کریمخان زند: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۷:
}}
'''کریمخان زَند''' (زادهٔ ۱۱۱۹ ه. ق. - درگذشتهٔ ۱۳ صفر ۱۱۹۳ ه. ق. در [[ملایر]]) فرمانروای [[ایران]] از (۱۱۶۳ تا ۱۱۹۳ ه. ق) و بنیانگذار دودمان [[زندیه]] بود. زندها یکی از طوایف [[لک|قوم لک]] بودند که در [[زاگرس]] و دشتهای همدان (شمال شرقی لکستان) به روش دامداری زندگی کرده و مرکز استقرارشان در روستاهای [[روستای پری (پیروز)|پری]] و کمازان در نزدیکی [[ملایر]] بود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/karim-khan-zand |عنوان =KARIM KHAN ZAND | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]] |تاریخ = ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵|تاریخ بازدید = ۲ مارس ۲۰۱۶}}</ref><ref>''Muhammad Karim Khan, of the Zand clan of the Lur tribe, suc- ceeded in imposing his authority on parts of the defunct Safavid empire'', David Yeroushalmi, ''The Jews of Iran in The Nineteenth Century: Aspects of History, Community, and Culture'', BRILL, 2009, ISBN 978-90-04-15288-5, [https://books.google.com/books?id=XYlGS3s3zTQC&pg=PR39 p. xxxix.]</ref>
پس از مرگ [[نادر شاه افشار]] جانشینان او نزاعهای فراوانی نمودند. کشور ایران وارد مرحلهای از عدم ثبات سیاسی و اقتصادی شدیدی گردید و به دلیل عدم قدرت دولت مرکزی خوانین و حکام نواحی طغیان نموده و در صدد کسب قدرت بیشتر و رسیدن به منصب پادشاهی برآمدند. علی قلی خان، ابراهیم خان، شاهرخ و سلیمان دوم هر کدام مدت کوتاهی سلطنت کردند. [[احمدشاه درانی]] از سرداران افغانی نادر در شرق ایران، [[محمدحسن خان قاجار]] در [[استرآباد]] و [[آزادخان افغان]] در نواحی شمال ایران در صدد تشکیل حکومت و کسب قدرت بودند. در این آشفتگیها، کریم خان زند نیز در صدد کسب قدرت برآمد. او نواحی [[تویسرکان]] و [[کزاز]] را تصرف کرد و توانست محمد علی خان حاکم [[همدان]] و حسنعلی خان حاکم [[اردلان]] را شکست دهد و حامیانی پیدا کند. کریم خان پس از پیروزی بر دشمنان خود شهرت عظیم کسب نمود و عنوان «کریم خان» یافت. کریم خان بعد از پیروزیهای متعدد و کسب شهرت با [[علیمردان خان بختیاری]] متحد شد و بنا بر پیشنهاد علیمردان تصمیم گرفتند به [[ابوالفتح خان بختیاری]] حاکم [[اصفهان]] و [[عراق]] که منصوب [[شاهرخمیرزا]] افشار بود، حمله کرده و او را شکست دهند. متحدین توانستند ابوالفتح را شکست دهند، اما آنها بعد از این پیروزی پیمان اتحاد سه جانبهای منعقد نمودند تا برای نجات ایران از هرج و مرج چارهای بیندیشند. متحدین [[شاهاسماعیل سوم|ابوتراب]] نوهٔ مادری [[شاه سلطان حسین]] را با نام [[شاه اسماعیل سوم]] بر تخت نشاندند و مناصب را بین خود تقسیم کردند. علیمردان خان به علت سن کم شاه جدید نایب السلطنه او شد و همچنین کریم خان زند سردار کل سپاه و ابوالفتح خان نیز حاکم اصفهان شد. بعد از این پیمان کریم خان عازم فتح نواحی غربی ایران شد. هنگامی که وی مشغول فتوحات بود، علیمردان با استفاده از غیبت وی ابوالفتح خان حاکم اصفهان را کور و مقتول نمود و عمویش باباخان بختیاری را حاکم اصفهان نمود و خود عازم دفع صالح خان حاکم [[شیراز]] شد. علیمردان خان خود را پادشاه واقعی ایران میدانست و شاه اسماعیل سوم برایش آلت دستی بیش نبود.
|