زحل: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
Shriazeditor (بحث | مشارکتها) |
|||
خط ۵:
| تصویر = [[پرونده:Saturn (planet) large.jpg|240px|کلیک کنید تا توضیحات کامل را ببنید.]]
| زیرنویس = تصویر به دست آمده از عکسهای ارسالی [[وویجر ۲]] از زحل
|
|حضیض = ۱٬۳۴۹٬۸۲۳٬۶۱۵ کیلومتر<ref name=nasafacts>{{یادکرد وب |عنوان=Solar System Exploration: Planets: Saturn: Facts & Figures |نشانی=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Saturn&Display=Facts |بازبینی=29 Dec 2011 |اثر= |تاریخ=22 Mar 2011 |ناشر=NASA |نشانی بایگانی= |تاریخ بایگانی= |کد زبان=en}}</ref><ref name=horizons>اعداد ذکر شده تقریبی هستند و از جدول حقایق ناسا دربارهٔ زحل (منبع پیشین) آورده شدهاند. برای گرفتن نتایج دقیقتر، به [http://ssd.jpl.nasa.gov/horizons.cgi HORIZONS System] بروید؛ Ephemeris Type را "ELEMENTS" و Target Body را «Saturn Barycenter» و Center را «Sun (body center)» بگذارید.</ref>{{سخ}}۹٫۰۲۳ [[واحد نجومی|AU]]
|اوج = ۱٬۵۰۳٬۵۰۹٬۲۲۹ کیلومتر<ref name=nasafacts /><ref name=horizons />{{سخ}}۱۰٫۰۵ [[واحد نجومی|AU]]
|نیمقطر بزرگ = ۱٬۴۲۶٬۶۶۶٬۴۲۲ کیلومتر<ref name=nasafacts /><ref name=horizons />{{سخ}}۹٫۵۳۶۶۷۵۹۴ [[واحد نجومی|AU]]
|خروج از مرکز = ۰٫۰۵۳۸۶۱۷۹<ref name=nasafacts /><ref name=horizons />
|آنومالی متوسط = ۳۲۰٫۳۴۶۷۵۰°
|انحراف = ۲٫۴۸۵۲۴۰°
خط ۱۵:
|طول گره صعودی = ۱۱۳٫۶۴۲۸۱۱°
|تناوب = ۱۰٬۷۵۵٫۷ روز زمین{{سخ}}۲۹٫۴۴۷۴۹۸ سال زمین
|قمرها = [[ماههای زحل|۶۲ قمر]]
|شعاع استوایی = ۴ ± ۶۰۲۶۸ کیلومتر<ref name=siedelmann06>{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =Siedelmann | نام =P. Kenneth | نام خانوادگی۲ =Archinal | نام۲ =B. A. | نام خانوادگی۳ =others | نام۳= | عنوان =Report of the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006 | ژورنال =Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy | زبان =en | ناشر =Springer | دوره =98 | شماره =3 | سال =2007 | صفحه =155-180 | پیوند =http://www.springerlink.com/content/e637756732j60270/ | تاریخ بازبینی =29 Dec 2011 | doi =10.1007/s10569-007-9072-y}}</ref>{{سخ}}۹٫۴۵۵ برابر زمین
|شعاع قطبی = ۱۰ ± ۵۴۳۶۴ کیلومتر<ref name=siedelmann06 />{{سخ}}۸٫۵۵۲ برابر زمین
|متوسط شعاع = ۶ ± ۵۸۲۳۲ کیلومتر<ref name=siedelmann06 />{{سخ}}۹٫۱۴ برابر زمین
|پختگی = ۰٫۰۰۰۱۸ ± ۰٫۰۹۷۹۶
|مساحت سطح = ۴۲٬۶۱۲٬۱۳۳٬۲۸۵ km<sup>2</sup>{{سخ}}۸۳٫۵۴۳ برابر زمین
خط ۴۸:
یک روز کامل در کیوان برابر ۱۰ ساعت و ۳۹ دقیقه در زمین و یک سال آن برابر ۲۹٫۵ برابر سال زمین است. از آنجایی که مدار استوایی زحل تقریباً همانند زمین در ۲۷ درجهاست، تغییرات زاویه سیاره نسبت به خورشید شبیه به زمین میباشد و در این سیاره نیز همان چهار فصل مشاهده میشود. جرم سیاره زحل همانند مشتری از گاز است که بیشتر آن را [[هیدروژن]] تشکیل میدهد. میزان اندکی [[هلیوم]] و [[متان]] در ردههای بعدی گازهای تشکیلدهندهٔ سیاره قرار دارند.
در آسمان شب [[زمین]]، زحل به دلیل اندازه بزرگ، نسبتاً درخشان دیده میشود. زیبایی آسمان زحل به خاطر نوارهای روشن حلقههای اطراف آن و نیز به خاطر [[قمر
به علت سرعت حرکت کیوان به دور خود در قطبهای آن نوعی حالت پخی مشاهده میشود که سیاره را از شکل کرهٔ کامل دور میکند. زحل از جنبههای زیادی شبیه مشتری است، جز اینکه در اطراف آن چندین حلقه
== چرخش و مدار ==
زحل با فاصله ۹٫۵۳۹AU از خورشید و [[تناوب مداری]] ۲۹٫۵ [[سال]]، در [[مدار (سیاره)|مداری]] که با مدار زمین [[زاویه]] ۲٫۴۸ [[درجه (زاویه)|درجه]] میسازد، میگردد.
از روی زمین [[قطر زاویهای]] زحل در [[نقطه مقابله]] حدود ۲۰ [[ثانیه قوسی]] است. مانند مشتری، زحل دارای جو پر از ابری است که به صورت جزئی میچرخد. از مشاهدات [[انتقالات دوپلری]] در عرض سیاره و با زمانبندی دقیق علامتهای جوی، دوره تناوب چرخش نجومی آن، در نزدیک [[استوا|استوایش]] ۱۰ ساعت و ۱۴ دقیقه و در [[عرض جغرافیایی|عرضهای جفرافیایی]] بالا ۱۰ ساعت و ۳۸ دقیقه محاسبه شدهاست. در اینجا هم مجدداً چرخش جزئی مشابه مشتری داریم. استوای زحل به اندازه ۲۶ درجه و ۴۵ دقیقه با [[صفحه مداری]] آن زاویه میسازد، بطوری که قطبهای سیاره در فاصلههای زمانی حدود ۱۵ سال یک بار سمت زمین متمایل میشوند. چرخش باعث [[پخی]] زیاد (۹۶٪) زحل میگردد، بطوریکه [[شعاع
[[پرونده:Saturn Orbit.gif|بندانگشتی|چپ|فاصله کیوان تا خورشید بیش از ۱٫۴ میلیارد کیلومتر است. یک دور چرخش کامل کیوان به دور خورشید ۱۰۷۵۹ روز یا ۲۹٫۵ سال طول میکشد.]]
== ویژگیهای فیزیکی ==
کیوان کمی از [[مشتری]] کوچکتر است و جرم آن کمتر از جرم مشتری و در حدود ۹۵ برابر جرم زمین است. کیوان یک [[غول گازی]] است زیرا سطح آن به صورت کلی از گاز تشکیل شده است با اینکه ممکن است دارای یک هسته جامد باشد.<ref>Melosh, H. Jay (2011). Planetary Surface Processes. Cambridge Planetary Science 13. Cambridge University Press. p. 5. ISBN 0-521-51418-5.</ref> زحل کمترین [[چگالی]] میانگین را نسبت به سایر سیارات [[سامانه خورشیدی]] دارد. اگر بتوانیم زحل را در دریایی عظیم بیندازیم این سیاره بر روی آب شناور میماند.
درون زحل احتمالاً ترکیب مشتری را دارد. برآوردهای نظری مقادیر حدود ۷۴٪ هیدروژن، ۲۴٪ هلیوم،
== جو ==
خط ۷۲:
== قطب جنوب ==
در قطب جنوب زحل نیز یک ساختار چرخشی بزرگ وجود دارد. در سال ۲۰۰۶ ناسا اعلام کرد که فضاپیمای کاسینی یک طوفان بزرگ در قطب جنوب زحل دیده است که دارای ساختاری شبیه یک چشم است. اندازه این ساختار
[[پرونده:Looking saturn in the eye.jpg|بندانگشتی|قطب جنوب زحل]]
خط ۸۲:
در ماه آوریل سال ۲۰۱۴ محققان ناسا اعلام کردند که یک قمر جدید در حال شکلگیری در حلقه آ زحل است.
یکی از پدیدههای خاص در قمرهای زحل، میان دو قمر [[جانوس (قمر)|جانوس]] و [[اپیمتئوس (قمر)|اپیمتئوس]] اتفاق
== حلقههای سیارهای ==
خط ۸۹:
حلقهها یا کمربندهای زحل در فاصله ۱۱۲۰۰ کیلومتری آن جای گرفتهاند.
حلقههای زحل از تکههای یخ و همچنین تکههای سنگ و غبار تشکیل شدهاند برخی به اندازه یک غبار ریز و برخی به اندازه یک خانه. حلقههای زحل پهن هستند ولی بسیار تخت و نازک. پهنای آنها ۲۸۰ هزار کیلومتر است اما کلفتی آنها تنها یک کیلومتر است؛ بنابراین هنگامیکه از پهلو به زحل بنگریم حلقهها تیغه باریکی میشوند و دیده نمیشوند. پهنای برخی از حلقههای [http://www.netspace.rozblog.com/ زحل] به اندازه فاصله زمین تا ماه میباشد.
مشتری و نپتون و اورانوس هم حلقه دارند اما حلقه زحل از همه بهتر دیده میشود. به باور دانشمندان دلیل درخشانتر بودن حلقههای زحل تازه تر بودن و جوانتر بودن آن هاست. آنها میانگارند که این حلقهها در پی نزدیک شدن یک ماهک (قمر) به زحل و فروپاشی آن ماهک در اثر گرانش زحل پدید آمدهاند.
حلقههای زحل به ترتیبی که کشف شدهاند با حروف الفبا نامگذاری شدهاند. ای، بی، سی، دی، ای، اف و جی در میان حلقهها سه شکاف وجود دارد به نامهای
[[پرونده:Saturn's A Ring From the Inside Out.jpg|بندانگشتی|چپ|تصویر ماورا بنفش از حلقههای ب و آ در تقسیمبندی کاسینی. شکاف
نخستین کسی که به حلقه رازآمیز پیرامون کیوان علاقهمند شد و آن را کشف کرد گالیله بود. او در سال ۱۶۱۰ به این موضوع پی برد و در آغاز بر این باور بود که این حلقه از جنس جامد میباشد. اما امروزه ثابت شدهاست که این حلقه از قطعات سنگ و آب یخ زده تشکیل شدهاست که برخی از آنها در اندازههای یک خودروی معمولی میباشند. مجموع [[گرانش]] (جاذبه) زحل و گرانش ماهکهای آن حالتی را
=== شکاف کاسینی ===
خط ۱۰۱:
== مطالعات بر روی زحل ==
=== در متون باستانی ===
زحل از زمانهای بسیار قدیم شناخته شده است. در زمانهای قدیم این سیاره دورترین سیاره شناخته شده نسبت به زمین بود و در تمامی اسطورههای گذشتگاه
در زبان عبری و در دین یهودیت زحل به نام شبتای (שבתאי) شناخته میشود. فرشته مرتبط با آن کاسیل(Cassiel) نام دارد. روح آن و بعد مثبت آن آگیل (Agiel) و روح منفی آن زازل (Zazel) نام دارد. در متون قدیمی همواره زحل به عنوان سیاره عبریان شناخته میشد. همچنین روز مرتبط با زحل (شنبه یا Saturn day) روزی است که خداوند بر قوم یهود به عنوان روز مقدس ([[سبت]]) اعلام کرد.<ref>http://www.jewishencyclopedia.com/articles/4345-chiun</ref> در عهد عتیق و عهد جدید نام زحل چندبار تکرار شده است. اولین بار در کتاب [[عاموس]] فصل ۵ خدای عبریان خطاب به آنان میگوید:
{{quotation|ای قوم اسراییل آیا شما برای من قربانی و هدیه در ۴۰ سالی که در بیابان سرگردان بودید آوردید؟ شما معبد [[مولوخ]] و ستاره کیوان خدایتان را برافرشتید، بتهایی که شما برای خود ساختید. حال من شما را به سمت دمشق اخراج میکنم." -عهد عتیق کتاب [[عاموس]] فصل ۵
در کتاب اعمال از کتب عهد جدید استفان از پیروان عیسی نیز سخنان [[عاموس]] را بار دیگر تکرار میکند.
{{quotation|شما معبد [[مولوخ]] و ستاره کیوان خدایتان را برافراشتید، بتهایی که شما برای خود ساختهاید. حال من شما را به سرزمینی بعد از بابل اخراج میکنم." - کتاب اعمال ۷:۴۳}}
این سخنان باعث خشم دادگاه شرعی یهود (سنهدرین) و
=== در اروپا (قرن ۱۷ تا ۱۹) ===
مشاهده حلقههای زحل به یک تلسکوپ حداقل ۱۵ میلیمتری احتیاج دارد. اولین بار این حلقهها توسط گالیله در سال ۱۶۱۰ مشاهده شدند؛ ولیکن گالیله تصور میکرد که این حلقهها دو قمر زحل هستند. این باور تا زمانی که [[کریستیان هویگنس]] موفق شد با تلسکوپ قویتری آن را مشاهده کند ادامه داشت. [[کریستیان هویگنس|هویگنس]] قمر تیتان را کشف کرد.
تا سال ۱۷۸۹ مشاهدات مهم دیگری انجام نشد. در این زمان ویلیام هرشل دو قمر میماس و آنکلادوس را کشف کرد. قمر هایپریون که دارای شکل نامنظمی است و دارای رزونانس با تیتان میباشد در سال ۱۸۴۸ به دست یک تیم بریتانیایی کشف گردید.
خط ۱۱۷:
=== مشاهدات مدرن ===
فضاپیمای [[پایونیر ۱۱]] برای نخستین بار در سال ۱۹۷۹ از این سیاره دیدن کرد و پس از آن در سالهای بعد [[وویجر ۱]] و سپس [[وویجر ۲]]. از جمله مواردی که فضاپیمای [[وویجر ۲]] در
در نوامبر ۱۹۸۰ وویجر ۱ به زحل رسید. اولین تصاویر با کیفیت بالا از زحل توسط این فضاپیما تهیه شد. ساختار بعضی قمرها برای اولین بار دیده شد. وویجر ۱ از نزدیکی قمر تیتان گذر کرد و تصاویری از اتمسفر آن تهیه نمود. این تصاویر نشان داد که اتمسفر تیتان بسیار ضخیم است و نور مریی از آن گذر نمیکند. در سال ۱۹۸۱ وویجر ۲ به مطالعه زحل ادامه داد. تصاویر نزدیکتری از زحل و حلقههای آن تهیه شد؛ ولیکن مشکلات فنی باعث شد که این فضاپیما نتواند به قدر کافی تصویر از زحل تهیه کند.
خط ۱۲۴:
میدان مغناطیسی دارای یک گشتاور کلی برابر ۳۵/۱ گشتاور مشتری است. اما این مقدار به حد کافی قوی است که یک میدان مغناطیسی سپهر مشتری گون با کمربندهای تابشی مشابه زمین ایجاد کند. گشتاور دوقطبی مغناطیسی با میل یک درجه نسبت به محور چرخش زحل قرار میگیرد که این مقدار با انحراف مشخص محورهای مغناطیسی مشتری و زمین تفاوت آشکار دارد. [[مغناط کره|مغناط کرهٔ]] زحل ذرات بسیار کمتری از ذرات مغناطکرهٔ مشتری را در خود جای میدهد.
[[پرونده:Saturn's double aurorae (captured by the Hubble Space Telescope).jpg|بندانگشتی|چپ|تصویر فرابنفش گرفته شده از کیوان که هاله اطراف دو قطب را نشان میدهد.]]
دو دلیل عمده این تفاوت شامل کمبود یک منبع محلی ذرات بار دار که در مورد مشتری توسط فورانهای آیو تولید میشوند و حلقههای قابل رویت زحل که بطور
[[پرونده:Star-sizes-fa.jpg|بندانگشتی|چپ|500px|همسنجی سیارههای منظومه خورشیدی با تعدادی از ستارههای مشهور:{{سخ}}'''الف:'''{{سخ}}[[زمین]] (۴) <span style="font-size: large;">></span> [[ناهید (سیاره)|ناهید]] (۳) <span style="font-size: large;">></span> [[مریخ]] (۲) <span style="font-size: large;">></span> [[تیر (سیاره)|تیر]] (۱){{سخ}}'''ب:'''{{سخ}}[[مشتری (سیاره)|مشتری]] (۸) <span style="font-size: large;">></span> زحل (۷) <span style="font-size: large;">></span> [[اورانوس]](۶) <span style="font-size: large;">></span> [[نپتون]] (۵) <span style="font-size: large;">></span> [[زمین]] (بدون شماره){{سخ}}'''پ:'''{{سخ}}[[شباهنگ (ستاره)|شباهنگ]] (۱۱) <span style="font-size: large;">></span> [[خورشید]] (۱۰) <span style="font-size: large;">></span> [[ولف ۳۵۹]] (۹) <span style="font-size: large;">></span> [[مشتری (سیاره)|مشتری]] (بدون شماره){{سخ}}'''ت:'''{{سخ}}[[دبران]] (۱۴) <span style="font-size: large;">></span> [[نگهبان شمال]] (۱۳) <span style="font-size: large;">></span> [[رأس پیکر پسین]] (۱۲) <span style="font-size: large;">></span> [[شباهنگ (ستاره)|شباهنگ]] (بدون شماره){{سخ}}'''ث:'''{{سخ}}[[ابطالجوزا]] (۱۷) <span style="font-size: large;">></span>[[قلب عقرب]] (۱۶) <span style="font-size: large;">></span> [[پای شکارچی]] (۱۵) <span style="font-size: large;">></span> [[دبران]] (بدون شماره){{سخ}}'''ج:'''{{سخ}}[[ویوای سگ بزرگ]] (۲۰) <span style="font-size: large;">></span>[[ویوی قیفاووس]] (۱۹) <span style="font-size: large;">></span> [[مو قیفاووس]] (۱۸) <span style="font-size: large;">></span> [[ابطالجوزا]] (بدون شماره)]]
|