'''اَهورامَزدا''' (به اوستایی [[پرونده:مزدا_اهوره.jpg|130px|]] "«مَزدا اَهورَه" ») نیز با نام های نام‌های: '''اهورا'''، '''اورمَزد'''، '''هورمَزد'''، '''اورمُزد'''، '''هورمُز''' و '''هُرمُز''') نامِ آفریدگار نِکویی هانِکویی‌ها و دادار و پروردگار همه هستی در آیین [[مزدیسنا|مَزدَیَسنا]] است.
== واژه‌شناسی ==
"«اهورامزدا"» واژه‌ای برآمده از دو واژه جداگانه "«اَهورا"» و "«مَزدا"» است که ریشه آن به [[زبان اوستایی|زبان اوستایی کهن]] در گاتاها بازمی‌گردد. در [[گاتاها]] گاه ترکیب "«اهورا مزدا"» جدا از هم و به شکل تنهای "«اهورَه"» و یا "«مزدا" » آمده است ولی در موارد کنار هم ترکیب "«مزدا اهورَه"» کاربرد فراوان تری دارد.<ref>نگاه کنید به اوستا، یسنا ۲۸، بندِ یکم</ref> واژه اهورامزدا به گونه‌گونه «مزدا اهوره» یا «مزدا» ۱۵۵ بار در [[گاتاها]] بازگو شده است.<ref name="autogenerated1">کانون اروپایی برای آموزش جهان بینی زرتشت</ref> مزدا در برخی بندهای [[گاتاها]] به معنی حافظه و به حافظه سپردن و نیز به یاد داشتن است. این واژه در [[سانسکریت]] مَذِس، به معنی دانش و هوش می‌باشد؛ بنا بر این وقتی که مزدا برای [[خدا]] به کار برده شده‌است از آن معنی هوشیار و آگاه و دانا برداشت کرده‌اند. اهورا از دید واژه‌شناسی با واژه "اسورا"اسوراً سنسکریت ([[اسوراها]]) که نام گروهی از خدایان در برابر گروهی دیگر -"دیو"ها - بوده اندبوده‌اند همریشه است که این همریشگی به زبان "نیا-هندوایرانی" و فرهنگ آن -"[[فرهنگ آندرونوو|آندرُنوو]]"-بازمی‌گردد.{{نیازمند منبع}} گو اینکه در هندوستان، اسوراها خدایان بد و دیوان خدایان نیک همواره دانسته شده اند، شده‌اند، در ایران وارونهٔ این روی داده است.{{نیازمند منبع}} پس اهورامزدا روی هم برابر خدای دانش و خرد است.{{نیازمند منبع}} هم چنین [[فردوسی]] در سرآغاز و نخستین بیت [[شاهنامه]]، اهورامزدا را «خداوند جان و خرد» ترجمه کرده است.<ref name="autogenerated1" />
{{شعر}}
خط ۱۴:
برای اهورا مزدا در [[هرمزد یشت]]، در حدود شصت صفتِ نیک آورده شده و تقریباً همهٔ چیزهای خوب به وی منتسب شده‌است. همچنین او در مزدیسنا دارای شش صفتِ برجسته زیر است:
[[سپنتا مینو]] یعنی مقدس‌ترین روان، [[خشثره ویرنه]] به گویش امروزی [[شهریور]] یعنی شهریار و پادشاهی که باید برگزیده شود، [[سپنته آرمیتی]] است یعنی پارسایی مقدس. [[هورتات]] بگویش امروزی [[خرداد]] به معنی جامعیت و رسایی و [[امرتات]] جاودانگی و بی مرگی. او [[اشه]] یعنی راستی و درستی و قانون ایزدی و پاکی است. همچنین [[وهومن|وهومَنَه]] است به معنی خوب منش. این صفات در مزدیسنا به نامِ [[امشاسپندان]] خوانده می‌شوند و پایه‌های کمال در دین زرتشتی برای رسیدن به روشنایی بی پایان است. از این هفت امشاسپندان است که هفت شهر عشق و هفت آسمان و هفت خوان اسفندیار و هفت خوان رستم و هفت سین و هفت کشور و ...… اقتباس شده است.
== اهورامزدا و باورها ==
خط ۲۰:
بر پایه باورهای کهنِ زروانی و دیگر دینهای پس از آن چون [[مانوی]]ان «اهورامزدا و اهریمن هردو زادهٔ [[زروان]] (خدای زمان) بودند و جهان عرصه جنگ این دو نیروی نیک و بد است ولی سرانجام چیرگی در پایانِ جهان با اهورامزداست و چون اهورامزدا پاکی مطلق است بدی در او راه ندارد. پس هر آنچه که بد است اهریمنی است.» البته این سخن در هیچ جای [[گاهان]] نیست و زُروان در زبان [[اوستایی]] تنها به معنای ''زمان'' است و ارتباطی با خداوند ندارد.
[[پرونده:Naqsh i Rustam. Investiture d'Ardashir 2.JPG|بندانگشتی|چپ|300px|[[سنگ‌نگاره اهورامزدا و اردشیر بابکان|سومین سنگ‌نگارهٔ «دیهیم‌ستانی» چهارمین سنگ‌نگارهٔ اردشیر از اهورامزدا، کنده شده در نقش رستم]]. اردشیر و اهورامزدا سوار بر اسب در برابر یکدیگر، جسد [[اردوان پنجم|اردوان]] و [[اهریمن]] زیر سم اسبان اردشیر و اهورامزدا واهورامزدا، اردشیر درحال ستاندن حلقهٔ حاکمیت از اهورامزدا.]]
[[پرونده:Ardashir I.jpg|بندانگشتی|300 px|[[اردشیر دوم (ساسانی)|اردشیر دوم]] در وسط، اهورامزدا سمت راست و [[زرتشت]] سمت چپ او.]]
