رهاوی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''رَهاوی''' یکی از ۱۲ [[مقام (موسیقی ایرانی)|مقام]] اصلی موسیقی قدیم ایران است<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۶}}</ref> که در [[ردیف (موسیقی)|ردیف]] موسیقی ایرانی اکنون به صورت یک [[گوشه (موسیقی)|گوشه]] در [[دستگاه نوا]]<ref name="gooshe" /> یا [[دستگاه شور]]<ref>{{پک|طلایی|۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف|ص=۷}}</ref> حفظ شده‌است.

نام رهاوی به شکل «رَهاب» و «راهوی» نیز در متون آمده‌است. معنی این کلمه این گونه گفته شده: «راهوی آن است که کسی از خوف رهایی یافته باشد».<ref name="poorjavadi"/> در قدیم آن را مقامی حزن‌انگیز و حتی مقام گریه می‌دانستند. قدما معتقد بودند این مقام را بهتر است در مجالس کسانی نواخت که از موطن خود دور افتاده، و غریب هستند.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۱۱۰}}</ref> البته از [[ابن سینا]] نیز نقل شده که بهتر است آنرا در آغاز صبح نواخت.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۱۱۱}}</ref>

[[نت شاهد]] در مقام رهاوی درجهٔ دوم شور، و [[نت ایست]] آن درجه [[زیرپایه]] شور است. در گوشهٔ رهاوی به نت‌ها و درجاتی که قبلاً زیاد توجه نمی‌شد پرداخته می‌شود و ملودی بیشتر در روی سه نتِ اجرا می‌شود که عبارتند از زیرپایه شور، درجهٔ دوم شور، و درجهٔ سوم شور. درجهٔ سوم شور، شاهد [[بیات ترک]] نیز هست. درجهٔ دوم شور هم علاوه بر این که شاهد رهاوی است، شاهد [[سه‌گاه]] و ایست اول [[آواز افشاری|افشاری]] و زیرپایه ایست دوم افشاری نیز هست. به همین دلایل است که رهاوی فضای جدیدی از نت‌های شور پدید می‌آورد که ضمن این که بیات ترک و سه‌گاه را تداعی می‌کند، بیشتر شبیه افشاری است.<ref name="gooshe">{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۳۹۸}}</ref>

تصویر زیر درجه‌های مقام رهاوی (بر اساس رسالهٔ شرفیهٔ [[صفی‌الدین ارموی]]) را بر پایهٔ [[سل (نت موسیقی)|سل]] نشان می‌دهد.<REF>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۷}}</ref>

* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی =فخرالدینی |نام = فرهاد | پیوند نویسنده = | عنوان = تجزیه و تحلیل و شرح ردیف موسیقی ایران| ترجمه = | جلد = | سال = ۱۳۹۲۱۳۹۴| ناشر = نشر معین|مکان = تهران| شابک = 978-964-165-098-0| صفحه = | پیوند = | بازیابی = ۳۱ دسامبر ۲۰۱۶}}