دعبل خزاعی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
ابرابزار |
|||
خط ۱:
{{برای|بنیادی با این نام|بنیاد دعبل خزاعی}}
{{جعبه زندگینامه
'''دِعبِل خُزاعی''' (زاده [[۱۴۸ (قمری)|۱۴۸]] [[کوفه]] <ref name="farsnews.com">{{یادکرد وب| نشانی =http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910826000625| عنوان = حکایت دوبیتی که امام رضا به شعر دعبل خزاعی اضافه کرد| زبان = فارسی| ناشر = خبرگزاری فارس}}</ref>-درگذشته [[۲۴۵ (قمری)|۲۴۵ قمری]]) با نام کامل ''ابوعلی، دعبل بن علی بن رزین بن عثمان بن عبدالله بن بُدیل بن ورقاء خزاعی کوفی''، شاعر، ادیب و عالم [[شیعی]] که مدیحهسرا و ذاکر فضایل [[اهل بیت]] بود. مرقد این شاعر در شهر شوش دانیال از توابع استان خوزستان است. همه ساله در این شهر کنگره بینالمللی شعر دعبل خراعی برگزار میشود.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.mehrnews.com/news/3594049| عنوان = شعرخوانی شاعران عرب زبان در جوار آرامگاه دعبل خزاعی| زبان = فارسی| ناشر = خبرگزاری مهر}}</ref>▼
| اندازه جعبه =
نصب و برداشتن مجسمه این شاعر از جمله موضوعات بحث برانگیز در سالهای اخیر بود. گروهی به دلایل نامشخص مجسمه این شاعر را از سطح شهر حذف کردند.▼
| عنوان =دِعْبِلْ خُزاعی
| نام = دعبل بن علی خزاعی
| تصویر =Diʻbil al-Khuzāʻī-Arabic Praise poetry on Ali al-Ridha-Tiling-Balasar Mosque (Latitudinal Cropped).jpg
| اندازه تصویر = 300px
| عنوان تصویر = دو بیت از قصیدهٔ مدحیِ دعبل خزاعی برای [[علی بن موسی الرضا|علی الرضا]]، روی کاشیکاریهای [[مسجد بالاسر]]
| زادروز = [[۷۶۵ (میلادی)|۷۶۵م]]/ [[۱۴۸ (قمری)|۱۴۸ق]]
| زادگاه = [[کوفه]]
| تاریخ مرگ = [[۸۳۵ (میلادی)|۸۳۵م]]/ [[۲۲۰ (قمری)|۲۲۰ق]]
| مکان مرگ = [[شوش]]
| نژاد = [[عرب]] [[بنیخزاعه|خزاعی]] [[کوفه|کوفی]]
| تحصیلات = ادبیات و [[شعر عربی]]
| پیشه = [[شاعر]]
| شناختهشده برای = نزد شیعیان: [[مدح]] [[علی بن موسی الرضا|علی الرضا]]؛ نزد عباسیان: [[هجو]] [[خلفا]]
| نقشهای برجسته =
| سبک = [[شعر عربی]] [[عباسیان|دورهٔ عباسی]]
| تأثیرگذاران =
| تأثیرپذیرفتگان =
| آثار = اشعار
}}
▲'''دِعبِل خُزاعی''' (زاده [[۱۴۸ (قمری)|۱۴۸]] [[کوفه]]
▲نصب و برداشتن مجسمه این شاعر از جمله موضوعات
== زندگی ==
نام اصلی او، محمدبن علی خزاعی است که «ابوعلی» یا «ابوجعفر» هم به او میگفتند، شاعر مشهور شیعه و در رده اول شاعران عرب بود که در سال ۱۴۸ هجری قمری در زمان [[جعفر صادق]]، [[امام ششم شیعیان]] در [[کوفه]] بدنیا آمد.<ref name="farsnews.com" /> پدرش [[رزین خزاعی]] بود و جد اعلای او '''عبدالله بن بدیل'''، صحابی و سفیر پیغمبر اسلام و از اصحاب
▲نام اصلی او، محمدبن علی خزاعی است که «ابوعلی» یا «ابوجعفر» هم به او میگفتند، شاعر مشهور شیعه و در رده اول شاعران عرب بود که در سال ۱۴۸ هجری قمری در زمان [[جعفر صادق]]، [[امام ششم شیعیان]] در [[کوفه]] بدنیا آمد.<ref name="farsnews.com"/> پدرش [[رزین خزاعی]] بود و جد اعلای او '''عبدالله بن بدیل'''، صحابی و سفیر پیغمبر اسلام و از اصحاب [[علی بن ابیطالب]] بود که به همراه [[قبیله خزاعه]] در [[صفین]]، با [[معاویه]] جنگید و با سه برادرش در این جنگ کشته شد. خاندانش از بیوتات قدیم شیعه و راوی حدیث و شاعر و برادرش علی و پسر عمویش «[[ابوالشیص]]» همگی شاعر بودند.
== کودکی تا جوانی ==
دوران کودکی و نوجوانی را در کوفه و بصره گذراند و بعد به بغداد رفت و مشغول تحصیل علم شد. شعر و ادب عربی را از مسلم بن ولید انصاری ملقب به «صریع الغوانی» که شاعر هارون الرشید و برامکه بود، فراگرفت و از همان جوانی به سرودن شعر پرداخت. او زمان چهار امام شیعه (جعفر صادق، موسی کاظم، رضا و جواد) را درک کرد و معاصر چند خلیفه عباسی ([[المهدی (خلیفه عباسی)|مهدی]]، [[ابومحمد موسی هادی|هادی]]، [[هارونالرشید|هارون]]، [[ابوعبدالله محمد الامین|امین]]، [[مأمون]]، [[معتصم]]، [[واثق]]، [[متوکل]]) بود.
زمانی که [[علی بن موسی الرضا]]، امام هشتم شیعیان، ولایتعهد مأمون عباسی را قبول کرد و از مدینه به خراسان آمد، دعبل به همراه [[ابراهیم بن عباس صولی]]، شاعر دیگر شیعه، راهی خراسان شدند. هر دو شاعر در «[[مرو]]» نزد ایشان رفتند و قصیده خود را در مرثیه حسین و مناقب وی و سایر [[بنیهاشم]] انشاد کردند. قصیده دعبل که حماسه تاریخ بنیهاشم و منقبتنامه آل علی
او که ارادهای قوی و روحی شجاع و گستاخ داشت، تا آخر عمرش، دست از هجای مخالفان نکشید تا جایی که این کار باعث مرگش شد. زمانی که در بغداد، «[[مالق بن طوق تغلبی]]» که از افراد بانفوذ عرب بود، درصدد قتل او برآمد، دعبل به بصره فرار کرد و سپس راه اهواز را در پیش گرفت. مالق به شخصی ده هزار درهم داد و او را مأمور قتل دعبل کرد. زمانی که او در یکی از آبادیهای شوش به نام طیبه بود، آن مرد بعد از نماز عشاء، با نوک عصای دشنهمانند زهرآگین خود زخمی به پشت پای دعبل زد که او را مسموم نمود و روز دیگر بر اثر جراحت آن درگذشت. سن او درموقع وفاتش بیشتر از ۹۷ سال و تاریخ وفاتش سال ۲۴۵ قمری و مدفن او در شوش است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.iqna.ir/fa/news/1469968| عنوان = مرثیهای به بلندای سکوت زینبی و عشق ولایی دعبل خزاعی| زبان = فارسی| ناشر = خبرگزاری ایکنا}}</ref> دعبل از راویان حدیث هم بود، شیعیان احادیث او را معتبر میدانند،
از این شاعر سه اثر یاد شدهاست، [[طبقات الشعراء]]، الواحده فی مناقب العرب و مثالبها، و دیوان اشعار او که ابوبکر صولی در ۳۰۰ ورق جمعآوری و بعد حمزة بن حسن اصفهانی و از متأخرین شیخ محمد سماوی، مجموعههای دیگری از آن ترتیب دادهاند. اشعار او در مدح و رثاء و هجاء و حماسه و عتاب و محاجه و غزل و نصیحت و حکمت است، ولی این دیوان هنوز به چاپ نرسیدهاست. قصیده تائیه دعبل را که از بهترین و عالیترین نمونههای مدح در ادب عرب است عدهای از بزرگان شیعه مانند علامه مجلسی و سید
گفتنی است که کل دیوان دعبل خزاعی در سال ۱۳۹۱ هجری شمسی در کتابی تحت عنوان «تحلیل، شرح و ترجمه دیوان دعبل خزاعی» توسط '''دکتر حیدر سهرابی''' ترجمه و شرح گردید. این کتاب به شیوهای ابتکاری نوشته شده و در ترجمه ابیات، معنای کلمات مشکل نیز به صورت جداگانه ارائه شده است.
== اساتید ==
وی شعر و ادب عربی را در جوانی از مسلم بن ولید انصاری ملقب به «صریح الغوانی» که شاعر هارون الرشید و خاندان برامکه بود، فرا گرفت و به استادی او همیشه اعتراف
== آثار ==
گفتهاند دیوان دعبل نزدیک سیصد ورقه بوده که صولی آن را جمعآوری کردهاست. دعبل ۴ کتاب تألیف کردهاست:
سطر ۲۷ ⟵ ۴۸:
== قصیده [[مدارس آیات]] ==
بخشی از [[قصیده]] «مدارس آیات»:
سطر ۳۸ ⟵ ۵۹:
{{پایان شعر}}
{{پایان عربی}}
* پیامبر اسلام پیغمبر هدایت است و خدا بر او درود فرستاد و دعا میکنم که خداوند درودهای ما را به روان پاک او برساند.
* او ([[علی]]) برادر خاتم پیامبران که از تمام پلیدیها
* ای [[فاطمه]] اگر [[حسین]] را در [[واقعه کربلا|کربلا]] بر روی زمین میدیدی که در کنار رود [[فرات]] با لب تشنه جان سپردهاست...
* آنگاه از شدت حزن و اندوه دست به صورت میزدی و اشک چشم بر گونهها جاری میساختی.
== نصب و حذف مجسمه دعبل در شهر شوش ==
اوایل دهه ۷۰ شمسی بود که شهرداری شوش اقدام به ساخت مجسمه نمادین برای دعبل خراعی کرد. شهرداری نام یکی از میادین اصلی این شهر را نیز به میدان دعبل خراعی تغییر داد.
پس از چند ماه بدون اظهار نظر خاصی
میدان دعبل خراعی نیز به نامی دیگر تغییر نام داد. پس از سالها که این مجسمه در گوشهای از حیاط حرم نگهداری میشد، مجدد این مجسمه را به انبار شهرداری شهر [[شوش]] منتقل کردند. پس از حدود ۲۰سال فعالان اجتماعی شهر شوش نصب مجدد این مجسمه که یکی از مولفههای هنری فرهنگی شهر بود را خواستار شدند. در این خصوص نماینده مردم شهرستان شوش در مجلس شورای اسلامی ایران نیز در آستانه ثبت جهانی این شهر
=== شکسته شدن مجسمه ===
سطر ۵۵ ⟵ ۷۴:
== منابع ==
{{ویکیگفتاورد}}
{{پانویس|۲}}
* لغتنامه دهخدا
«تحلیل، شرح و ترجمهٔ دیوان دعبل خزاعی»
{{افراد-خرد}}
|