گفتند در هزارهٔ دوم پ. م. در [[میانرودان]] شمالی و تا حدی در سوریه<ref>چناکه از برخی نام‌های امکنه و اشخاص بر می‌آید</ref> در سراسر فلات ارمنستان پراکنده بودند. اینان تا اواسط هزارهٔ یکم پ. م. در کنار قبایلی که منشأ دیگر داشتند باقی ماندند.<ref>ظاهراظاهراً [[ماتینیان]] که در آثار [[هرودوت]] و دیگر مؤلفان باستانی ذکری از ایشان رفته همان هوریان بوده‌اند</ref>. زبان هوریان با [[اورارتو|اورارتوییان]] خویشاوندی نزدیک داشت. نبشته‌ای به خط اکدی و به زبان هوریانی از شخصی به نام [[تیشاری]] پادشاه [[اورکیش]] و [[نامار|ناوار]] از ربع سوم هزارهٔ سوم پیش از میلاد در دست است. محل اورکیش مشخص نیست و مورد بحث می‌باشد.<ref>اینکه محل اورکیش را در بادی امر در مشرق دجله ذکر کرده بودند مورد اعتراض [[اکالاگان]] قرار گرفت و وی نقطهٔ مزبور را در [[میانرودان]] می‌داند</ref>. ولی ناوار مسلمامسلماً مکانی است که بعدها نامار یا نامرو خوانده شد.<ref>در درّهٔ [[رود دیاله]]</ref>.
 
در مشرق [[دجله]] و خاک [[آشور]] در هزارهٔ سوم پ. م.<ref>از روی اسامی خاص اشخاص</ref> وجود هوریان ثابت شده است و در هزاره دوم پ. م. نیز ایشان در ناحیه [[کرکوک]]<ref>[[آراپخا|آراپخای]] باستانی Arrapxa</ref> می‌زیسته‌اند. مدارک متقنی دربارهٔ نفوذ هوریان به نقاط شرقی‌تر در دست نیست. گرچه بعضی‌ها حدس زده‌اند نواحی آذربایجان و زنجان تا هزارهٔ یکم پ. م. ویژگی‌های هوریان را واجد بوده‌اند.
 
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
 
{{ویکی‌انبار-رده|Hurrians}}
 
== منابع ==
* ای. م. دیاکونوف. ''[[تاریخ ماد]]''. ISBN 964-445-106-6
* مرتضی راوندی: تاریخ اجتماعی ایران. (جلد ۱) - ۱۵۹–۱۶۰
* http://www.allaboutturkey.com/urartu.htm
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/18020299»