غالیان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''غالیان''' یا '''غُلات''' (نیز '''غُلاة''') ابتدا به فرقه‌هایی از شیعه گفته می‌شده است، اما امروزه به فرقه‌هایی اطلاق می‌شود که در مذهب خود غلو داشته باشند. در [[قرآن]] غلو نهی شده‌است: «''ای پیروان تورات و انجیل در دین خودغلو مکنید و از حد مگذرید، و دربارهدربارهٔ خدا جز گفتار راست و حق مگویید''»<ref>''یا اهل الکتاب لاتغلوا فی دینکم و لاتقولوا علی اللّه الا الحق''؛ [[سوره نساء]] آیه ۱۷۱</ref>

بنظر می‌آید که غُلات علاوه بر ادیان پیشین، در اسلام نیز بشکل گسترده‌ای پدید آمده‌است. غلات را می‌توان به دو دسته غلو کنندگان در ذات و غلات در صفات تقسیم بندیتقسیم‌بندی کرد. معمولاً غلات را با ذکر کلمه «منتسب» بکار می‌بردند چنانکهچنان‌که می‌توان به «غلات منتسب به اهل سنت» و «غلات منتسب به شیعه» اشاره کرد. در واقع غلات منتسب شیعه یا سنی، کسانی هستند که با نام شیعه یا سنی، قائل به الوهیت یا نبوت یا صفات فوق بشری برای بزرگان خود شده‌اند.

غلو مختص مسلمانان نیست بلکه در ادیان دیگر نیز وجود دارد. بلکه شامل تمام عقاید وادیانی می‌شود که از حد خارج شده‌است. همانگونه که [[یهودیان]] نسبت [[الوهیت]] به [[عزیر]] دادند ((«و یهودیان گفتند عزیر فرزند خداست))».<ref>''و قالت الیهود عزیر بن الله ''؛ [[سوره توبه]] آیه ۳۰</ref> و مسیحیان گفتند که مسیح پسر خداست. [[صابئین]] که ملائکه را به حد پرستش رساندند. همانگونه که برخی از مشرکین عرب ملائکه را دختران خدا می‌دانستند.<ref>فاضل صفار؛ المظاهر الالهیة فی الولایة التکوینیة</ref>

در مصر قدیم مردم حیوانات مختلف مانند: گرگ و گربه و...و… را می‌پرستیدند و فرعون را خدای خورشید و پسر خدا و خدا می‌گفتند.

در هند باستان مظاهر طبیعت مانند: خورشید و کوه و ماه و...و… رامی پرستیدند و عناصر مفید را خدا می‌دانستند

یونانیان نیز مظاهر طبیعت را منشأ قدرت می‌دانستند و رب النوع‌های ساخته و می‌پرستیدند .

اعراب علاوه بر بت‌پرستی موجوداتی مانند آفتاب و ماه و...و… را نیز پرستش می‌کردند

در قرآن در سوره‌های مانند :توبه آیه ۳۰ (و قالت الیهود عزیر ابن الله) و سوره مائده آیات ۱۷ و ۷۲ در بارهدرباره [[عیسی]] که او را خدا می‌دانند (لقد کفر الذین قالوا ان الله هو المسیح ابن مریم) و...و… نیز اشاره به این مطالب دارد.<ref name="غالیان">{{یادکرد |کتاب = غالیان| نویسنده= نعمت اللهنعمت‌الله صفری فروشانی |ناشر = انتشارات آستان قدس رضوی | چاپ=۱۳۷۸|زبان = فارسی}}</ref>

همینطورهمین‌طور خرمّیه یا خرمدینان، از پیروان [[بابک خرمدین]] را از طرفداران ابومسلم دانسته‌اند.

اما غالیان در صفات بسیارند، که از طرق حدیث یا غیر آن به زیاده‌روی دربارهدربارهٔ شخصیتهای اهل سنت پرداخته‌اند.

از ابن مسعود دربارهدربارهٔ علم عمر چنین نقل می‌کنند که: علم عمر بر علم عرب فزونی دارد. برخی نیز بجای عرب گفته‌اند بر علم اهل زمین فزونی دارد؛ و یا کرامات بسیاری را برای عمر نقل می‌کنند که برای پیامبر نقل نمی‌کنند و حتی برخی برای معاویه، کراماتی نقل می‌کنند که برای دیگران نیست، از آنجمله از ابوهریره از قول پیامبر نقل می‌کنند که «امین‌ها نزد خداوند سه نفرند:من، جبرئیل و معاویه» و یا «من شهر علمم و علی درب آن شهر و معاویه حلقه آن درب»

اگرچه می‌توان برخی از این روایات را جعلی دانست تا غلو، چنانچه از متن برخی از آنان برمی‌آید که برآمده از وضعیت سیاسی یا اجتماعی زمان خود بوده‌اند. اما برخی از علمای شیعه به آنان استناد می‌کنند، از جمله [[علامه امینی]] که بسیاری از آنان را در جلد یازدهم [[الغدیر]] جمع‌آوری نموده‌است که در بعضی از آنان، راویان اهل سنت، نسبتهایی از جمله زنده نمودن مردگان، تکلم به خداوند و «مستجاب‌الدعوه» بودن و صفات غالیانه‌ای را به برخی از اصحاب و حتی دربارهدربارهٔ روسای مذاهب چهارگانه نقل می‌کنند.<ref name="غالیان" />

''اصحاب (معتزلی) ما در کتابهای مقالات خود نقل کرده‌اند که چون علی آنان را در آتش افکند بانگ برداشتند و خطاب به او گفتند: اکنون برای ما کاملاً روشن شد که تو خود، خدایی زیرا پسر عمویت که او را به رسالت فرستاده‌ای گفت: «با آتش جز خدای آتش، عذاب نمی‌کند.»''{{پایان گفتاورد بزرگ}}

اگر چه برخی از صاحبنظران در این روایات تردید دارند، چراکه حکم سوزاندن برای چنین افرادی در احکام شرعی وارد نشده‌است.<ref>[[مکتب در فرایند تکامل]]؛ ص ۶۰</ref> اما علی بن ابیطالب در زمان خود، آنان را منع می‌کرده و دراین باره از او نقل شده‌است: «''دو گروه دربارهدربارهٔ من به راه خطا می‌روند و هلاک می‌شوند، دوستداری که در دوستی غلو کند و دشمنی که در بغض و کینه با من افراط کند.''»<ref> «''یهلک فی رجلان: محب غال و مبغض قال''»</ref>

بنظر می‌آید، بیشتر روایات مربوط به عبدالله بن سبا در تواریخ است و پنج روایتی که در کتب شیعه، بیشتر در [[بحارالانوار]] و [[وسائل الشیعه]]، نقل شده و نامی از وی و عقاید وی برده، منشاءمنشأ همه آنها در کتب شیعی از [[رجال کشی]] باشد.<ref name="عسکری">{{یادکرد|کتاب = عبدالله بن سبا|نویسنده= علامه سید مرتضی عسکری|ناشر =| چاپ=|زبان = فارسی}}</ref> درحالیکه در [[کتب اربعه]] شیعه، این احادیث نقل نشده‌است.

''ابن سباء موجودی است که دشمنان شیعه او را ساختند و به شیعه نسبت دادند تا در اصل این مذهب، عنصری یهودی را وارد کنند، زیرا شیعه ادعای حکومت داشت. این شخص را در مذهب خوارج وارد نکردند چون ایشان ادعای خلافت نداشتند.''<ref name="غالیان" />{{پایان گفتاورد بزرگ}}

اما این شخص واقعی باشد یا نباشد، آنچه مسلم است عده‌ای در زمان علی، با دیدن علم و شجاعت و قدرت علی، وی را از حد خود بالاتر برده‌اند و صفات و کراماتی غیر معمول به او نسبت می‌داده‌اند.<ref name="غالیان" />

برخی از آن فرق به شبهه‌های ضعیفی استناد می‌کردند، از قبیل گفتار [[عمربن خطاب|عمر]] دربارهدربارهٔ اینکه [[علی]] چشم کسی را که در منطقه حرم، کژی در دین پدید آوردهپدیدآورده بود بر کندبرکند. عمر گفت: «''چه بگویم در مورد دست خداوند که در حرم خدا چشمی را برکنده‌برکنده است.''» و به این گفتار علی که گفته‌است: «''به خدا سوگند من در خیبر را با نیروی بدنی خود از جای نکندم بلکه آن را به نیروی خداوندی از جای برکند.''» و به این گفتار [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله که در روز فتح مکه گفته‌است: «''خدایی جز خدای یگانه نیست، وعده خویش را صادقانه برآورد و بنده خویش را یاری داد. خود به تنهایی احزاب را شکست داد''»<ref> در برخی تواریخ آمده‌است که محمد در روز فتح مکه، بر بلندی (بر در کعبه) ایستاد و (بی‌اختیار) این جملات را بر زبان آورد: «''لااله‌الاالله؛ انجز وعده، و نصر عبده، و هزم الاحزاب وحده''»</ref>

* اعتقاد به نبوت دربارهدربارهٔ ائمه.

* معتقدند که با معرفت امامان، دیگر اطاعت خداوند و ترک معصیت الهی لازم نیست.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.mibosearch.com/word.aspx?wName=غلات| عنوان = مدخل غلات در دهخدا| تاریخ بازدید = خرداد ۱۳۸۷| ناشر = وب‌گاه Mibosearch | زبان = فارسی}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.hawzah.net/Hawzah/Articles/Articles.aspx?id=6410| عنوان = غلو و غالیان| تاریخ بازدید = خرداد ۱۳۸۷| ناشر = پایگاه حوزه| زبان = فارسی}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.hawzah.net/hawzah/Magazines/MagArt.aspx?id=32743| عنوان = غلات از دیدگاه شیخ مفید| تاریخ بازدید = خرداد ۱۳۸۷|ناشر = پایگاه حوزه | زبان = فارسی}}</ref>

یعنی اگر غالی (غلوکار) غلوش جوری باشد که [[الله|خدا]] یا [[توحید]] (یگانگی خدا و باورهای همراهش) یا پیامبری را انکار کند، گبر و کافر [ و نجس] است. اگرنه نیست.<ref>{{یادکرد کتاب | همان = | نام خانوادگی =موسوی خمینی | نام = سید روح‌الله| پیوند نویسنده =امام خمینی| نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | پیوند نویسنده۲ = | نام ویراستار = | نام خانوادگی ویراستار = | پیوند ویراستار = | فصل =کتاب الطهارة | نشانی فصل = | نویسندگان سایر بخش‌ها = | عنوان = تحریر الوسیلة| ترجمه عنوان = | کوشش = | ترجمه = | دیگران = | نشانی = | نشانی بایگانی = | تاریخ بایگانی = | فرمت = | تاریخ بازبینی = | نوع = | ویرایش = | سری = | جلد = الأول| تاریخ = | سال = | ماه = | سال اصلی = | ناشر = موسسهٔمؤسسهٔ مطبوعات دارالعلم| مکان = قم| زبان = ar| شابک = | oclc = | doi = | id = | صفحه = | صفحات = ۱۱۸ و ۱۱۹| در = | گفتاورد = | ref = | bibcode = | laysummary = | laydate = | جداکننده =، | پی‌نوشت = | lastauthoramp =}}</ref>

* {{یادکرد |کتاب = غالیان| نویسنده= نعمت اللهنعمت‌الله صفری فروشانی |ناشر = انتشارات آستان قدس رضوی | چاپ=۱۳۷۸|زبان = فارسی}}

|ناشر =