پشوتن: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز پشوتن برچسب: افزودن تگ‌های خالی |
|||
خط ۱:
{{ Infobox
| bodystyle =
| bodyclass = vcard
| titlestyle =
| title =
| abovestyle = background: #CD853F
| aboveclass = fn org
| above = {{{نام|{{{نام‌اثر|{{PAGENAME}}}}}}}}
| imagestyle =
| captionstyle =
| image =
| caption =
| headerstyle = background: #F0E68C
| labelstyle =
| datastyle =
| header1 = از پهلوانان شاهنامه
| label2 = نام
| data2 = {{{نام|پشوتن}}}
| label3 = نام کامل
| data3 = {{{نام کامل|}}}
| label4 = شهرت
| data4 = {{{شهرت|نزدیکان [[اسفندیار]]}}}
| label5 = منصب
| data5 = {{{منصب|[[موبد]]}}}
| label6 = نام پدر
| data6 = {{{نام پدر|}}}
| label7 = نام مادر
| data7 = {{{نام مادر|}}}
| label8 = موطن
| data8 = {{{موطن|}}}
| header9 = {{#اگر:{{{نام نبرد|{{{نام نبرد|مم}}}}}}{{{نوع جنگ|{{{نوع جنگ|}}}}}}{{{سال نبرد|}}}{{{سال نبرد|}}}{{{مدت نبر|}}}{{{مدت نبرد|}}}|جنگ‌ها}}
| label10 = نبردها
| data10 = {{{نبردها|}}}
| label11 = نبرد اول
| data11 = {{{نبرد اول|[[هفت‌خوان‌اسفندیار]]}}}
| label12 = نبرد دوم
| data12 = {{{نبرد دوم|}}}
| label13 = نبرد سوم
| data13 = {{{نبرد سوم|}}}
| header14 = {{#اگر:{{{تولد|{{{سال تولد|}}}}}}{{{مرگ|{{{سال مرگ|}}}}}}{{{فرزندان|}}}{{{تعداد فرزندان|}}}|}}
| label15 = تولد
| data15 = {{{تولد|{{{تولد|}}}}}}
| label16 = مرگ
| data16 = {{{مرگ|{{{مرگ|}}}}}}
| label17 = فرزندان
| data17 = {{{فرزندان|{{{فرزندان|}}}}}}
| label18 =
| data18 = {{{همسر|{{{همسر|}}}}}}
}}<noinclude></noinclude>
'''پشوتن''' (به [[اوستا|اوستایی]]: Pəšōtanū، تلفظ به [[فارسی میانه]]: Peshyotan یا Peshotan) پسر بزرگ [[گشتاسب]] و برادر [[اسفندیار]] بود. در روایتی آئینی در مورد پشوتن گفته شده‌است که وی با خوردن شیر و نان [[درون (آیین)|درون]] <ref>یعنی غذایی که بر آن [[دعا]] خوانند</ref> از دست [[زرتشت]]، جاودان می‌شود.
پشوتن در روایات آئینی از جاودانانی است که بر [[گنگ دژ]] فرمان می‌راند و در آخرین دههٔ هزارهٔ آخر، همراه با یکصد و پنجاه هزار تن از یارانش و با ده هزار [[درفش]]، به فرماندهی [[خورشیدچهر]] که فرزند زرتشت است، به یاری [[سوشیانت]] بر می‌خیزد.
پشوتَن در لغت به معنای پیشکش کنندهٔ تن یا فداکار است.<ref>آشنایی با نام‌های پارسی</ref>
==پشوتن در اوستا==
پشوتن یکی از شخصیت‌هایی است که در متن‌های مربوط به [[آئین زرتشت]] که در قرن‌های نهم تا دوازدهم نوشته شده‌اند [از جمله در [[شاهنامه فردوسی]] ]، مورد اشاره قرار گرفته‌است. وی یکی از جاودانان زرتشتی است و دستیار سوشیانث، به شمار می‌آید که در آینده ظهور خواهد کرد و نیکی را به ارمغان می‌آورد و به بازسازی نهایی جهان خواهد پرداخت.
در شجره نامه موجود از سلسله افسانه‌ای [[کیانیان]]، '''پشوتن''' پسر [[گشتاسبشاه]] ([[گشتاسب]] یا [[ویشتاسب]])، حامی زرتشت، می‌باشد و برادر او [[اسپندادات]] یا [[اسپنتوداتا]] یا همان [[اسفندیار]] می‌باشد.
سطر ۱۷ ⟵ ۸۶:
هنگامیکه زمان ظهور فرا رسید، '''پشوتن''' از قلعهٔ خویش پایین خواهد آمد و به جنگ با ارتش دیوها و شیاطین خواهد پرداخت تا ایران و مذهب آن را نجات دهد. وی در مبارزه، میان [[مهر (ایزد)|مهر]] (به زبان اوستایی : [[میترا]]) با [[دیو]] [[خشم]] (به زبان اوستایی : [[آئشما]]Aeshma)، به نفع مهر مداخله می‌کند و نیروهای شر را به عالم نابودی می‌فرستد.<ref>مشارکت کنندگان ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی در ۲۳ مهٔ ۲۰۱۰</ref>
===پشوتن در شاهنامه===
در [[شاهنامه]]، '''پشوتن''' برادر اسفندیار و پهلوانی بزرگ است که در هفت خوان [[اسفندیار]] همراه اوست و در نقش پهلوانی فرزانه و پیش‌گو نمایان می‌شود <ref>اساطیر ایران، جان راسل هینز، ترجمه: باجلان فرخی، چاپ دوم، صفحه: ۱۲۷</ref>. هفت‌خوان‌اسفندیار یک سفر جهانگشایی سپاه ایران به رهبری اسفندیار است ، مسیری ناشناخته و جنگلی را همراه با مخاطرات در میانه راه ادامه می‌یابد تا به [[روئین‌دژ]] محل زندگی مردم بت‌پرست و پادشاهی [[ارجاسپ]] برسند.
ارجاسپ شاه [[توران در شاهنامه|توران]] در گذشته به [[ایرانشهر در شاهنامه|ایرانشهر]] پایتخت [[ایران در شاهنامه|ایران]] یورش آورده بود و [[لهراسپ]] موبد پیر زرتشتی را در میدان شهر بدار آویخته بود، بدین سبب انگیزه اسفندیار و ایرانیان برای انتقام مضاعف بود ولی ظاهرا به روئین‌دژ مقرّ ارجاسپ بلد نبودند و باید کورمال کورمال از راه جنگل و دریا <ref>تصویری که شاهنامه به نمایش می‌گذارد اقلیم جنگلی اطراف [[دریای خزر]] هست ولی روشن نیست کدام وجه آن دریا جنوب، شرق یا غرب دریای خزر </ref> طی طریق می‌کردند.
در این حمله مردی اسیر بنام [[گرگسار]] از تبار ترک چگل راهنمای [[اسفندیار]] است. گرگسار در خوان اوّل خبر رویایی با یک جفت گرگ نر و ماده را می‌دهد سپس در خوان دوم دو شیر و خوان سوم خطر مقابله با اژدها نوید می‌دهد. گرگسار همیشه امیدوار بود تا اسفندیار توسط یکی از اینها به هلاکت برسد. خوان چهارم تقابل اسفندیار با زن جادوگر و خوان پنجم کشتن [[سیمرغ]] غول پیکر و خوان ششم گذر از تنگه‌ای سخت و پر برف<ref>مانند [[قله دماوند]] ولی شرق یا غرب دریای خرز نیز چنین قلل برفی را دارند</ref> بود. در خوان هفتم، خوان آخر گذر از رودی بزرگ سپس از ساحل آنجا تا روئین‌دژ ده فرسنگ بود. در تمام خوان‌ها اسفندیار پیش از نبرد تن به تن، امور سپاه را به پشوتن و پسرش <ref>که نامی از او برده نشده</ref> می‌سپرد و بعد از هر غلبه به نماز شکر می‌پرداخت. در خوان ششم که گذر از تنگه‌ای پر برف بود اسفندیار نا امید گشته از پشتوتن می‌خواهد که خود و سپاه بدرگاره خداوند نیایش کند تا گذر از این تنگه سهل و آسان گردد.
{{شعر}}
{{ب|سه روز و سه شب هم بدان سان به دشت|دم باد ز اندازه اندر گذشت}}
{{ب|هوا پود گشت ابر چون تار شد|سپهبد از آن کار بیچار شد}}
{{ب|به آواز پیش '''پشوتن''' بگفت|که این کار ما گشت با درد جفت}}
{{ب|به مردی شدم در دم اژدها|کنون زور کردن نیارد بها}}
{{ب|همه پیش یزدان نیایش کنید|بخوانید و او را ستایش کنید<ref>شاهنامه. جلد ششم. هفت خوان اسفندیار، ص ۳۸۶</ref>}}
{{پایان شعر}}
== جستارهای وابسته ==
سطر ۲۶ ⟵ ۱۰۹:
== منابع ==
* جان راسل هینز، شناخت اساطیر ایران، ترجمه: باجلان فرخی، چاپ دوم، انتشارات اساطیر، ۱۳۸۵، صفحه:۱۲۷
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =حسین | نام =الهی قمشه‌ای| پیوند نویسنده =قمشه‌ای| عنوان =شاهنامه فردوسی | ترجمه = ناهید فرشادمهر| سال =۱۳۸۶ | ناشر =نشر محمد|مکان =تهران | شابک =۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵}}
* [//en.wikipedia.org/wiki/Peshotanu مشارکت کنندگان ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی در ۲۳ ماه مهٔ ۲۰۱۰](با تلخیص)
==پیوند به بیرون==
{{مزدیسنا}}
{{شاهنامه}}
{{تمدن شاهنامه}}
{{شاهنامه-خرد}}
[[رده:رستاخیزشناسی زرتشتی]]
[[رده:شخصیت‌های شاهنامه]]
[[رده:داستان‌های شاهنامه]]
[[رده:اساطیر ایرانی]]
| |||