'''تابش یونندهیوننده،''' پرتوییتابشی است مرکب از ذراتی که هر کدام به میزاناندازه‌ی کافی [[انرژی جنبشی]] دارنددارد تا یک [[الکترون]]<nowiki/>ها را از [[اتم]] و یا [[مولکول]] جدا کردهکند، ویا آنبه بیانی آنها را اصطلاحاًبیوند(تبدیل به یون کند). تابش یوننده از ذره‌های درون‌اتمی، اتم‌ها و یا یون‌هایی با سرعت بسیار بالا (سرعتی نزدیک به سرعت نور) و یا موج‌های الکترومغناطی با انرژی بسیار بالا مانند [[یونشپرتو گاما|گاما]] و [[پرتو ایکس|ایکس]] کنندساخته‌شده‌است.
پرتوتابش یونیزانیوننده در اثر واکنش هسته ای - اعم از طبیعی یا مصنوعی - با دمای بسیار بالا (مثلاً در هاله خورشید یا در [[پلاسما (فیزیک)|حالت پلاسما]]) از طریق تولید ذراتذره‌های پر انرژیپرانرژی در [[شتاب‌دهنده ذره‌ای]] یا از طریق فرایندهای طبیعی مانند رعد و برق یا انفجار [[ابرنواختر]] پدید می آید.
وقتی تابش پرتویوننده یونیزان رخ می دهدرخ‌می‌دهد می تواند [[ذرات زیراتمی]] (عموماً الکترون، پروتون، نیوترون و برخی اوقاتگاهی تمام هسته) را از اتم آزاد کند. چنین رویدادی، پیوستگی شیمیایی را تغییر می دهدمی‌دگرد و [[یون]] ایجاد می کند.
پرتوهایتابش یونیزانیوننده را می‌توان به دو قسمگروه مستقیم و غیرغیر‌مستقیم مستقیم قسم بندیتقسیم کرد.<ref>MEDICAL
IMAGING PHYSICS. Fourth Edition. William R. Hendee, Wiley Publishers. pp.46</ref>
