جزر و مد: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏لید: کمی ویرایش و تمیزکاری
خط ۴:
|[[پرونده:Bay of Fundy Low Tide.jpg|بندانگشتی|160px|[[خلیج فاندی]] به هنگام جزر.]]
|}
پدیدهٔ '''کشَند''' یا '''جزر و مد''' اساساً زاییده نیروی [[گرانش]] [[کره ماه]] است، آشکار است که دریاها در سنجش با خشکی‌های زمین نرمش‌پذیری بیشتری دارند و از این روی در برابر نیروی کشش ماه کمتر ایستادگی می‌کنند، به همین مناسبت توده‌های آب در زیر پای ماه انباشته می‌گردند و پدیده‌ای را به نام «[[برکشند]]» (مد) ایجاد می‌کنند.
 
هم‌زمان با «برکشند» رو به ماه، «برکشند» دیگری در آن سوی کره زمین ایجاد می‌گردد بدین‌سان که آبهایآب‌های آن سوی کرهکرهٔ زمین که از ماه بدورند، کمتر متأثر گردیده و به اصطلاح عقب می‌مانند و [[آب-توده]] کلانی را ایجاد می‌کنند، بنابراین روزانه (هر ۲۴ ساعت و ۵۰٫۲ دقیقه) هر نقطه از سطح دریا دوبار دستخوش برکشند و دو بار هم دستخوش «[[فروکشند]]» (جزر) می‌گردد.
[[پرونده:Harra sea forest.jpg|چپ|300px|بندانگشتی| '''[[جنگل حرا (هرمزگان)|جنگل‌های حَرّا]]''' در هنگام فروکشند. جزیرهٔ [[قشم]]، [[ایران]]]]
بنابراین، به‌طور [[میانگین]] بازه زمانی میان دو برکشند و فروکشند پیاپی ۱۲ ساعت و ۵/۲۵۲۵٫۲ دقیقه است،دقیقه‌است، درست نیمه زمانی که طول می‌کشد، تا ماه ظاهراً یک دور کامل گرد زمین بپیماید یعنی ۲۴ ساعت و ۵۱ دقیقه.
 
کشند همراه با حرکت ظاهری ماه از افق شرقی ناظر، به سمت افق غربی او پیش می‌روند.
 
اثر گرانش خورشید در کشنددرکشند نسبت به ماه در رده دوم اهمیت برخوردارقرار است،می‌گیرد، زیرا بازهبازهٔ آن بیشتر (فاصله خورشید از زمین یکصد و پنجاه میلیون کیلومتر) است، از این‌رو نسبت تأثیر نیروی کشندزای خورشید تنها پیرامون ۷ درصد نیروی ماه است.
 
هنگامی که نیروهای کشندزای ماه و خورشید هماهنگ عمل می‌کنند، مثلاً هنگام ماه نو که هر دو در یک طرف زمین هستند، جزر و مدها در بیشینه خود هستند و به نام کشند فنری یا «[[مه‌کشند]]» (spring tide) نامیده می‌شود، حد دیگر وقتی است که خورشید و ماه باهم زاویه ۹۰ درجه (تربیع) می‌سازند در این هنگام جزر و مد را به [[کمینه]] و به کشندهای کوچک یا «[[که‌کشند]]» (neap tide) بدل می‌سازند.
خط ۱۸:
نزدیکی [[ماه]] نیز تأثیری در بلندی کشند دارد، هنگامی که ماه در فرودینه (حضیض) زمینی قرار دارد نیروی کشندزای آن به اندازه ۲۰٪ بیش از حد عادی است.
 
گرانش ماه سبب می‌شود افزون برآماسیدنبر آبهایآماسیدن کرهبخشی آب‌های کرهٔ زمین، خشکی‌ها نیز دستخوش تورم گردند که در سنجش با آماس آبهاآب‌ها نامحسوس است.
 
نیروی برآمده از گرانش ماه و لنگری که از جانب انباشته شدن آبهاآب به وجود می‌آید، سبب می‌شوند چرخش محوری زمین به آرامی ایست (ترمز) کند و بدین‌سان بر طول شبانه‌روز زمینی می‌افزایند. بررسی خطوط رشد و نمو [[سنگواره]]‌های مرجانی بیانگر آن است که در ۳۵۰ میلیون سال پیش طول شبانه‌روز حدود سه (۳) ساعت کوتاه‌تر از شبانه‌روز کنونی بوده و طول سال خورشیدی به چیزی حدود ۴۰۰ روزافزون می‌گردیده است.
 
بررسی‌هایی که از روی پیشینه‌های بجا مانده از [[خورشیدگرفتگی|خورشیدگرفتگی‌ها]]‌ها و ماه گرفتگیهایگرفتگی‌های گذشته به انجام شده، نشان می‌دهد که روند افزایش طول روزهای زمینی ۰۰۱۶٪ ثانیه در هر سده استبوده‌است.
بررسی خطوط رشد و نمو [[سنگواره|سنگواره‌های]] مرجانی بیانگر آن است که در ۳۵۰ میلیون سال پیش طول شبانه‌روز حدود سه (۳) ساعت کوتاهتر از شبانه‌روز کنونی بوده و طول سال خورشیدی به چیزی حدود ۴۰۰ روزافزون می‌گردیده است.
 
بررسی‌هایی که از روی پیشینه‌های بجا مانده از [[خورشیدگرفتگی|خورشیدگرفتگی‌ها]] و ماه گرفتگیهای گذشته به انجام شده، نشان می‌دهد که روند افزایش طول روزهای زمینی ۰۰۱۶٪ ثانیه در هر سده است.
 
== انرژی جزر و مد سدی چیست؟ ==