تیسفون: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات: افزودن رده‌های همسنگ
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴:
 
تیسفون نزدیک به ششصد سال پایتخت ایران بود و از [[گودرز دوم]] (حک: ۴۱–۵۱ میلادی) تا [[اردوان پنجم]] (حک: ۲۵۹–۲۲۶ میلادی) در دورهٔ [[اشکانیان]]، و از [[اردشیر اول]] (حک: ۲۲۶–۲۴۱ میلادی) تا [[یزدگرد سوم]] (حک: ۱۱–۳۱/ ۶۳۲–۶۵۱) در دورهٔ [[ساسانیان]] در تیسفون شهریاری کردند. پس از اسلام [[سلمان فارسی]] در روزگار فرمانروایی [[عمر]] شهریار تیسفون شد.<ref><[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=4161 دانشنامهٔ جهان اسلام]، سرواژهٔ تیسفون</ref>
کاخ با شکوه [[ساسانیان]] را که هنوز آثار آن در جانب خاوری [[دجله]] نمایان است، اعراب [[ایوان کسری]] نام دادند. این [[ایوان]] چنان‌که [[یعقوبی]] گوید در شهر [[اسبانبر]] واقع بود. ساختمان مهم دیگری نیز بود که کاخ سفید نامیده می‌شد کهو در یک میلی شمال شهر کهنه دیده می‌شد ولی این ساختمان از آغاز [[سده ۴ (قمری)|سده ۴ق۴ ه.ق]] چنان رو به ویرانی و رمبشرُمبش رفت که اثری از آن نماند و از این روی است که تاریخ‌نویسان پس از آن، کاخ سفید و ایوان کسری، هر دو را با نام [[طاق کسری]] دانسته‌اند و آنآن، یگانه جایمانده ایست که تا امروز از بناها و کاخهای پادشاهان ساسانی در آن جایگاه پایدار مانده‌است.
 
== سالشمار ==
خط ۲۰:
در تیسفون در زمانی که پایتخت پادشاهان اشکانی بود گویا [[زبان پارتی]]، زبان شاه و درباریان و مردم پایتخت بوده‌است. هنگامی که تیسفون پایتخت پادشاهان ساسانی شد [[فارسی]] زبان دربار و تا اندازه‌ای زبان مردم شهر شد.<ref>ژیلبر لازار: ریشه‌های زبان فارسی ادبی. در: مجله «ایران‌نامه»، پاییز ۱۳۷۲ - شماره ۴۴. (از صفحه ۵۶۹ تا ۵۸۴).</ref>
 
پس از گرفتن شهر به دست عربها، [[سلمان پارسی]]، به [[فرمانداری]] این شهر به دست [[عمر بن الخطاب]] برگزیده شد. از آنجا که تیسفون پایتخت بزرگ‌ترین فرمانروایی آن دوران بود، دارایی فراوانی در آن گرد آمده بود، به همین روی فرستادن جنگ آوردها (غنائم) چند ماه به درازا انجامید. در آینده یعنی در دوره [[عباسیان]] شهر ویران و از تکه‌هاتکه‌های کاخ‌ها و ساختمان‌های شهر در ساخت شهر نوینی در همان نزدیکی بنامبه نام [[بغداد]] بهره گرفته شد.
 
هنگامی عربها بر تیسفون دست پیدا کردند، پس از این که پردهٔ گوهرنشان و فرش زربفت آن را با نام غنیمت تکه‌تکه کرده میان سربازان بخش کردند به ساختمایه‌های آن نیز چشم دوختند. نخستین خلفای عباسی پس از این که تکه‌های بزرگ سنگ مرمری را که نمای بیرونی ساختمان را می‌پوشاند برای برپا کردن کاخ‌های نوینشان از آن جا به جای‌های دیگری بردند، دستور دادند که از آجرهای آن نیز به کار گرفته شود، ولی پس از چندی پی بردند که این کار خود دارای هزینه فراوانی است و از آن چشم پوشی کردند.