وارتان مامیکونیان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز افزودن جعبه> (درخواست کاربر:Modern Sciences) +مرتب+تمیز+
اصلاح ارقام، ابرابزار
خط ۱:
{{Infobox military person
|name=وارتان مامیکونیان
|image=St.Vartanas5.jpg
|image=Vardan Mamikonyan 3.jpeg
|image_size=200
|caption=
|caption=Vardan Mamikonian illustration in 1898 book ''Illustrated Armenia and Armenians''
|birth_date=387۳۸۷
|death_date=451۴۵۱
|placeofburial_label=
|placeofburial=
خط ۲۳:
|laterwork=
}}
 
[[پرونده:St.Vartanas5.jpg|بندانگشتی]]
'''وارتان مامیکونیان''' (به ارمنی Վարդան Մամիկոնյան به لاتین Vardan Mamikonian معروف به Saint Vardan '''وارتان مقدس''' Saint Vardan). وارتان مامیکونیان، پسر ''هامازاسپ'' و نوهٔ ''ساهاک کاتولیکوس''، در حدود ۳۸۸ تا ۳۹۱م۳۹۱ میلادی به دنیا آمد و در ۴۵۱م۴۵۱ میلا ی در [[نبرد آوارایر]] درگذشت.
 
در [[ارمنستان]] باستان و [[سده‌های میانه]]، [[فرمانده کل]] سپاه را اسپاراپت<ref>Sparapet</ref> می‌نامیدند.
خط ۳۰:
واژهٔ اسپاراپت از دو واژهٔ پهلوی ([[زبان پارسی میانه]]) اسپه یا سپاه و پِت یا بِد ساخته شده و معادل اسپهبد و سپاهبد است. سپاهبدان ارمنستان فرمانبردار پادشاهان آن سرزمین بودند و فرمان آنان را به کار می‌بستند. در سده‌های چهارم و پنجم میلادی، که [[سلسله اشکانی ارمنستان]] حکومت می‌کردند و مقام سپاهبدی از امتیازات [[مامیگونیان]]ها بود و نمایندگان این خانواده بزرگ وظیفهٔ [[سردار]]ی و سپاهبدی نیروهای مسلح را بر عهده داشتند.
 
سپاهبدان در تاریخ ارمنستان از پرکارترین و فداکارترین چهره‌های حکومت بودند، چرا که وظیفهٔ سنگین برقراری امنیت و آرامش و نگاه داری از مرزهای کشور در برابر دولت‌ها و اقوام نیرومند همسایه بیشتر بر دوش اینان بود و کامیابی در این کار به دلاوری، بی‌باکی و هوشمندی ایشان بستگی داشت.<ref>[[w:Vardanوارتان Mamikonian|ویکی‌پدیای انگلیسیمامیکونیان]]</ref>
 
== زندگی نامه ==
[[پرونده:Vardan Mamikonian equestrian Gyumri.jpg|300px|بندانگشتی|چپ|پیکره سوار بر اسب وارتان در پایتخت ارمنستان]]
[[پرونده:Vardan Mamikonyan 3.jpeg|بندانگشتی|caption=Vardan Mamikonian illustration in 1898 book ''Illustrated Armenia and Armenians'']]
وارتان مامیکونیان در مدرسه‌ای که [[مسروپ ماشتوتس]]، در شهر [[واغارشاپات]]، بنیان نهاده بود دانش آموخت. در۴۲۰م،در ۴۲۰ میلادی، [[ساهاک پارتو|ساهاک مقدس ]]او را همراه مسروپ ماشتوتس به دربار قیصر در [[قسطنطنیهکنستانتینوپل]]، فرستاد و [[قیصر]] [[تئودوسیوس دوم]] او را به فرماندهی سپاه ارمنستان در بخش [[بیزانس]]ی گمارد.
 
وی در ۴۲۲م۴۲۲ میلادی به واغارشاپات بازگشت و در همان سال به [[تیسفون]] رفت و به فرمان [[بهرام پنجم]] به سپاهبدی دولت ارمنستان اشکانی (بخش ایرانی) گماشته شد. او در ۴۴۲م۴۴۲ میلادی به فرمان [[یزدگرد دوم]] با سواره نظام ارمنستان و به همراه سپاه ایران به جنگ [[کوشان‌ها]] (هون‌ها) در مرزهای شرقی ایران رفت و پس از پایان جنگ در ۴۴۹م۴۴۹ میلادی به میهن بازگشت.
 
سپاه سوارهٔ ارمنیان، به رهبری اشراف ارمنستان، آوازه‌ای بلند به دست آورده بود و در جنگ با دشمنان ایران همواره از خود رشادت‌های بسیار نشان می‌داد. وارتان مامیکونیان نیز در جنگی که در مرزهای شرقی ایران درگرفت دلاوری‌های بسیار از خود نشان داد. این وقایع حاکی از آن است که نیروی رزمی ارمنستان حتی در دورترین نقاط قلمرو [[ساسانیان]] نیز برای ایران جنگیده و جانفشانی کرده‌اند.
 
در ۴۴۹م،۴۴۹ میلادی، یزدگرد فرمانی برای بزرگان ارمنستان فرستاد و از آنان خواست تا همگی آیین [[مسیح]] را کنار نهند و به [[دین]] [[زرتشت]] گروند.
 
بزرگان ارمنستان برای دادن پاسخ به یزدگرد در شهر ''آشتیشاد'' گرد آمدند. وارتان نیز در این شورا شرکت کرد. آنان پس از مشورت با یکدیگر همگی قاطعانه درخواست یزدگرد را رد کردند.
سطر ۴۶ ⟵ ۴۷:
در نتیجه، [[نبرد آوارایر]] در دوم ژوئن (۱۲ خرداد) ۴۵۱ میلادی بین رزم‌آوران ساسانی و ارمنیان وفادار از یک سو و ارمنیان مسیحی بر ضد یزدگرد دوم درگرفت.
 
به نوشتهٔ مارشال لانگ: {{گفتاورد|«در نبرد آوارایر، که در دوم۲ ژوئن ۴۵۱م۴۵۱ میلادی درگرفت، ۶۶ هزار ارمنی به فرماندهی قهرمان ملی، شاهزاده وارتان مامیکونیان، با سپاه ۲۲۰ هزار نفری ایرانیان پیکار کردند. وارتان و چندین هزار تن از یارانش در میدان نبرد از پای درآمدند و مرگ این شهدا را تا به امروز در تقویم ارمنی به نام پنجشنبهٔ آمرزیده یادآوری می‌کنند.»}}
 
[[ریچارد فرای]] نیز به این رویداد اشاره می کندمی‌کند و می‌نویسد: {{گفتاورد|«نبرد آوارایر رویداد بزرگی در تاریخ ارمنستان گردید و تا به امروز هنوز با هیجان از آن یاد می‌شود.»}}
 
وارتان مامیگونیان به پاس جانفشانی‌ها و [[دلاور]]ی‌هایش در جرگهٔ شهیدان مقدس جای گرفت و کلیسای ارمنی سرودی مذهبی به وی تقدیم کرد.
 
[[پروندهFile:مدال نقره کهنهكهنه چکشیچكشي با وزن ٥٣ گرم با نقش وارتان مامیکونیانماميكونيان مجموعه شخصیشخصي ( ش.ن ).jpg|بندانگشتی|مدال نقره کهنه چکشی با وزن ٥٣۵۳ گرم با نقش وارتان مامیکونیان مجموعه شخصی ( ش.ن )]]
 
== جستارهای وابسته ==
سطر ۶۳ ⟵ ۶۴:
 
== منابع ==
* دیوید مارشال لانگ، ((«ایران، ارمنستان و گرجستان، تماس‌های سیاسی))»، ترجمهٔ حسن انوشه، در مجموعهٔ تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان، گردآوری احسان یارشاطر (تهران: امیرکبیر، ۱۳۷۳)، ج۳.
* ریچارد فرای، ((«تاریخ سیاسی ایران در دورهٔ ساسانیان))»، ترجمهٔ حسن انوشه، در مجموعهٔ تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان، گردآوری احسان یارشاطر (تهران: امیرکبیر، ۱۳۷۳)، ج۳.
 
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}