گیاه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
اصلاح پیوند(ها) به صفحهٔ ابهام‌زدایی (گونه) با استفاده از AWB
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۶) +مرتب (۱۲.۵ core): + رده:فرمانرو
خط ۴۹:
تعریف دیگر گیاه که فراگیرتر می‌باشد، عبارت است از هرچیزی که فتواتوتروف می‌باشد- یعنی غذای خودش را از مواد خام غیر آلی و نور خورشید تولید کند. برای فردی که بر نقش خاصی که گیاهان در یک اکوسیستم بازی می‌کنند متمرکزشود این تعریف غیر منطقی نیست. اما در بین فتواتوتروپ‌ها، پروکاریوت‌هایی (پیش هسته) مخصوصاً باکتری‌های فتواتوتروپ و سیانوفیت‌ها وجود دارند. سیانوفیت‌ها را گاهی اوقات (به دلایل خوبی) جلبک‌های سبز– آبی می‌نامند. در اینجا این مشکل بوجود می‌آید که بیشتر مردم از جمله گیاه شناسان قدیمی قارچ خوراکی را گیاه می‌نامند اگرچه قارچ خوراکی اندام باردهی قارچ می‌باشد (حوزه قارچها)، و اصلاً فتواتوتروپ نبوده، بلکه گندخوار (saprophytic) می‌باشد؛ و بیش از چند گونه گیاهان گل دار، قارچ‌ها و باکتری‌ها وجود دارند که انگلی هستند.
 
ما قادر به ارائهٔ پاسخی مطمئن نیستیم. فهرست خصوصیاتی که حوزهٔ رده‌بندی گیاهان را از سایر حوزه‌های زیست‌شناسی جدا می‌کند حد اقل یک تعریف فنی ارائه می‌کند اما این تعریف مورد پسند همگان قرار نمی‌گیرد؛ بنابراین تعریف اصطلاح گیاه همیشه به معنی بیشتر موجودات زنده طبقه‌بندی شده در محدودهٔ رده‌بندی گیاهان می‌باشد. مثلاً «اگر جلبک‌های سبز به وضوح گیاهانی جزو رده‌بندی گیاهان هستند، پس بیشتر مردم اکثر خزه‌های دریایی را هم که جزئی از (حوزه آغازیان) هستند، جزو جلبک‌های سبز در نظر می‌گیرند. مشکل عدم وجود دقت یا توافق که در تعریف گیاه وجود دارد یکی از گفته‌های مورد تفاهم است که اغلب در مقالات با آن مواجه هستیم از این قبیل: آوند چوبی یکی از دو بافت انتقال در گیاه است. بطور کلی تصور نمی‌شود این جمله به معنی تمامی گیاهان، جلبک‌ها با گیاهان گلدار باشد. به احتمال بسیار زیاد باکتری‌ها یا قارچ‌ها را به حساب نمی‌آورد. در واقع معمولاً بهتر است اینگونه تصور شود که این بحث فقط به گیاهان آوندی مربوط می‌شود (ضرورتاً سرخس‌ها، مخروط زاها، گیاهان گلدار و تعدادی دیگر) مگر اینکه به صورتی متفاوت بیان شود (مثلاً در گیاهان آوندی و غیر آوندی اینگونه‌است.
 
== رده‌های گیاهان ==
خط ۶۱:
 
== پیدایش و پیشینه ==
طرح تاریخ گیاهان زمین مشابه [[مهره‌داران]] آن است، با امواجی از انقراض‌ها و جانشینی‌ها و پیدایش تصادفی اشکال تازه برای غلبه بر محیط. در دورهٔ دونین، زمانی که جنگل‌های اولیه پدید آمدند، ابتدا مجموعهٔ گیاهان [[دم‌اسبی]]، [[پنجه‌گرگی‌ها]] و [[سرخس‌ها]] گسترش یافتند و [[گیا|گیای]]ی (فلورای) غالب زمین را به وجود آوردند. این گیاهان به‌وسیلهٔ [[هاگ]] تولید مثل می‌کردند و آب و هوای مرطوب را ترجیح می‌دادند.<ref>والنتین، جیمز: تکامل گیاهان و جانوران پرسلولی، مترجم: وحید موحد. در: مجله «هدهد». دی ۱۳۶۰ - شماره ۲۸. (از صفحه ۷۰۰ تا ۷۱۶). در مالکیت عمومی.</ref>
 
انرژی لازم برای نگهداری جانوران دریایی اولیه باید نخست توسط زیستمندان [[فتوسنتز|فتوسنتزکننده]]کننده تأمین شده باشد، و هنوز هم عمدتاً توسط این زیستمندان تأمین می‌گردد، ولی زمانی در اواخر دوران [[پرکامبرین]] جلبک‌های دریایی پرسلولی تکامل یافتند. در مورد گوناگونی یا فراوانی این گیاهان اطلاعات چندانی دردست نیست؛ آن‌ها قاعدتاً به اجتماعات [[بی‌مهرگان]] تنها زیستمندان کوچکی اضافه کرده‌اند و ممکن است مستقیماً توسط زیستمندان دیگر خورده شده باشند.<ref name="ReferenceA">والنتین، جیمز: تکامل گیاهان و جانوران پرسلولی.</ref>
 
باکتری‌های خاک، قارچ‌ها و اشکال گیاهی پست احتمالاً در دروهٔ [[کامبرین]] روی زمین سکنی گزیده‌اند، و شاید حاشیهٔ مرداب‌ها و خلیج‌ها به انواع گیاهان پرطاقت و نیمه‌آبزی کمک کرده باشد؛ ولی، نخستین راسته‌های گیاهان غیرآبزی که نوادگان آن‌ها عناصر اصلی گیاهی خشکی را تشکیل می‌دهند، در دورهٔ [[سیلورین]] پدید آمده‌اند. گیاهان اولیه از مرداب‌ها و باتلاق‌ها به مناطق مسکونی خشک واقع در زمین‌های کوهپایه‌ای گسترش یافتند. با گسترش کمربند سبز زمین، جانوران در حاشیه آن را تعقیب کردند: [[بندپایان]] و احتمالاً کرم‌ها، که از خرده‌های گیاهان و سرانجام از خود گیاهان تغذیه می‌کردند، از این جانوران بودند. بدین‌ترتیب برای نگهداری از جمعیت‌های [[چهارپایان]] بزرگ که در طی دورهٔ پیدایش یافتند، روی خشکی انواع شکار وجود داشت.<ref name="ReferenceA" />
 
گیاهانی که دارای دانه و گرده هستند، در دورهٔ [[دونین]] تکامل یافتند. آن‌ها در طی دورهٔ [[کربنیفر]] شاخه-شاخه شدند؛ در دورهٔ [[پرمین]] دودمانی به‌نام [[مخروطیان]] (کاج‌ها) آغاز به گسترش کرد که در دوران میانه‌زیستی گیای غالب خشکی شد. چیرگی مخروطیان با پیدایش آب و هوای خشک همراه بود.<ref name="ReferenceA" />
 
تحول دیگری که در اواخر دورهٔ [[کرتاس]] روی داد، گسترش ناگهانی گیاهان گلدار برای غلبه بر قلمرو خشکی بود. (امروزه حدود ۰۰۰، ۲۵۰ گونه [[گیاه گلدار]] وجود دارد) به‌نظر می‌رسد نخستین گیاهان گلدار گونه‌های خودرو و فرصت‌طلبی بوده‌اند که برای تولید مثل سریع سازگاری یافتند. تخصص‌یابی‌های تولید مثلی، شامل تکوین گل‌ها و پیدایش دستگاه‌های [[گرده‌افشانی]] حشره‌ای، به گیاهان گلدار امتیازی عمومی در مقابل مخروطیان بخشید.<ref name="ReferenceA" />
 
جزئیات گوناگونی و وفور گونه‌های گیاهی طی دوران‌های [[دیرینه‌زیستی]] و [[میانه‌زیستی]] تا اندازهٔ زیادی ناشناخته مانده‌است. دگرگونی عمده‌ای که در عناصر غالب گیای زمین روی می‌داد همانند همان چیزی بود که در مورد جانوران هم اتفاق می‌افتاد، ولی از قرار معلوم این تغییرات مربوط به رخدادهایی نبودند که جانوران را مورد تأثیر قرار می‌دادند. مثلاً، گیاهان گلدار مدتها پیش از این‌که [[دایناسور]]ها منقرض شوند، به‌خوبی تثبیت شده بودند. افزون بر این، چند موج انقراض چهارپایان که در دوران میانه‌زیستی روی داد، در تاریخ گیاهان تا جایی که امروزه می‌دانیم منعکس نشده‌است.<ref name="ReferenceA" />
 
== نگارخانه ==
خط ۱۰۴:
 
[[رده:گیاهان|*]]
[[رده:فرمانرو]]
[[رده:طبقه‌بندی علمی گیاهان]]