محمد باقر: تفاوت میان نسخه‌ها

امام باقر حوالی سال ۶۷۶ میلادی، وقتی [[معاویة ابن ابی‌سفیان]] در تدارک بیعت گرفتن برای پسرش یزید بود، در مدینه متولد شد. هنوز کودکی بیش نبود که خانواده اش دچار حادثهٔ کربلا شدند، و سه یا چهار سال بیشتر نداشت وقتی پدربزرگش حسین در صحرای [[کربلا]] کشته شد. به عقیدهٔ [[یعقوبی]] باقر در واقع در کربلا حضور داشت. [[ایتان کلبرگ|کلبرگ]] تاریخ تولد او را در سوم صفر یا اول رجب ۵۷ یا ۵۶ قمری (۶–۶۷۵ میلادی) بیان می‌کند. شاید با ذکر روایاتی که امام می‌توانست مصایب خانواده‌اش در محرم سال ۶۱ هجری [نهضت کربلا] را به یاد آورد، سال ۵۶ را ترجیح می‌دهد. در جوانی باقر شاهد جنگ قدرت بین [[بنی امیه]]، [[عبدالله بن زبیر]] و گروه‌های مختلف شیعی بود، و این در حالی بود که همزمان باقر پدرش [[سجاد]] را می‌دید که از صحنهٔ درگیری‌های سیاسی کناره گرفته بود.<ref name="isca.ac.ir">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://isca.ac.ir/Portal/home/showpage.aspx?object=relatedtopics&categoryid=5976020a-1a01-465d-be38-c5b36cfdd506&webpartid=08c9e00c-0f76-499d-9c18-beb0c6e0b5ec&id=6dfebed9-4a0f-4548-b004-e911403ba7ab|عنوان = امام باقر در نگاه خاورشناسان | ناشر =پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی|تاریخ = |تاریخ بازدید = 24 مه 2015}}</ref><ref name="Lalani">{{cite book|last1=Lalani|first1=Arzina R.|title=Early Shi'i Thought: The Teachings of Imam Muhammad Al-Baqir|date=March 9, 2001|publisher=I. B. Tauris|isbn=978-1-86064-434-4|pages=37–38}}</ref><ref name="Donaldson">{{cite book|last=Donaldson|first=Dwight M.|title=The Shi'ite Religion: A History of Islam in Persia and Irak|year=1933|pp=112–119|publisher=BURLEIGH PRESS}}</ref>

اسم باقر از ''باقر العلوم'' به معنای ''شکافندهٔ علم'' گرفته شده است. به عقیدهٔ [[ابن خلدون]] امام باقر لقب باقر را به خاطر کثرت دانشی که اندوخته بود کسب کرده است. به نظر [[یعقوبی]] اما او باقر لقب گرفت به این دلیل که علم را شکافت، و به عمقش دست یافت.<ref name="Donaldson" /> [[ایتان کلبرگ]] هم، در مقالهٔ ای در [[دانشنامه اسلام]] -دائرةالمعارف لیدن-، دو معنی برای باقر مطرح می‌کند، «کسی که علم را می‌شکافد» (یعنی آن را روشن می‌سازد)؛ و «کسی که علم فراوان دارد». کلبرگ به نقل از ابن بابویه به حدیثی از پیامبر اشاره می‌کند که گفته است: «در تورات به باقر به همین لقب اشاره شده است».<ref>{{یادکرد وب|نویسنده name= |نشانی = http://"isca.ac.ir"/Portal/home/showpage.aspx?object=relatedtopics&categoryid=5976020a-1a01-465d-be38-c5b36cfdd506&webpartid=08c9e00c-0f76-499d-9c18-beb0c6e0b5ec&id=6dfebed9-4a0f-4548-b004-e911403ba7ab|عنوان = امام باقر در نگاه خاورشناسان | ناشر =پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی|تاریخ = |تاریخ بازدید = 24 مه 2015}}</ref> برای شیعیان باقرالعلم عنوان عادی ای نبود، چون آنها معتقدند این عنوان توسط پیامبر اسلام به او داده شده است. به گفتهٔ [[شیخ کلینی]]، [[جابر بن عبدالله انصاری]] تنها صحابی زندهٔ پیامبر در زمان امام باقر عادت داشت در مسجد نشسته و صدا بزند: یا "باقرالعلم! یا باقرالعلم!" اهل [[مدینه]] فکر می‌کردند جابر عقلش را از دست داده است. اما جابر به آنها اطمینان می‌داد که از پیامبر شنیده که به او سفارش کرده است: "ای جابر! مردی از خانواده‌ام را دیدار خواهی کرد که همنام من است و از لحاظ شخصیت به من نزدیک است. او دانش را شکافته به عمق آن پی خواهد برد."<ref name="Lalani" /> در مورد نحوه دیدار جابر با محمد باقر، کلینی روایت می‌کند که روزی جابر از مقابل مکتب خانه‌ای که در آن قرآن تدریس می‌شد عبور می‌کرد که باقر را که هنوز کودکی بیش نبود در آنجا دیدار کرده به او نزدیک شد تا ببیند آیا ویژگی‌هایی که از زبان پیامبر شنیده را در او پیدا کند. جابر با دیدن کودک نامش را می‌پرسد و پس از آنکه نشانه‌هایی که از پیامبر شنیده در او می‌بیند سرش را بوسیده سلام پیامبر را به او می‌رساند.<ref name="Lalani" /><ref name="Donaldson" />

مهمترین نقشی که کلبرگ برای محمد باقر قائل است تدریس نظام‌مند و عمومی فقه شیعه از سوی او بود. این نظر در ابعادی وسیعتر توسط شیعه‌پژوه دیگری به نام ارزینا لالانی در کتاب «نخستین اندیشه‌های شیعی: تعالیم امام محمد باقر علیه السلام» به تفصیل بررسی و تبیین شده است. کلبرگ در این زمینه می‌نویسد؛ احتمالاً محمد باقر اولین کسی بود که آنچه را به آموزه‌های بنیادی شیعه اثنی عشری تبدیل شد، تدوین کرد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده name= |نشانی = http://"isca.ac.ir"/Portal/home/showpage.aspx?object=relatedtopics&categoryid=5976020a-1a01-465d-be38-c5b36cfdd506&webpartid=08c9e00c-0f76-499d-9c18-beb0c6e0b5ec&id=6dfebed9-4a0f-4548-b004-e911403ba7ab|عنوان = امام باقر در نگاه خاورشناسان | ناشر =پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی|تاریخ = |تاریخ بازدید = 24 مه 2015}}</ref>