قرارداد ۱۹۳۳: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
+انتقاد دکتر مصدق |
|||
خط ۴:
'''قرارداد ۱۹۳۳''' {{انگلیسی|1933 Agreement}}، یا قرارداد ۱۳۱۲ (خورشیدی)، قراردادی بین دولت [[ایران]] و [[شرکت نفت ایران و انگلیس]] بود که در دوره [[رضاشاه]] پس از الغای [[قرارداد دارسی]] و خوانین بختیاری منعقد شد.
شخص رضاشاه پس از مذاکره با [[سر جان کدمن]]، رئیس [[شرکت نفت ایران و انگلیس]]، و [[هور]] سفیر [[بریتانیا]] درایران این قرارداد را قبول کرد و مقامات دولت را وادار به تصویب آن کرد. [[مجلس شورای ملی]] نیز به اتفاق آرا آن را تصویب کرد.
در این قرارداد شرکت نفت ایران و انگلیس همچنان به اکتشاف و استخراج و فروش منابع نفتی ایران، بدون هیچ الزامی به
[[قانون ملی شدن نفت]] که در سال ۱۳۲۹ تصویب شد این قرارداد را باطل کرد ولی پس از [[کودتای ۲۸ مرداد]] در سال ۱۳۳۲ [[قرارداد کنسرسیوم]] جانشین آن شد.
قرارداد جدید برای اولین بار در [[دوره چهاردهم مجلس شورای ملی]] از طرف دکتر مصدق مورد بررسی و انتقاد شدید قرار گرفت. [[محمد مصدق]] در زمینه این قرارداد در مجلس چهاردهم می‌گوید:<ref>نگاهی به کارنامه سیاسی دکتر مصدق، جلال متینی، صفحهٔ ۱۵۵ و صفحه ۴۲۳ و صفحهٔ ۴۲۵</ref>
{{کوچک}}
«اگر [[امتیاز دارسی]] تمدید نشده بود، در سال ۱۹۶۱ م (۱۳۴۰ خ) به بعد دولت نه تنها به صدی ۱۶ عایدات حق داشت، بلکه صدی صد عایدات حق دولت بود؛ بنابراین صدی ۸۴ از عایدات که در ۱۹۶۱ م حق دولت می‌شود، بر طبق قرارداد جدید کمپانی آن را تا ۳۲ سال دیگر می‌برد.
صدو بیست و شش میلیون لیره انگلیس از قرار ۱۲۸ ریال، ۱۶۰۱۲۸۰۰۰۰۰۰ ریال می‌شود و تاریخ عالم نشان نمی‌دهد که یکی از افراد مملکت به وطن خود در یک معامله ۱۶ بیلیون و ۱۲۸ هزار ریال ضرر زده باشد و شاید مادر روزگار دیگر نزاید کسی را که به بیگانه چنین خدمتی کند.»{{پایان کوچک}}
== منابع ==
{{پانویس}}▼
* https://en.wikipedia.org/wiki/Anglo-Persian_Oil_Company
* http://www.iranicaonline.org/articles/cadman-john
* http://www.iranicaonline.org/articles/anglo-persian-oil-company
== پانویس ==
▲{{پانویس}}
{{حکومت رضاشاه پهلوی}}
| |||