غالیان: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ←جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباهیاب]]: علیه السلام⟸، برکندهاست⟸برکنده است، ، عمدة⟸عمدت، ، ویهودیان⟸و یهودیان، ، وقالت⟸و قالت، ، ورب... |
|||
خط ۱:
'''غالیان''' یا '''غُلات''' (نیز '''غُلاة''') ابتدا به فرقههایی از شیعه گفته میشده است، اما امروزه به فرقههایی اطلاق میشود که در مذهب خود غلو داشته باشند. در [[قرآن]] غلو نهی شدهاست: «''ای پیروان تورات و انجیل در دین خودغلو مکنید و از حد مگذرید، و
بنظر میآید که غُلات علاوه بر ادیان پیشین، در اسلام نیز بشکل گستردهای پدید آمدهاست. غلات را میتوان به دو دسته غلو کنندگان در ذات و غلات در صفات
== در ادیان پیش از اسلام ==
غلو مختص مسلمانان نیست بلکه در ادیان دیگر نیز وجود دارد. بلکه شامل تمام عقاید وادیانی میشود که از حد خارج شدهاست. همانگونه که [[یهودیان]] نسبت [[الوهیت]] به [[عزیر]] دادند
در مصر قدیم مردم حیوانات مختلف مانند: گرگ و گربه
در هند باستان مظاهر طبیعت مانند: خورشید و کوه و ماه
چینیان باستان ابتدا روح پرست بودند و ارواح اجداد خود پرستش میکردند و ژاپنیها امپراطوران خود را (میکادو) از جنس بشر نمیدانستند.
یونانیان نیز مظاهر طبیعت را منشأ قدرت میدانستند و رب النوعهای ساخته و میپرستیدند
اعراب علاوه بر بتپرستی موجوداتی مانند آفتاب و ماه
در قرآن در سورههای مانند :توبه آیه ۳۰ (و قالت الیهود عزیر ابن الله) و سوره مائده آیات ۱۷ و ۷۲
== در اهل سنت ==
خط ۱۹:
از این فرقه [[ابومسلمیه]] که قائل به امامت ابومسلم بود و [[رزامیه|رزّامیه]] که قائل به [[حلول]] خداوند در ابومسلم بودند و ابوهریریه و هاشمیه منشعب شدند.
برخی از فرقه شناسان [[المقنع|المقنّع]] را از شعب رزامیه دانستهاند او ادعای میکرد علم غیب دارد و قادر است مردگان را زنده کند. المقنع در زمان [[مهدی عباسی]] بر او شورید و زمانی که در عرصه را بر خود تنگ دید، خود را در آتش افکند.
اهل سنت تمامی این فرق را کافر دانسته و از خود راندهاند.
اما غالیان در صفات بسیارند، که از طرق حدیث یا غیر آن به زیادهروی
بعنوان مثال [[عبیدی مالکی]] در ''عمدت التحقیق'' مینویسد:
خط ۲۸:
''الم'' در اول سوره بقره؛ «الف»، ''ابوبکر'' «لام»، ''الله'' و «میم»، ''محمد'' است.
{{پایان نقل قول بزرگ}}
از ابن مسعود
اگرچه میتوان برخی از این روایات را جعلی دانست تا غلو، چنانچه از متن برخی از آنان برمیآید که برآمده از وضعیت سیاسی یا اجتماعی زمان خود بودهاند. اما برخی از علمای شیعه به آنان استناد میکنند، از جمله [[علامه امینی]] که بسیاری از آنان را در جلد یازدهم [[الغدیر]] جمعآوری نمودهاست که در بعضی از آنان، راویان اهل سنت، نسبتهایی از جمله زنده نمودن مردگان، تکلم به خداوند و «مستجابالدعوه» بودن و صفات غالیانهای را به برخی از اصحاب و حتی
== در شیعه ==
خط ۳۶:
اخباری در دست است که در زمان خلافت علی، افرادی او را خدای خواندند و چون حاضر به توبه نشدند، علی دستور داد آنها را در آتش بسوزانند. ابن ابیالحدید در شرح نهجالبلاغه مینویسد:
{{گفتاورد بزرگ}}
''اصحاب (معتزلی) ما در کتابهای مقالات خود نقل کردهاند که چون علی
اگر چه برخی از صاحبنظران در این روایات تردید دارند، چراکه حکم سوزاندن برای چنین افرادی در احکام شرعی وارد نشدهاست.<ref>[[مکتب در فرایند تکامل]]؛ ص ۶۰</ref> اما علی بن ابیطالب در زمان خود، آنان را منع میکرده و دراین باره از او نقل شدهاست: «''دو گروه
بسیاری از تواریخ همچون طبری و یعقوبی و همچنین برخی روایات پیدایش غالیان را منسوب به [[عبدالله بن سبا]] میدانند و در فرق شیعه از «سبائیه» نام بردهاند حتی برخی از مخالفان متعصب، [[شیعه]] را نیز ساخته و پرداخته وی میدانند. در برخی روایات، وی بدستور علی سوزانده شد و برخی دیگر اخباری نقل میکنند که وی به شفاعت عدهای از جمله [[عبدالله بن عباس]]، توبه کرد و عفو شد، بشرط آنکه در کوفه نماند. به مدائن رفت و هنگامی که خبر کشته شدن علی به او رسید گفت: ''«به خدا سوگند اگر پارههای مغز او را در هفتاد کیسه کوچک برای ما بیاورند باز هم علم خواهیم داشت که او نمردهاست و نخواهند مرد تا آنکه عرب را با چوبدستی خویش به سوی حقیقت براند.»'' و پس از آن به رواج عقاید خود ادامه داد.
بنظر میآید، بیشتر روایات مربوط به عبدالله بن سبا در تواریخ است و پنج روایتی که در کتب شیعه، بیشتر در [[بحارالانوار]] و [[وسائل الشیعه]]، نقل شده و نامی از وی و عقاید وی برده،
همچنین است نظر عدهای از مستشرقین و محققین معاصر سنی و از علمای شیعه از آنجمله [[سید مرتضی عسکری]]،<ref>۳ جلد مفصل بنام ''عبدالله بن سبا'' و دربارهاش نگاشتهاست.</ref> که «عبدالله بن سبا» را شخصیتی ساختگی و فرضی میدانند. [[طه حسین]] مینویسد:
{{گفتاورد بزرگ}}
''ابن سباء موجودی است که دشمنان شیعه او را ساختند و به شیعه نسبت دادند تا در اصل این مذهب، عنصری یهودی را وارد کنند، زیرا شیعه ادعای حکومت داشت. این شخص را در مذهب خوارج وارد نکردند چون ایشان ادعای خلافت نداشتند.''<ref name="غالیان" />{{پایان گفتاورد بزرگ}}
اگرچه در تواریخ ازجمله تاریخ طبری و کتب مختلف ملل و نحل، عقاید بسیاری را به عبدالله بن سبا نسبت دادهاند که برخی از آنها غالیانهاست و درعین حال برخی دیگر از عقایدی که به او نسبت میدهند، مانند: [[رجعت]]، وصایت و [[امامت]] علی بن ابیطالب پس از پیامبر و [[مهدویت]] از اعتقادات بنیادین شیعهاست.
اما این شخص واقعی باشد یا نباشد، آنچه مسلم است عدهای در زمان علی، با دیدن علم و شجاعت و قدرت علی، وی را از حد خود بالاتر بردهاند و صفات و کراماتی غیر معمول به او نسبت میدادهاند.<ref name="غالیان" />
ابن ابیالحدید معتزلی از ریشههای این گزافهگوییها را قدرت فوقالعاده علی ازجمله در جنگ خیبر و خندق، یا برخی اخباری بود که علی از آینده میداد، همچون خبر شکست خوارج و کشته شدن همه جز خدود ۱۰ نفر.
{{گفتاورد بزرگ}}
برخی از آن فرق به شبهههای ضعیفی استناد میکردند، از قبیل گفتار [[عمربن خطاب|عمر]]
و حال آنکه کسی که احزاب را شکست داد علی بن ابیطالب بود که عمرو بن عبدود پهلوان و سوار کار ایشان را که از خندق گذشته بود کشت و آنان سحرگاه شب بعد گریختند و بدون اینکه جنگی بکنند روی به هزیمت نهادند جز اینکه سوارکارشان کشته شد.<ref name="ابیالحدید">{{یادکرد |کتاب = شرح نهجالبلاغه ابن ابیالحدید| نویسنده= ابن ابیالحدید معتزلی|ترجمه = ترجمه:دکتر محمود مهدوی دامغانی | جلد=۳|زبان = فارسی}}</ref>
{{پایان گفتاورد بزرگ}}
خط ۶۲:
* حلول خداوند در آنها یا اتحاد خداوند با آنان.
* اعتقاد به اینکه پیامبر و ائمه، بدون وحی و الهام الهی، از غیب آگاهند.
* اعتقاد به نبوت
* به [[تناسخ]] معتقدند.<ref>دائرةالمعارف شیعه، تناسخ</ref>
* معتقدند که با معرفت امامان، دیگر اطاعت خداوند و ترک معصیت الهی لازم نیست.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.mibosearch.com/word.aspx?wName=غلات| عنوان = مدخل غلات در دهخدا| تاریخ بازدید = خرداد ۱۳۸۷| ناشر = وبگاه Mibosearch | زبان = فارسی}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.hawzah.net/Hawzah/Articles/Articles.aspx?id=6410| عنوان = غلو و غالیان| تاریخ بازدید = خرداد ۱۳۸۷|
=== برخورد امامان شیعه ===
خط ۷۸:
{{به عربی|أما الغالي فإن كان غلوّه مستلزما لإنكار الألوهية أو التوحيد أو النبوة فهو كافر و إلا فلا}}
یعنی اگر غالی (غلوکار) غلوش جوری باشد که [[الله|خدا]] یا [[توحید]] (یگانگی خدا و باورهای همراهش) یا پیامبری را انکار کند، گبر و کافر [ و نجس] است. اگرنه نیست.<ref>{{یادکرد کتاب | همان = | نام خانوادگی =موسوی خمینی | نام = سید روحالله| پیوند نویسنده =امام
=== فرقهها ===
خط ۹۱:
== منابع ==
* {{یادکرد |کتاب = غالیان| نویسنده=
* [http://rahmati.kateban.com/entry666.html پژوهشی در باب غلات: نگاهی به کتاب الغنوصیة فی الاسلام ]
* {{یادکرد
|کتاب = عبدالله بن سبا
|نویسنده= علامه سید مرتضی عسکری
|ناشر =
| چاپ=
|زبان = فارسی}}
|