کاسپیها: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ابرابزار |
جز کاسپیها |
||
خط ۱:
{{تاریخ گیلان}}
'''کاسپیها''' تیره‌ای سفیدپوست بوده‌اند که هم‌زمان با مادها و قبل از [[پارس‌ها]] در شمال و
==پیشینه و تمدن کاسپیها==
▲'''کاسپیها''' تیره‌ای سفیدپوست بوده‌اند که هم‌زمان با مادها و قبل از [[پارس‌ها]] در شمال و باختر دریای خزر زندگی کشاورزی داشتند برخی منابع [[کاسی‌ها]] و کاسپیها را دو قوم نام برده‌اند اما بنظر می‌رسد این دو نام هر دو یک ریشه داشته باشد.
زبان‌شناسان بر این باورند که نام شهر [[قزوین]] نیز
▲آن‌ها به عنوان ساکنان اولیه [[گیلان]] معرفی شده‌اند و در کرانه‌های [[دریای خزر]] زندگی می‌کردند. سرزمین آن‌ها در نقشه قدیم خاور، کنارهٔ غربی دریای خزر از ملتقای رود [[ارس]] و [[رود کر (قفقاز)|کر]] تا جنوب غربی و جنوب این دریا نشان داده شده‌است.
نامهای بازمانده از
[[واسیلی بارتلد|بارتولد]] عقیده دارد که نام کاسپی جمع واژهٔ کاس است و پسوند «پی» علامت جمع است؛ بنابراین کاسپیان همان [[کاسی‌ها|کاسیان]] هستند، به عبارت دیگر کاسپیان تیره‌ای از کاسی‌ها هستند که کرانه‌های دریای خزر را به کوهستان‌های غرب ایران و زاگرس مرکزی ترجیح دادند و به همراه سایر تیره‌های این قوم به غرب کوچ نکردند. شاید بتوان پاره‌ای از عناصر مشابه میان آثار دوره‌های متاخر گیلان و تمدن‌های مفرغ لرستان را که تنی چند از صاحب نظران به کاسی‌ها نسبت داده‌اند، در همین ریشه مشترک جستجو کرد.▼
▲زبان‌شناسان بر این باورند که نام شهر [[قزوین]] نیز برگفته از همین ریشه‌است زیرا شهر مذکور دروازه قلمروی ورود به قلمروی کاسپیها بوده‌است.<ref>ماهنامه علمی پیام دریا شماره۱۳۱–۱۳۳ نامهای دریای خزر و کاسپین، محمد عجم‌مهر-آذر ۱۳۸۳</ref>
▲نامهای بازمانده از کاسپیها در اسناد آرامی در مصر به زبان ایرانیست؛ بنابراین کاسپیها باید ایرانی یا شدیداً تحت تأثیر فرهنگ ایرانی باید دانسته شوند.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/caspians-gk Rüdiger Schmitt in ''Encyclopædia Iranica'', ''s.v. '' "Caspians"]</ref>
[[هرودوت]] در فهرست مالیاتی خود که از ایران زمین تدوین کرده‌است ضمن شرح استان یازدهم از کاسپیها نیز نام می‌برد و می‌نویسد که آنان به دولت هخامنشی خراج می‌دادند. همچنین در بندهای ۶۷ و ۶۸ کتاب هفتم تاریخ هرودوت از کاسیان به عنوان گروه‌های مسلحی که برای سپاه [[خشایارشاه]] در جنگ با یونانیان کمک رساندند یاد شده‌است.▼
ارنست هرتسفیلد و سر آرتور کیث مؤلفان کتاب «بررسی صنایع ایران» معتقدند که کاسی‌ها در هزاره چهارم و پنج قبل از میلاد مسیح کشاورزی را در کناره‌های دریا و اطراف سند و سیحون و دجله و فرات منتشر کرده‌اند. دکتر گیرشمن مؤلف کتاب «ایران از آغاز تا اسلام» می‌نویسد: «قدیمی‌ترین مراجعی که در آن‌ها از کاسی‌ها نام برده شده مربوط به قرن بیست و چهارم قبل از میلاد است.»▼
▲
▲بارتولد عقیده دارد که نام کاسپی جمع واژهٔ کاس است و پسوند «پی» علامت جمع است؛ بنابراین کاسپیان همان کاسیان هستند، به عبارت دیگر کاسپیان تیره‌ای از کاسی‌ها هستند که کرانه‌های دریای خزر را به کوهستان‌های غرب ایران و زاگرس مرکزی ترجیح دادند و به همراه سایر تیره‌های این قوم به غرب کوچ نکردند. شاید بتوان پاره‌ای از عناصر مشابه میان آثار دوره‌های متاخر گیلان و تمدن‌های مفرغ لرستان را که تنی چند از صاحب نظران به کاسی‌ها نسبت داده‌اند، در همین ریشه مشترک جستجو کرد.
== برای مطالعه بیشتر ==▼
▲[[هرودوت]] در فهرست مالیاتی خود که از ایران زمین تدوین کرده‌است ضمن شرح استان یازدهم از کاسپیها نیز نام می‌برد و می‌نویسد که آنان به دولت هخامنشی خراج می‌دادند. همچنین در بندهای ۶۷ و ۶۸ کتاب هفتم تاریخ هرودوت از کاسیان به عنوان گروه‌های مسلحی که برای سپاه [[خشایارشاه]] در جنگ با یونانیان کمک رساندند یاد شده‌است.
*نام دریای شمال ایران، دکتر [[عنایت‌الله رضا]]، ناشر: مرکز دائرةالمعارف بزرگ
* کتاب گیلان – جلد اول- انتشارات گروه پژوهشگران ایران – چاپ دوم- زمستان ۱۳۸۰ خورشیدی▼
== پانویس ==
{{پانویس}}
==منابع==
▲== برای مطالعه بیشتر ==
* [[ای. م. دیاکونوف]]. ''تاریخ ماد''. ترجمه [[کریم کشاورز]]. انتشارات: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. تهران ۱۳۸۰. ISBN 964-445-106-6
▲نام دریای شمال ایران، دکتر [[عنایت‌الله رضا]]، ناشر: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
▲* '''ماهنامهٔ پبام دریا''' شماره۱۳۱ و ۱۳۳ مهر و آذر ۱۳۸۳
▲* کتاب گیلان – جلد اول- انتشارات گروه پژوهشگران ایران – چاپ دوم- زمستان ۱۳۸۰ خورشیدی
==پیوند به بیرون==
{{پیش از پادشاهی ماد}}
{{مردمان ایرانی‌تبار}}
{{دریای خزر}}
[[رده:کاسیان]]
[[رده:منائیان]]
[[رده:مادها]]
[[رده:اقوام باستانی فلات ایران]]
[[رده:تاریخ آذربایجان]]
| |||