مواد استنشاقی: تفاوت میان نسخه‌ها

درواقع هرنوع هیدروکربن درصورتی که در حجم بالا استنشاق شود می‌تواند تغییرات ذهنی ایجاد کند. سوء مصرف مواد استنشاقی ممکن است از سنین پنج تا شش سالگی آغاز شود! اوج شیوع مصرف درسنین ۱۴تا۱۵ سالگی است. معمولاً مصرف این مواد درسنین ۱۷تا۱۹ سالگی کاهش می‌یابد اما ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد. از مواد استنشاقی به عنوان «داروهای دروازه‌ای» نیز نام برده می‌شود. داروهای دروازه‌ای موادی هستند که احتمال سوء مصرف و اعتیاد به مواد سنگین تر مانند کوکائین، هرویین، شیشه.. را افزایش می‌دهند. در تحقیقی که درسال ۲۰۰۸ درآمریکا انجام شد مواد استنشاقی شایعترین مواد مورد سوء مصرف درمیان نوجوانان ۱۲تا۱۳سال بود و چسب، اسپری‌های رنگی و گازوئیل بیش از سایر ترکیبات مورد استفاده قرارداشت. شروع مصرف نیتروس اکسید و نیتریت بیشتر در سنین ۱۶تا ۱۷ سالگی بود. دراین مطالعه تفاوتی بین جنس زن ومرد درمصرف مواد استنشاقی بین سنین ۱۲تا ۱۷ سال وجود نداشت اما ادامه مصرف بین ۱۸و۲۵ سالگی در مردان بیشتربود.<ref name="ReferenceA" />

تاریخ مصرف مواد استنشاقی به ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد. درآن زمان در یونان معبدی به نام پارناسوس وجود داشت که درآنجا راهبه‌ای به نام پیتیا پس از استشمام یک گاز (که به احتمال قوی اتیلن بوده است) اقدام به پیش بینی آینده و طالع بینی می‌کرد.<ref name="Straight Facts 2004" />

اتراولین بار توسط مورها به اسپانیا وارد شد و شیمی‌دان اسپانیایی ریموندوس لیلیوس درسال ۱۲۷۵خواص آن را از مورها فراگرفت. اتر مدت‌ها برای درمان انواع بیماری‌ها مانند سنگ کلیه و کیسه صفرا، دردهای زمان قاعدگی، گوش درد و دندان درد استفاده می‌شد. در۱۶ اکتبر۱۸۴۸ ویلیام توماس گرین مورتون جراح در بیمارستان عمومی ماساچوست با استفاده از اتر اقدام به درآوردن توده‌ای از گردن یک بیمار نمود. این روز درتاریخ پزشکی به نام «روزاتر» مشهوراست.<ref name="Straight Facts 2004" />

کلروفرم در۱۸۳۳ کشف شد و اثرات سمی آن قبل از استفاده عمومی به عنوان بیهوش کننده ثابت شد.<ref name="Straight Facts 2004" />

مکانیسم اثر: اثرات فوری حلال‌های فرار و نیتروس اکساید شبیه مراحل اولیه بیهوشی است. شخص مصرف‌کننده ابتدا تحریک می‌شود، به دنبال آن مهارگسیختگی و رفتارهای تکانشی ظاهر می‌شود. اختلال تکلم وراه رفتن، سرخوشی که به صورت شایع با توهم همراه است وبه دنبال آن گیجی و خواب آلودگی و به ندرت "کما " ایجاد می‌شود. تحریک غشاهای مخاطی به صورت آبریزش بینی، خونریزی ازبینی، افزایش ترشح بزاق، عطسه، سرفه ظاهر می‌شود. اثرات داروشناختی نیتریت‌ها با دوگروه دیگر متفاوت است. به جای تأثیر مستقیم بر سیستم اعصاب مرکزی، نیتریت‌ها ازطریق گشاد کردن عروق وشل کردن عضلات اثرات خود را اعمال می‌کنند. احساس شناور شدن، افزایش تحریک پذیری پوستی وگرم شدن ۱۰ثانیه پس ازمصرف ایجاد می‌شود و در عرض ۵دقیقه ازبین می‌رود. افزایش ضربان قلب، گرگرفتگی، تاری دید، سردرد، احساس سبکی درسر، افت فشار و سنکوپ از عوارض استنشاق نیتریت‌ها هستند.. این مواد به منظور افزایش لذت جنسی مورد سوء مصرف قرارمی گیرند.<ref name="ReferenceA" /><ref name="Anton, Thomas Brouette 2001">Anton, Thomas Brouette, Raymond. "Clinical Review of Inhalants." American Journal on Addictions 10.1 (2001): 79-94.</ref><ref name="Janet F. Williams 2007">Janet F. Williams, MD, Michael Storck, MD, and the Committee on Substance Abuseand Committee on Native American Child Health، “Inhalant Abuse”, American Academy of Pediatrics, 119, 5, (2007), 1009-20</ref>

مهم‌ترین عارضه مواد استنشاقی آسیب مغزی به صورت دمانس (زوال عقل) و اختلال عملکرد مخچه می‌باشد. به صورت معمول افت عملکرد شناختی (حافظه، توجه، تصمیم‌گیری، حل مسئله...)، اختلال در راه رفتن وکاهش هماهنگی حرکات وجود دارد. مطالعات تصویربرداری کاهش توده مغزی و ماده سفید مغز را نشان داده است. آسیب اعصاب محیطی، کری، اسیدوز متابولیک، آسیب جنین و آسیب ریه از دیگر عوارض این مواد هستند، وبا احتمال کمتر اختلالات عضلات قلبی، هپاتیت، کاهش دقت بینایی، کم خونی و سرطان خون. معمولاً به دنبال قطع مصرف بسیاری عوارض بهبود می‌یابند اما درمقایسه با سایر ارگان‌ها، سیستم عصبی توانایی ترمیم کمتری دارد. نیتروس اکسید موجب اختلال حافظه کوتاه مدت و آسیب اعصاب محیطی می‌شود. کم خونی وکاهش تعداد گلبول‌های سفید از دیگر عوارض آن هستند. ازآنجا که نیترتیت‌ها به منظور تقویت لذت جنسی مصرف می‌شوند با افزایش ریسک رفتارهای پرخطر جنسی و بیماری‌های منتقل شونده ازطریق تماس جنسی همراهند.<ref name="ReferenceA" /><ref name="Anton, Thomas Brouette 2001" /><ref name="Janet F. Williams 2007" />

مرگ ناگهانی ناشی از تدخین (deathniffingssudden) ممکن است هنگام مصرف یا درعرض چند ساعت پس ازآن اتفاق افتد. این عارضه غیرقابل درمان و پیشگیری است و تشخیص آن درکالبد شکافی پس از مرگ امکان‌پذیر نیست. مرگ به دلایل مختلف دیگر نیز اتفاق می‌افتد. خفگی، وارد شدن جسم خارجی به راه‌های هوایی و رفتارهای پرخطر. خفگی به هنگام استنشاق مواد از درون کیسه‌ای که روی دهان و بینی گذاشته می‌شود، درصورت کاهش سطح هوشیاری اتفاق می‌افتد. مرگ ناشی از ورود جسم خارجی به راه‌های هوایی همانند الکل و سایر تضعیف کننده‌های سیستم عصبی مرکزی به علت کاهش سطح هوشیاری و اختلال واکنش‌های محافظتی راه‌های هوایی رخ می‌دهد. مهارگسیختگی ناشی از استنشاق این مواد ممکن است منجربه بروز رفتارهای پرخطری چون سقوط از بلندی، غرق شدن ورانندگی خطرناک شود. ازآنجا که اکثر این مواد به شدت قابل اشتعال هستند سوختگی از علل شایع مرگ است.<ref name="Janet F. Williams 2007" />

علائم نشئگی ناشی ازمصرف مواد استنشاقی عبارت است از: گیجی، نیستاگموس، اختلال هماهنگی حرکات، تکلم بریده بریده، کندی روانی حرکتی، اختلال بینایی، ترمور، ضعف عمومی عضلات، سرخوشی، کاهش سطح هوشیاری و کما. نشئگی مواد استنشاقی به علت سوخت و ساز و دفع سریع کوتاه است (چند ساعت) وبه سرعت برطرف می‌شود.<ref name="ReferenceA" />

درصورت یافتن مواد قابل استنشاق یا ظروف آن که درمکان‌های غیرمعمول مخفی شده‌اند باید به سوء مصرف شک کرد. نشانه‌های رفتاری که ممکن است در نوجوانان ایجاد شوند عبارتند از: بی تفاوتی، خستگی، بی اشتهایی، تغییر ناگهانی دوستان و فعالیت‌ها وافت شدید تحصیلی. مصرف طولانی و سنگین با تظاهراتی چون بهداشت ضعیف، خستگی، ازدست دادن وزن، گرفتگی بینی، خونریزی بینی، قرمزی چشم هاو زخم اطراف دهان و بینی مشخص می‌شود. عوارض عصبی مصرف مزمن به صورت گیجی، تمرکز ضعیف، افسردگی، تحریک پذیری و بدبینی ظاهر می‌شود.<ref name="Janet F. Williams 2007" />

نشانه‌های واضح مصرف شامل استشمام بوی مواد از دهان و بینی یا لباس، زخم‌های اطراف دهان(ushrhuffer´s) و ضایعات پوستی شبیه اگزما می‌باشد.<ref name="Straight Facts 2004" /><ref name="Janet F. Williams 2007" /><ref>. Anton, Thomas Brouette, Raymond. "Clinical Review of Inhalants." American Journal on Addictions 10.1 (2001): 79-94.</ref>

کاهش سطح هوشیاری، اختلال در راه رفتن (ataxiaitag)، لرزش دست (tremor)، حرکات رقص گونه (chorea)، حرکات رفت و برگشتی چشم (nystagmus)، رفلکس‌های وتری غیرطبیعی (reflex palmomental ˏ reflex pdeebrisk) اختلال توجه، کاهش حافظه، نقائص حرکتی، تشنج و کما علائم انسفالوپاتی ناشی از سرب هستند ونشان دهنده آسیب لوب پیشانی، مخچه و ساقه مغز می‌باشند. بیماران به صورت اورژانسی بستری می‌شوند و عموماً نیازبه مراقبت ویژه (ICU) پیدا می‌کنند. درصورت درمان موفق علائم حاد برطرف می‌شوند اما آتاکسی، نیستاگموس و رفلکس‌های وتری غیرطبیعی ممکن است باقی بمانند. استنشاق سوخت‌های حاوی سرب حتی درصورت عدم ایجاد انسفالوپاتی می‌تواند باعث ترمور، رفلکس‌های وتری غیرطبیعی و اختلال درحافظه، یادگیری و توجه شود. عوارض عصبی شناختی مدتی پس از قطع مصرف (حدود۲سال) به طور نسبی یا کامل بهبود می‌یابند. سن بالا، سابقه مصرف طولانی مدت و عوارض شدید میزان بهبودی را کاهش می‌دهند. سابقه انسفالوپاتی و سطح بالای سرب درخون با عوارض عصب شناختی شدید تر همراهند.<ref name="Maruff, P. 1998" /><ref>Cairney, Sheree, et al. "Neurological and cognitive recovery following abstinence from petrol sniffing." Neuropsychopharmacology 30.5 (2005): 1019-1027.</ref>