تبریز: تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسینشده] | [نسخهٔ بررسیشده] |
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز بخشی از متن که به نظر جانبدارانه می رسید با عباراتی بی طرف جایگزین شد برچسبها: ویرایش کاربر تازهوارد در مقالهٔ خوب یا برگزیده حذف حجم زیادی از مطالب منبعدار ویرایشگر دیداری |
به نسخهٔ 18252248 ویرایش F4fluids واگردانده شد. (توینکل) |
||
خط ۱۲۵:
این آزادیخواهی در تبریز بعد از پیروزی جنبش مشروطه و با اشغال این شهر توسط قوای روس بهای سنگینی را بر دوش مردمان این شهر نهاد. چهار ماه پس از پیروزی مشروطه خواهان در ایران در آذر ماه سال ۱۲۹۰ خورشیدی قوای روس با [[اشغال تبریز بدست قوای روس (۱۲۹۰)|تهاجمی مجدد]] این شهر را آماج حملات خود قرار داده و اشغال نمودند. روسها در روزهای پس از تسخیر تبریز به سرکوب آزادیخواهان و مردم عادی این شهر پرداختند و فجایع خونباری را علیه مردم این شهر رقم زدند. اشغال روسها تا اواخر جنگ جهانی اول که شهر تبریز بین قوای دوطرف درگیر دست به دست شد ادامه یافت.<ref name="JavadiBrowne2008">{{cite book|author1=Hasan Javadi|author2=Edward Granville Browne|title=Letters from Tabriz: The Russian Suppression of the Iranian Constitutional Movement|url=http://books.google.com/books?id=Xy13AAAAMAAJ|year=2008|publisher=Mage Publishers|isbn=978-1-933823-25-6}}</ref>
پس از جنگ جهانی اول، با پیروزی انقلاب روسیه نیروهای این کشور در اسفند ۱۲۹۶ تبریز را تخلیه کردند و قدرت را به کمیته محلی حزب دموکرات ایران واگذار نمودند. در این هنگام با خلأ قدرت نظامی ناشی از تخلیه قوای روس، نیروهای امپراتوری عثمانی تبریز را به اشغال خود درآورده و سران دموکرات این شهر را از جمله [[شیخ محمد خیابانی]] تبعید نمودند. با اضمحلال امپراتوری
در دوران زمامداری رضاشاه سیاست ''یک کشور، یک ملت'' در پیش گرفته شد. این سیاست بر یکسانسازی کلیه امور مردمی از جمله زبان کشور استوار بود. در این دوران سیاستهای خشنی در اجبار به استفاده از زبان فارسی و فارسی سازی امور اتخاذ شد. چاپ و نشر به زبانهای دیگر از جمله آذری به کل ممنوع شد. سیستم آموزش سنتی با سیستم آموزش نوین که زبان فارسی تنها زبان مجاز ایرانی در آن به شمار میرفت جایگزین شد. همچنین آذربایجان بر خلاف استانهای مرکزی و استانهای سواحل خزر که دولت وقت دست به صنعتی کردن این نواحی زدهبود از مدرن سازی و در پی آن صنعتی سازی دوران رضاخان بهره چندانی نبرد. ایالت آذربایجان به مرکزیت تبریز که بطور سنتی دارای دولتمرد خود بود به دو استان آذربایجان شرقی به مرکزیت تبریز و استان آذربایجان غربی به مرکزیت [[رضاییه]] (با نام خود ساخته جدید) تقسیم شد و آذربایجان که زمانی دروازه ایران به مبالات با غرب بود به انبار غلات ایران تقلیل دادهشد.<ref name="Atabaki2000" />{{rp|۵۴–۶۱}}
[[پرونده:Soviet tankmen of the 6th Armoured Division drive through the streets of Tabriz (2).jpg|بندانگشتی|رژهٔ سربازان [[ارتش سرخ]] شوروی در خیابانهای تبریز در جریان [[اشغال ایران در جنگ جهانی دوم]]؛ شهریور ۱۳۲۰.]]
در جریان [[جنگ جهانی دوم]] و [[اشغال ایران در جنگ جهانی دوم|اشغال ایران بدست متفقین]]
در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ خورشیدی، [[تظاهرات ۲۹ بهمن تبریز|تظاهرات مردم تبریز]] به مناسبت چهلمین روز کشتهشدگان ۱۹ دی ۱۳۵۶ تظاهرات [[قم]] به درگیری با پلیس و نیروهای امنیتی وقت کشید و معترضین پس از یک روز تظاهرات و درگیری بیشتر نقاط شهر را تسخیر نمودند.<ref name="Abrhamian596">Abrahamian (1982), p. 596</ref> در سالهای نخست بعد از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷]]، طرفداران [[حزب جمهوری خلق مسلمان ایران]]، به طرفداری از [[سید محمدکاظم شریعتمداری|آیت الله شریعتمداری]] برخی ناآرامیها را در این شهر پدیدآوردند. طرفداران این حزب با اختلاط دین و سیستم سیاسی مخالف بودند و همچنین خواهان احقاق حقوق اقلیت آذربایجانی بودند.<ref name="Stempel2009">{{cite book|author=John D Stempel|title=Inside the Iranian Revolution|url=http://books.google.com/books?id=pi6TQQAACAAJ|date=1 August 2009|publisher=Clark Group|isbn=978-0-9825057-2-4}}</ref> در پی گسترش ناآرامیها نیروهای نظامی مستقر در این شهر از جمله پایگاه نیروی هوایی تبریز به حمایت از معترضین پرداخت. آنها برای نشان دادن قدرت خود شش فروند جنگده فانتوم را در ارتفاع پایین بر فراز تبریز به پرواز درآوردند.<ref>https://news.google.com/newspapers?nid=1310&dat=19791209&id=vgYzAAAAIBAJ&sjid=EuIDAAAAIBAJ&pg=6852,2643906&hl=en</ref><ref>https://news.google.com/newspapers?nid=1368&dat=19791210&id=CHtQAAAAIBAJ&sjid=fBIEAAAAIBAJ&pg=6428,2050542&hl=en</ref> در نهایت کنترل مراکز حساس شهر از جمله مرکز صدا و سیما تبریز و پایگاه دوم شکاری نیروی هوایی به دست معترضین آمد. با دخالت نیروهای پاسداران انقلاب اسلامی اعزامی از تهران و نیروهای چپ دانشگاه تبریز که در آن زمان از رژیم جدید در تهران حمایت میکردند درگیریها در تبریز به خشونت کشید. سید محمدکاظم شریعتمداری که در قم زندگی میکرد در پیامی که از تلویزیون دولتی ایران پخش شد، مردم را به پرهیز از خشونت دعوت نمود و سرانجام اعتراضات تبریز آرام گرفت. با دستگیری و اعدامهای گسترده، حصر خانگی و خلع لباس سید محمدکاظم شریعتمداری، و تعطیلی حزب خلق مسلمان این ناآرامیها در۲۰ دیماه ۱۳۵۸ خاتمه یافت.<ref name="Behrooz2000">{{cite book|author=Maziar Behrooz|title=Rebels With A Cause: The Failure of the Left in Iran|url=http://books.google.com/books?id=ouuRaF5Ug1IC|date=4 November 2000|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-86064-630-0}}</ref>
جنگ ایران و عراق این شهر را مانند سایر نقاط نیمه غربی ایران متأثر نمود. نیروهای داوطلب تبریز در سالهای [[جنگ ایران و عراق|جنگ عراق با ایران]] نقش بارزی در دفاع از مرزهای کشور ایران داشتند و حضور نیروهای داوطلب تبریزی در آن دوران درخور توجه بود. بنابر آمار رسمی موجود، شمار کشتهشدگان ([[شهید|شهیدان]]) این شهر در این جنگ بیش از ۴٬۲۰۰ تن بودهاست.<ref name="TabrizDaneshnaameEslamy" /> در جریان این جنگ، به هنگام [[جنگ شهرها]]، مناطق صنعتی و مسکونی این شهر بیش از ۴۰ بار مورد حمله هوایی نیروی هوایی ارتش عراق قرار گرفت.<ref>R. Bergquist, The role of airpower in the Iran-Iraq War, Air University Press, Washington DC, 1988. p. 46. & 57.</ref> از جمله قربانیان بمباران هوایی تبریز، کشتهشدن ۲۲ تن از دانشجویان دانشگاه تبریز به هنگام بمباران ساختمانهای این دانشگاه میباشند.<ref>http://www.ghatreh.com/news/nn24376884/مراسم-بزرگداشت-شهدای-بمباران-دانشگاه-تبریز-برگزار-شود</ref>
در دوران پس از جنگ توسعه این شهر با سرعت ادامه یافت. با این حال توسعه غیرمتوازن تبریز در سالهای بعد از انقلاب اسلامی و بعد از جنگ بدون توجه به برنامه توسعه کلان شهری انجام شده. این توسعه افسار گسیخته باعث ایجاد و گسترش نارساییهای مبرم در خدمات شهری و آسیبهای زیستمحیطی در تبریز و اطراف آن شدهاست.<ref>http://uijs.ui.ac.ir/jgr/files/site1/user_files_0f24e0/admin-A-10-1-17-12698cc.pdf</ref> در سالهای اخیر طرح توسعه جدیدی برای این شهر ترسیم شده که هدف آن متوازن نمودن توسعه شهری تبریز میباشد.<ref>http://www.shahrsazionline.com/wp-content/uploads/2015/01/طرح-تفصیلی-شهر-تبریزwww.shahrsazionline.com_.pdf</ref><ref>http://shahryarnews.net/?MID=21&Type=News&TypeID=1&id=18009</ref>
|