تاریخ اجتماعی افشاریان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Aryanamehr (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
Aryanamehr (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷:
 
== '''نظام ارضی''' ==
از نظر تاریخی دوره ی افشاریه به لحاظ زمینداری و اداره ی امو رارضی دارای اهمیت خاصی نمی باشد آن ها در اداره ی امور تیول ها و سیور غال ها نظارت بیشتری داشتند که آن ها را از صاحبان اصلی پس بگیرند. چنینبه نظر می رسدکه نادرشاه به طور کلی امرای خود را از به دست آوردن ملک و مال منع می کرده است.<ref name=":2">{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ اجتماعی ایران از آغاز تا مشروطیت|نام خانوادگی=نوذری|نام=عزت الله|ناشر=انتشارات خجسته|سال=1380|شابک=|مکان=تهران|صفحات=320321،330}}</ref>
 
که این خود از سیاست های داخلی شاه افشار بود که هدف آن تثبیت حکومت مرکزی و سرکوب کردن تجزیه طلبی فئودال ها بود. به این صورت که او مقدار زمین های دولتی و زمین های خالصه را افزایش داد و استقلال خود را با تضعیف موقعیت سیاسی- اقتصادی فئودال ها بدست آورد در دوره ی نادرشاه ممیزی زمین بوجود آمد که متأسفانه بعدها از بین رفت البته این ممیزی سیاستی بود که زمین های دولتی را توسعه می داد. نادرشاه بعد از اینکه به تخت سلطنت رسید بررسی وضع اقتصادی روستاها و شهرهای ایران توجه کرد و دستور داد تا با آباد کردن زمین ها و کشت زرع آن ها بپردازند سیستم آبیاری را نظمی بخشید وی از این را منبع درآمد خوبی برای خزانه بدست آورد وی کشاورزان را به این محل ها کوچ داد و بعدها به دستور وی این زمین ها زمین های دولتی یا خاصه نام گرفت طبیعی است که این کوچاندن ها باعث خرابی و نابودی خانه ی ده ها هزار کشاورز شهرنشین و چادر نشین می شد<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ اجتماعی ایران|نام خانوادگی=راوندی|نام=مرتضی|ناشر=مؤسسه انتشارات امیرکبیر|سال=|شابک=|مکان=تهران|صفحات=459}}</ref>
خط ۴۱:
= '''سازمان کشوری، اداری''' =
دولتی که نادر بنیان گذار او بود با همه ی عظمتی که داشت مجال اینکه بتواند تغییراتی در سازمان های کشوری و دگرگون کردن ترکیبات حکومتی ایجاد کند را نیافت در واقع به جرأت می توان گفت که دستورالعمل های امور دیوانی تقریباً همان بوه است که از روزگار صفویه وجود داشته است، نادر در انتخاب مسئولان مختلف امور مملکتی در هر منطقه افراد خوش نام همان مکان را به حکومت می گمارد. مسلم است که نادر از تشریفات بی فایده ی دیوان سالاری که در دوره های آسایش طلبی معمول مردم و ملت ها می گردد بی زار بود. با توجه به روحیات نادر در عصر او هیچ یک از مقامات و مناصب عصر صفویه دارای اهمیت نبود. مناصب هایی چون ملاباشی گری، منشی الممالک و نیز اعتباری دیرنه خود را از دست داده بودند در واقع اوج سرکشی نادر اراده و اختیار را از دست عمال و کارگزاران کشوری ول شکری سلب کرد. بود و از سمت های اداری فقط نامی به جای مانده بود.به هر حال سازمان کشوری ول شکری در عصر افشاریه همان بوده که در دوره ی صفویه معمول بوده است و نادر نیز بر حسب میل خود تغییراتش در مقامات کشوری و لشکری انباب اول قضات جاممی داد که با سیاست وی هماهنگی داشته باشد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ فرهنگ تمدن ایران در دوره افشاریه و زندیه، صص 76، 77، 1384.|نام خانوادگی=قدیانی|نام=عباس|ناشر=فرهنگ مکتوب|سال=|شابک=|مکان=تهران|صفحات=76،77}}</ref>
 
= '''باب اول (قضات)''' =
1- شغل ملاباشی: (از سال 1148-1735 م تا پایان کار نادر) این منصب به ملا اکبر ملاباشی متعلق داشت.
 
2- شغل صدارت: نادر به هنگام تاج گذاری خود 1148 تا 1735، میرزا ابوالحسن ملاباشی، صدرالصدور را که گرایشی نسبت به دودمان صفویه نشان داده بود را به قتل رساند و میرزا ابوالقاسم کاشانی را به عنوان صدر برگزید.
 
3- قاضی: در دوره ی افشاریه هر شهری یک قاضی به صورت مجزا وجود داشت.
 
4- قاضی عسکر: لطفعلی بیگ آذر می گوید که نادرمیرزا محمد حسین شمیم شیرازی، به عنوان قاضی عسکر ایران بگرزیده بود.
 
5- شیخ الاسلام: در سال 1156 هـ.ق 1743م آقا حسین بن آقا ابراهیم شیخ الاسلام ایران بوده است.
 
باب دوم:
 
1- امرای غیر دولت خانه (امرای سرحد) که شامل چهار قسمت بود: 1- والی ها 2- بیگلربیگیان 3- خان ها 4- سلطان ها
 
2- امرا در دولت خانه (ارکان دولت قاهره)
 
1- قورچی باشی               2- قولار آقاسی           3-ایشیک آقاسی
 
4- تفنگ چی آقاسی           5- ناظر بیوتات           6- دیوان بیگی
 
7- امیرشکار باشی              8- توپچی باشی          9- زنبورکچی باشی
 
10-چرخچی باشی             11- امیرآخورباشی جلو  12- امیرآخورباشی صحرا
 
13- مجلس نویس             14- مستعف الممال<ref name=":2" />
 
= '''باب سوم (مقرب الخاقان ها''' =
1- خواجه سرایان              2- حکیم باشی           3- منجم باش
 
4- معیر الممالک               5- منش الممالک         6- مهردار محمد همایون
 
7-مهردار مهرشرف نفاس     8- دولتدار انگشتر شاه<ref name=":2" />
 
= '''باب چهارم (مقرب الحضرت ها)''' =
صنف اول:
 
1- ایشیک آقای باشی حرم
 
2- یساولان صحب
 
3- ایشیک آقاسیان مجلس
 
4- قاپوچیان
 
صنف دوم:
# صاحب مجمع خزانه عامره
# صاحب جمع جباخانه (اسلحه خانه)
# صاحب جمع قیجاجیخانه (تحویل گیرنده اجناس)
# صاحب جمع قیجاجی خانه امرایی
# فراش باشی و مشعل دار باشی و افراد زیر دست آنان
# صاحب جمع میوه خانه
# صاحب جمع غانات
# صاحب جمع آبدارخانه
# صاحب جمع شترخانه
# صاحب جمع قهوه خانه و غیره<ref name=":2" />
 
= '''باب پنج''' =
الف) عالی حضرت وزیر بیوتات
 
ب) مستوفی ارباب التهاویل
 
ج) مشرفان بیوتات معموره
 
د) وزرا و مستوفیان جمع و خرج دفترخانه ی همایو و داروغه و غرب باشی
# مقرب الحضرت ناضر دفترخانه همایون
# داروغه دفترخانه
# وزیر سرکار غلامان
# مستوفی سرکار غلامان
# وزیر تفنگ چیان
# مستوفی تفنگ چیان
# وزیر توپخانه
# مستوفی توپ خانه
# لشکر نویس دیوان اعلی
# همسرخط نویس اعلی (ثبت کننده فرمان ها)
# ضابط نویس (متصدی مالیات ها)
# صاحب توجیع دیوان اعلی (مسئول امور تجاری)
# دفتردار دبیرخانه ی همایون (احتمالاً همان مقام منش الممالک است)
# عزب باش (رئیس دبیرخانه)
# ضابط دوسکک وکیل (ضابط مالیات های متفرقه)
# اوراجه نویسان (متصدیان دفاتر هزینه و درآمد)<ref name=":2" />
 
باب ششم:
 
1- وزیر 2- مستوفی موقوفات 3- کلانتر 4- داروغه 5- محتسب 6- نقی 7- میراب 8- مستوفی 9- متصدی باغات 10- متصدی رباع