|
[[پرونده:Compost site germany.JPG|چپ|250px|بندانگشتی|فرآوری کمپوستپوسال در آلمان]]
[[پرونده:Havekompostbunke.jpg|چپ|بندانگشتی|فرآوری خانگی کمپوستپوسال]]
'''کمپوستپوسال'''<ref>واژه کردنمصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی</ref> یا کمپوست پسماندهای آلی تجزیه‌شده و نسبتاً پایدار حاصل فرایند پوسش هستند و پوسش یا'''کمپوست''' کردن عمل پوساندن و تجزیه بقایای گیاهی، حیوانی و یا زباله هایزباله‌های شهری همچنین لجن فاضلاب است که تحت شرایط خاص و روش هایروش‌های گوناگون انجام می گیردمی‌گیرد. این عمل شاید کهن‌ترین روش [[بازیافت]] باشد. مواد آلی موجود در توده مصرفی برای کمپوست از ضایعات کشاورزی، مواد خوراکی و [[زباله|زباله‌هایی]] است که از راه تجزیه هوازی و بی‌هوازی به خاک سیاه و سفید غنی تبدیل می شوندمی‌شوند که به عنوان کود در کشاورزی مصرف می شودمی‌شود. فرایند کمپوست بسیار ساده است و به‌دست افراد با تجربه در خانه‌های خود، کشاورزان در زمین‌های شان، و به شکل صنعتی نیز انجام می شودمی‌شود. کمپوست حاصل فعالیت بیولوژیکی میکرورگانیسم هاییمیکرورگانیسم‌هایی است که توانایی شکستن مولکول هایمولکول‌های درشت مواد آلی را دارا می باشندمی‌باشند.
این [[کود]] که از [[پسماند|پسماندهای]]های کشاورزی، خانگی و خوراکی تولید می‌شود یکی از عالی‌ترین کودها برای مصارف کشاورزی به شمار می‌رود و تولیدکنندگان گل و گیاه نیز امکان بهره‌گیری از این کود را دارند. [[منیزیوم]] و [[فسفات]] موجود در این کود سبب [[آبرفت|آبرفتی]] شدن خاک‌های کشاورزی و جذب سریع تر مواد مغذی درون خاک می‌شود. کمپوست، خاک بسیار غنی و مورد استفاده است که در مکان هاییمکان‌هایی همچون در باغ‌ها، محوطه سازی، باغداری، و کشاورزی به عنوان [[کود]] بکار می روندمی‌روند. کمپوست به عنوان یک [[آفت]] کش طبیعی برای خاک نیز می باشدمی‌باشد. در خاک کمپوستپوسال اکوسیستم‌ها برای کنترل فرسایش، زمین و جریان بهسازی خاک، ساخت و ساز تالاب، و به عنوان پوشش دفن زباله بسیار مفید است.
== تاریخچه ==
کمپوست از واژه ایواژه‌ای لاتین Compositus و به معنای مخلوط و یا مرکب اقتباس شده است. کمپوست و بازیافت بقایای حیوانات از هزاران سال پیش شناخته شده بوده است.است؛ و در اروپا دانشمندانی چون [[هومر]] و [[ارسطو]] به آن پرداخته اندپرداخته‌اند.
== سودمندی ها ==
فرایند طبیعی کمپوست کردن، مواد آلی را به ماده ای غنی دگرگون می سازد. کمپوست حاصله مکملی بسیار سودمند برای بهبودی و بهسازی و تقویت [[خاک]] است. ترکیبات تولید شده در این فرایند به آسانی برای گیاهان قابل جذب است و جایگزینی دیگر برای [[کودهای شیمیایی]] در کشاورزی است.<ref>[http://www.koaj.ir/news/printable_detail.asp?id=1403 بیوکمپوست]</ref> ▼استفاده از کمپوست ساختار خاک را ارتقا میدهد، محتوای خاک را تقویت می‌کنند و سبب می‌شود خاک مدت زمان بیشتری بتواند آب را در خود نگه دارد. کمپوست قدرت باروری خاک را افزایش میدهد و کمک می‌کنند ریشه‌های سالم در گیاه رشد کند.این کود همچنین برای کنترل فرسایش، احیا و ساخت زمین‌های مرطوب به عنوان پوشش به کار می‌رود. کمپوست همچنین با ماسه مخلوط می‌شود و برای زه‌کشی زمین به کار می‌رود. ▼
== سودمندی‌ها ==
== روش های کمپوست ==
▲فرایند طبیعی کمپوست کردن،پوسش، مواد آلی را به ماده ایماده‌ای غنی دگرگون می سازدمی‌سازد. کمپوستپوسال حاصله مکملی بسیار سودمند برای بهبودی و بهسازی و تقویت [[خاک]] است. ترکیبات تولید شده در این فرایند به آسانی برای گیاهان قابل جذب است و جایگزینی دیگر برای [[کودهای شیمیایی]] در کشاورزی است.<ref>[http://www.koaj.ir/news/printable_detail.asp?id=1403 بیوکمپوست]</ref>
کمپوست به شکل هوازی و بی هوازی انجام می گیرد. عمل کمپوست روباز بدون پوشاندن توده موادآلی انجام می گیرد. و کمپوست بی‌هوازی Anaerobic به شکل سربسته انجام می گیرد. و فرایندی است که عمل کمپوست و تجزیه میکربی مواد آلی مختلط، در غیاب اکسیژن انجام می گیرد. باکتری‌های تخمیرکننده، تولیدکننده H2 (کاهنده پروتون) و متان‌زا سه گروه عمده میکرو ارگانیسم‌های فعال در این فرایند هستند. تجزیه موادآلی بوسیله دسته‌ای از باکتری‌هایی که تولید دی اکسید کربن و متان می‌کنند (باکتری‌های استوژنیک و متانوژنیک) اتفاق می‌افتد این باکتریها در رنج دمای بهینه ۳۵-۳۹ ◦C (مزوفیلیک) ۵۵-۶۰ ◦C عمل هضم را انجام می‌دهند. زباله‌ها توسط آنزیمها مشابه آنچه که در معده انجام می‌گیرد مواد الی را به قندها و آمینو اسیدها و مواد حیاتی مورد نیاز نباتات تبدیل می‌کنند. ▼▲استفاده از کمپوستپوسال ساختار خاک را ارتقا میدهد، محتوای خاک را تقویت می‌کنند و سبب می‌شود خاک مدت زمان بیشتری بتواند آب را در خود نگه دارد. کمپوست قدرت باروری خاک را افزایش میدهد و کمک می‌کنند ریشه‌های سالم در گیاه رشد کند. این کود همچنین برای کنترل فرسایش، احیا و ساخت زمین‌های مرطوب به عنوان پوشش به کار می‌رود. کمپوست همچنین با ماسه مخلوط می‌شود و برای زه‌کشی زمین به کار می‌رود.
== روش‌های پوسش ==
▲کمپوستپوسش به شکل هوازی و بی هوازی انجام می گیردمی‌گیرد. عمل کمپوست روباز بدون پوشاندن توده موادآلی انجام می گیرد.می‌گیرد؛ و کمپوست بی‌هوازی Anaerobic به شکل سربسته انجام می گیرد.می‌گیرد؛ و فرایندی است که عمل کمپوست و تجزیه میکربی مواد آلی مختلط، در غیاب اکسیژن انجام می گیردمی‌گیرد. باکتری‌های تخمیرکننده، تولیدکننده H2 (کاهنده پروتون) و متان‌زا سه گروه عمده میکرو ارگانیسم‌های فعال در این فرایند هستند. تجزیه موادآلی بوسیله دسته‌ای از باکتری‌هایی که تولید دی اکسید کربن و متان می‌کنند (باکتری‌های استوژنیک و متانوژنیک) اتفاق می‌افتد این باکتریها در رنج دمای بهینه ۳۵-۳۹۳۵–۳۹ ◦C (مزوفیلیک) ۵۵-۶۰۵۵–۶۰ ◦C عمل هضم را انجام می‌دهند. زباله‌ها توسط آنزیمها مشابه آنچه که در معده انجام می‌گیرد مواد الی را به قندها و آمینو اسیدها و مواد حیاتی مورد نیاز نباتات تبدیل می‌کنند.
=== روش تراکتوری ===
در این روش زباله میکس شده در ردیف هایردیف‌های موازی انباشت می شودمی‌شود و تراکتوری که دستگاه میکس در کنار آن نصب شده از میان ردیف هاردیف‌ها حرکت کرده و عمل میکس را انجام میدهد،میدهد، سپس تراکتور دیگری با دستگاه خردکن به همان شیوه عمل می نمایدمی‌نماید.
=== روش دپوی پشته ایپشته‌ای ===
در این روش زباله میکس شده بعد از انباشت پشته ایپشته‌ای در اثر فشار طبقات بالاتر آرام آرام و به مرور زمان تجزیه میگرددمی‌گردد.
== چگونگی تولید ==
== مواد لازم برای کمپوست سازی در باغچه و مزرعه ==
در کمپوست از مخلوط موادی چون کود حیوانی، خاک، مواد زائد گیاهی مانند کاه و برگ و شاخه هایشاخه‌های بسیار خرد شده و زاتدات آشپزخانه که شامل پوست میوهمیوه‌ها، ها،میوه‌های میوه های غیر قابلغیرقابل مصرف، زائدات سبزیجات، ته مانده هایمانده‌های خوراکی، پوست تخم مرغ ریز شده، خاک اره استفاده می شود.می‌شود؛ ولی باید از موادی که حشرات موذی را به خود جذب می کندمی‌کند و همچنین شاخ و برگ هایبرگ‌های درختان سوزنی برگ ([[مخروطیان]]) بدلیلبه دلیل اسیدی کردن [[پی‌اچ]] توده کمتر استفاده شود.
=== رطوبت ===
رطوبت مطلوب کمپوستپوسش بین ۴۰ تا ۶۰ درصد می باشدمی‌باشد. رطوبت کمتر و بیشتر فرایند کمپوست را مختل می نمایدمی‌نماید.
=== جریان هوا ===
بستگی به نوع کمپوست دارد.
=== دما ===
دمای مناسب برای فرایند کمپوست بستگی به نوع کمپوست دارد.
=== پی‌اچ کمپوستپوسال ===
[[پی‌اچ]] کمپوست باید بین ۷ تا ۹ باشد. در مراحل اولیه [[پی‌اچ]] کمپوست تا ۶٫۵ کاهش می یابد.می‌یابد؛ ولی در مراحل بعدی افزایش می یابدمی‌یابد.
=== نسبت کربن به نیتروژن ===
نسبت کربن به نیتروژن (C/N) به نسبت ۳۰ کربن به ۱ نیتروژن بوده و نباید نسبت کربن بیشتر از این افزایش یابد این امر برای میکروارگانیسم هامیکروارگانیسم‌ها و درنتیجه فرایند تجزیه بسیار حیاتی است.
مواد قهواه ایقهواه‌ای و خشک مانند کاه و خاک اره دارای کربن بیشتری بوده و عمل تجزیه را طولانی می کنندمی‌کنند و درنتیجه باید به نسبت زیاد در کمپوست استفاده نشود. از آنسو مواد سبز مانند برگ ها،برگ‌ها، چمن زده شده، ته مانده هایمانده‌های خوراکی، سبزیجات و پوست میوه هامیوه‌ها نیتروژن بیشتری دارند که استفاده از آنها برای تسریع کمپوست بسیار ضروری است.
== نقش میکروارگانیسم هامیکروارگانیسم‌ها ==
میکروارگانیسم هامیکروارگانیسم‌ها نقشی حیاتی در تجزیه مواد آلی موجود در توده کمپوست بر عهده دارند. مواد ارگانیک موجود در کمپوست در حقیقت مواد غذایی میکروارگانیسم‌هایی می شوندمی‌شوند که نقش این میکروارگانیسم هامیکروارگانیسم‌ها نگه داشتن خاک در وضعیتی سالم و متعادل است. در نتیجه تغذیه میکروارگانیسم‌ها از مواد آلی مواد مورد نیاز گیاه همچون نیتروژن، پتاسیم و فسفر تولید می‌شوند و در نتیجه تنها تعداد اندکی از مواد مغذی می‌ماند که باید به خاک افزوده شود. با مخلوط مناسب از آب، اکسیژن، کربن و نیتروژن، میکرو ارگانیسم هاارگانیسم‌ها قادر به شکستن مواد آلی تولید کمپوست می شوندمی‌شوند. در واقع فرایند کمپوست کاملاً وابسته به میکرو ارگانیسم هاارگانیسم‌ها و نقش آنها در شکستن مواد آلی است. انواع بسیاری از میکروارگانیسم هایمیکروارگانیسم‌های موجود در کمپوست فعالند که متداول ترینمتداول‌ترین آنها گونه هایگونه‌های زیرند:
۱-* [[ باکتری هاباکتری‌ها]]: تعداد زیادی از میکروارگانیسم هایمیکروارگانیسم‌های موجود در کمپوست را باکتری هاباکتری‌ها تشکیل می دهندمی‌دهند. بسته به مرحله کمپوست، باکتری هاباکتری‌ها مزوفیل یا گرمادوست ممکن است غالب باشند. ▼۲-* [[اکتینوباکتر]]ها: برای شکستن محصولات کاغذی مانند روزنامه، پوست درخت، و غیره ▼۳-* [[ قارچ هاقارچ‌ها]]: با عمل تخمیر به شکستن موادی که باکتری هاباکتری‌ها نمی‌توانند، به خصوص لیگنین در مواد چوبی کمک می کندمی‌کند. ▼۴-* [[پروتوزوآ]]: به قارچ هاقارچ‌ها کمک می کنندمی‌کنند. ▼۵-* [[چرخان‌تباران]]: کمک به کنترل جمعیت باکتری هاباکتری‌ها و پروتوزوآها ▼عدم وجود یک جامعه میکرو ارگانیسم سالم دلیل اصلی آهسته پیش رفتن برخی کمپوست هاکمپوست‌ها در مزارع یا محیط زیست است. از اینرو استفاده و تزریق باکتری هاباکتری‌ها بویژه EM که حاوی 120۱۲۰ گونه میکروارگانیسم است به شکل چشمگیر این فرایند را تسریع نموده و بوهای نامطلوب را سرکوب می نمایدمی‌نماید. فعالیت این میکروارگانیسم هامیکروارگانیسم‌ها سبب تولید ترکیبات هوموسی شده که به راحتی توسط گیاه جذب می شودمی‌شود. ▼علاوه بر میکروارگانیسممیکروارگانیسم‌ها ها کرم هایکرم‌های خاکی نیز با خوردن مواد آلی درون کمپوست و حفر تونل و هوارسانی کمک شایانی به فرایند کمپوست می کنندمی‌کنند. ▼
== استفاده از کمپوستپوسال در مزرعه == ▼▲۱- [[باکتری ها]]: تعداد زیادی از میکروارگانیسم های موجود در کمپوست را باکتری ها تشکیل می دهند. بسته به مرحله کمپوست، باکتری ها مزوفیل یا گرمادوست ممکن است غالب باشند.
میزان متوسط کمپوست در هر هکتار بین ۵ تن تا ۲۰ تن می باشد.می‌باشد؛ ولی در شرایط دسترسی نداشتن به این حجم مفید کمپوست، مقدار کم آن نیز تاثیرتأثیر بسزایی در تقویت خاک و نباتات دارد. نکته دیگر در مصرف کمپوست این است که کمپوست آماده مصرف به دو هفته زمان نیاز دارد که به خاک قابل مصرف تبدیل شود. این بدین معنی است که بهتر است حداقل ۲ هفته پیش از افشاندن بذر یا کاشتن نهال کمپوست با خاک مخلوط گردد. ▼
▲۲- [[اکتینوباکتر]]ها: برای شکستن محصولات کاغذی مانند روزنامه، پوست درخت، و غیره
▲۳- [[قارچ ها]]: با عمل تخمیر به شکستن موادی که باکتری ها نمی‌توانند، به خصوص لیگنین در مواد چوبی کمک می کند.
▲۴- [[پروتوزوآ]]: به قارچ ها کمک می کنند.
▲۵- [[چرخان‌تباران]]: کمک به کنترل جمعیت باکتری ها و پروتوزوآها
▲عدم وجود یک جامعه میکرو ارگانیسم سالم دلیل اصلی آهسته پیش رفتن برخی کمپوست ها در مزارع یا محیط زیست است. از اینرو استفاده و تزریق باکتری ها بویژه EM که حاوی 120 گونه میکروارگانیسم است به شکل چشمگیر این فرایند را تسریع نموده و بوهای نامطلوب را سرکوب می نماید. فعالیت این میکروارگانیسم ها سبب تولید ترکیبات هوموسی شده که به راحتی توسط گیاه جذب می شود.
▲علاوه بر میکروارگانیسم ها کرم های خاکی نیز با خوردن مواد آلی درون کمپوست و حفر تونل و هوارسانی کمک شایانی به فرایند کمپوست می کنند.
▲== استفاده از کمپوست در مزرعه ==
▲میزان متوسط کمپوست در هر هکتار بین ۵ تن تا ۲۰ تن می باشد. ولی در شرایط دسترسی نداشتن به این حجم مفید کمپوست، مقدار کم آن نیز تاثیر بسزایی در تقویت خاک و نباتات دارد.نکته دیگر در مصرف کمپوست این است که کمپوست آماده مصرف به دو هفته زمان نیاز دارد که به خاک قابل مصرف تبدیل شود. این بدین معنی است که بهتر است حداقل ۲ هفته پیش از افشاندن بذر یا کاشتن نهال کمپوست با خاک مخلوط گردد.
== کمپوست سازی صنعتی ==
[[پرونده:Bomberos2.jpg|چپ|250px|بندانگشتی|فرآوری حجیم و صنعتی کمپوست با کمک میکروارگانیسم هایمیکروارگانیسم‌های گرمادوست EM]]
روشی سودمند و جایگزینی بسیار سومند برای [[خاک چال]] یا همان دفن کردن زباله در [[مدیریت پسماند]] بوده که در شهرهای گوناگون جهان مورود استفاده قرار می گیردمی‌گیرد.
پیشینه کمپوست صنعتی در ایران و تولید کود از زباله هایزباله‌های شهری از سال ۱۳۴۸ هجری شمسی و در شهر اصفهان آغاز گردیده است. کارخانه ذکر شده توسط شهرداری اصفهان و در جنوب شرقی زاینده رود آغاز به کار کرد. در سال ۱۳۵۱ دومین کارخانه کمپوست در جنوب تهران، در صالح آباد احداث گردید.گردید؛ و سومین کارخانه نیز در سال ۱۳۶۸ در شمال شرقی شهر اصفهان توسط یک شرکت سوئیسی طراحی و اجرا شده و مورد بهره برداریبهره‌برداری قرار گرفت.
== کمپوست سازی خانگی ==
کمپوست خانگی در حیاط بوسیله کومه کردن زباله هایزباله‌های آشپزخانه، برگ درختان و یا کود پرندگان و چهارپایان در یک گوشه یا قرار دادن آنها در یک چاله در زمین و اجازه به طبیعت بویژه میکروارگانیسم هامیکروارگانیسم‌ها برای انجام عملیاتش به آسانی می تواندمی‌تواند صورت گیرد. همچنین می توانمی‌توان از سطل تهیه کمپوست نیز استفاده کرد.
== جستارهای وابسته ==
* [[تخمیر]]
* [[گیاخاک]]
* [[خاک]]
* [[خاکشناسی]]
* [[ورمی کمپوست]]
* [[هضم بی‌هوازی]]
{{پانویس}}
== منابع ==
* [http://www.em-pars.com/ نقش میکروارگانیسم هایمیکروارگانیسم‌های سودمند EM در کمپوست]
* {{یادکرد-ویکی|پیوند = http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Compost&oldid=328596286 ▼
|عنوان = Compost |زبان = en▼* {{یادکرد-ویکی
▲|پیوند = http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Compost&oldid=328596286
|زبان = en
|بازیابی = ۹-۹-۱۳۸۸
}}
== پیوند به بیرون ==
* [http://www.eabbassi.ir/pdf/article_apptech_composting.pdf «کمپوستپوسال» بسازیم، چرا و چگونه]
{{مهندسی فنون زمین|state=collapsed}}
{{مدیریت پسماند}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}} ▼{{زباله و مدیریت پسماند}}
▲{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
[[رده:کمپوست]]
[[رده:باغداری ارگانیک]]
| 