پارس (سرزمین): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۲:
[[پرونده:Iran provinces in Abbasid Caliphate.jpg|بندانگشتی|450px|چپ|موقعیت فارس در نقشه ایران در عصر خلفای عباسی برگرفته از کتاب [[جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی]]]]
'''سرزمین فارس''' یا '''فارس قدیم''' ناحیه جنوبی ایران منتهی به خلیج فارس که اشتراکات تاریخی، اقلیمی، فرهنگی و بخصوص گویشی دارند و شامل استان‌های [[استان فارس|فارس]]، [[استان بوشهر|بوشهر]]، [[استان کهگیلویه و بویراحمد|کهگیلویه و بویراحمد]]،
[[استان هرمزگان]] و جنوب شرق [[استان خوزستان]] و بخش غربی [[استان کرمان]] می‌باشد که آنرا خاستگاه [[زبان فارسی]] و میراث دار [[پارسی میانه]] می‌دانند.<ref name="Iranica1">{{یادکرد |شهر= New York |کتاب= Encyclopædia Iranica |نویسنده= Skjaervo, Prods Oktor|زبان=en |مقاله= [http://www.iranicaonline.org/newsite/articles/v13f4/v13f4001c.html IRAN vi, continued] |نشریه=Columbia University |تاریخ=2006-10-25 }} Retrieved on 2009-04-08.</ref><ref name="Iranica2">{{یادکرد|شهر= New York|کتاب= Encyclopædia Iranica|نویسنده= SWindfuhr, Gernot|نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |زبان=en |مقاله= [http://www.iranicaonline.org/newsite/articles/v9f3/v9f393c.html#viii FARROḴZĀD,FORŪḠ-ZAMĀN] |ژورنال= |نشریه=Columbia University |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} Retrieved on 2009-04-08.</ref><ref name="salami2004">Salami, A. , 1383 [[گاه‌شماری ایران|AP]] / 2004 [[گاه‌شماری میلادی|AD]]. Ganjineye guyeššenâsiye Fârs (The treasury of the dialectology of Fars). First Volume, [[فرهنگستان زبان و ادب فارسی]]. [http://persianacademy.ir/fa/ganjifars01.aspx] ISBN 964-7531-32-X {{fa icon}}</ref><ref name="salami2005">Salami, A. , 1384 [[گاه‌شماری ایران|AP]] / 2005 [[گاه‌شماری میلادی|AD]]. Ganjineye guyeššenâsiye Fârs (The treasury of the dialectology of Fars). Second Volume, The academy of Persian language and literature. [http://persianacademy.ir/fa/ganjifars02.aspx] ISBN 964-7531-39-7 {{fa icon}}</ref><ref name="salami2006">Salami, A. , 1385 [[گاه‌شماری ایران|AP]] / 2006 [[گاه‌شماری میلادی|AD]]. Ganjineye guyeššenâsiye Fârs (The treasury of the dialectology of Fars). Third Volume, The academy of Persian language and literature. [http://persianacademy.ir/fa/ganjifars03.aspx] ISBN 964-7531-54-0 {{fa icon}}</ref><ref name="salami2007">Salami, A. , 1386 [[گاه‌شماری ایران|AP]] / 2007 [[گاه‌شماری میلادی|AD]]. Ganjineye guyeššenâsiye Fârs (The treasury of the dialectology of Fars). Forth Volume, The academy of Persian language and literature. [http://persianacademy.ir/fa/s1504871.aspx] ISBN 978-964--7531-73-3 {{fa icon}}</ref> که تا امروزه نیز بخصوص از جهت فرهنگی و زبانی از تشخص و تمایز برخوردار است.
 
در سال ۵۵۸ پیش از میلاد پادشاهی [[کوروش بزرگ]] (کوروش دوم) در [[انشان]] (فارس) و خوزستان آغاز شد و پایتخت [[هخامنشیان]] به [[شوش (شهر باستانی)|شوش]] منتقل شد.<ref>[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref>
 
== اشتراکات فرهنگی زبانی ==
از مهمترین اشتراکات منطقه فارس زبان و گویش است. این منطقه خاستگاه زبان فارسی بوده و علاوه بر آن تا به امروز نیز اشکال گویش قدیم پهلوی در آن بجا مانده است. گویش‌های پهلوی گویش‌هایی هستند که [[پهلوی]]‌اند و هنوز حالت پارسی میانه را در خود حفظ کرده‌اند. مهمترین ویژگی آنها داشتن حالت کنایی و اسپلیت ارگاتیو است و مانند صرف فعل [[پهلوی ساسانی]] هنوز شناسه‌های صرفی پیش از فعل قرار می‌گیرند. بجز این مورد تفاوت خاص دیگری با فارسی ندارند. این گویش‌ها در [[استان فارس]] منطقهٔ [[دشتی]] در بوشهر و [[بهبهان]] در [[خوزستان]] و روستاهای معدودی در کهگیلویه بویر احمد و [[استان هرمزگان]] به جز شرق استان که زبان بلوچی کاربرد دارد رایج است. عمدهٔ متکلمان گویش‌های پهلوی در استان فارس در روستاهای منطقهٔ کوهمرهٔ ارژن و [[دشتک]] [[مرودشت]] و روستاهای اطراف کازرون و [[بیشاپور]] و منطقهٔ [[لارستان]] بسر می‌برند. زبان شیرازی قدیم که [[حافظ]] و [[سعدی]] به آن شعرهایی دارند نیز به گونه‌ای از همین گویش است که مانند زبان فارسی باقیماندهٔ زبان پهلوی جنوبی می‌باشد.<ref name="payne1987">{{یادکرد|فصل= |کتاب=The World's Major Languages|ناشر= Oxford University Press|چاپ= |شهر= Oxford|کوشش= Bernard Comrie |ویرایش= |سال= 1987 |شابک=ISBN 978-0-19-506511-4 |نویسنده=Payne, {{چر}}J.R. |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= 514 |زبان=en |مقاله= |ژورنال= |نشریه= |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}}</ref><ref name="Iranica2" />
جمعیت فارسی زبانان بیشتریت است
 
== جغرافیای تاریخی فارس ==
خط ۲۲:
* [[کوره قباد|کورهٔ قباد]] یا [[قبادخوره]] که پایتخت آن شهر ارگان یا [[ارجان]] (در نزدیکی [[بهبهان]] کنونی) بود.<ref>جغرافیای تاریخی شهرها، ص ۳۵۶</ref>
 
از شهرهای مهم ایالت فارس: [[شیراز]]، پسا ([[فسا]])، [[سیراف]]، ارّجان ([[بهبهان]] کنونی) و...و… بوده‌است.
 
[[شهر گور|گور]]{{•}} [[استخر]]{{•}} [[دارابگرد]]{{•}} [[بیشاپور]]{{•}} [[ارجان]]{{•}} [[سیراف]]{{•}} [[کثه]]{{•}} [[جنابه]]{{•}} [[مهرویان]]{{•}} [[غندجان]]{{•}} [[شوش]]{{•}} [[توج]]{{•}} [[نوبندجان]]{{•}} [[بیضا (ایران)|بیضا]]{{•}} [[ایزدخواست|یزدخواست]]{{•}} [[جویم]]{{•}} [[ایج]]{{•}} [[نجیرم]]{{•}} [[ریشهر]]{{•}} [[بندر سی‌نیز|سینیز]]{{•}} [[استخر (شهر)|استخر]]{{•}} [[بیشاپور]]{{•}} [[تموکن]]{{•}} [[سیراف]]{{•}} [[تخت جمشید]]{{•}} [[پیشیاوادا]]{{•}} [[لیان]] از دیگر شهرهای باستانی فارس قدیم آن بوده است.
 
== پانویس ==