دریای سیاه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ←‏جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: نوووروسیسک⟸نوروسیسک،
خط ۲۲:
دریای سیاه در شمال توسط [[تنگه کرچ]] به [[دریای آزوف]] و در جنوب غربی به وسیله تنگه [[بسفر|بُسفُر]] به [[دریای مرمره]] و مدیترانه متصل می‌شود. این دریا، شش کشور هم‌کرانه با آن، یعنی کشورهای روسیه، رومانی، بلغارستان، اوکراین، گرجستان و ترکیه را، از طریق دریای مدیترانه به [[اقیانوس اطلس]] پیوند می‌دهد.
 
مناطق کرانه‌ای دریای سیاه در غرب و شمال هموار است اما در سمت شرق و جنوب و در حوالی شبه‌جزیره کریم کوهستانی است. بسیاری از پژوهشگران بر این باورند که سرزمین اصلی مردم [[هندواروپایی]] (و بنابر این [[آریایی‌ها]]) دشت‌های شمال دریای سیاه بوده است.<ref>{{cite book|last1=Anthony|first1=David W.|title=The horse, the wheel, and language : how bronze-age riders from the Eurasian steppes shaped the modern world|date=2007|publisher=Princeton University Press|location=Princeton, N.J.|isbn=0-691-05887-3|edition=8th reprint.}}</ref><ref name ="Science">{{cite web |url=http://news.sciencemag.org/archaeology/2015/02/mysterious-indo-european-homeland-may-have-been-steppes-ukraine-and-russia?utm_source=facebook&utm_medium=social&utm_campaign=facebook |title=Mysterious Indo-European homeland may have been in the steppes of Ukraine and Russia |last=Balter |first=Michael |publisher=© 2015 American Association for the Advancement of Science |date=13 February 2015 |accessdate=2015-02-17 }}</ref>
 
پنج رود بزرگ به نام‌های [[دانوب]]، [[دنیپر]]، [[دنیستر]]، [[دون]] و [[کوبان]] به دریای سیاه می‌ریزند. نام چهار رود اول، همگی از ریشه زبان‌های ایرانی است و از واژه [[سکایی]] *دانو (dānu*) گرفته شده که به معنی رودخانه در زبان سکاها است.<ref name="Mallory, J.P 2000. p. 106">Mallory, J.P. and Victor H. Mair. ''The Tarim Mummies: Ancient China and the Mystery of the Earliest Peoples from the West''. London: Thames and Hudson, 2000. p. 106. [http://i.ironau.ru/pdf/osjazfolk1949.pdf Абаев В. И. Осетинский язык и фольклор (Ossetian language and folklore). Moscow: Publishing house of Soviet Academy of Sciences, 1949. P. 236]</ref>
افزون بر پنج رود بزرگ یادشده، چهار رود نیز از ترکیه به این دریا می‌ریزد که به ترتیب از غرب به شرق عبارتند از: سقاریه، قیزیل‌ایرماق، یشیل‌ایرماق، و چوروه. ریزشگاه چوروه به دریا در باتومی گرجستان است.
 
== نام‌ها ==
در متون قدیمی فارسی به این دریا، دریای کرز (گرز = گرج)، دریای کُرزیان (گرزیان = گرجیان)، دریای روس، دریای بنطس/بنطش، و دریای طرابزن می‌گفتند.<ref>لغتنامه دهخدا: مدخل دریای سیاه. برگرفته از: دائرةالمعارف فارسی.</ref>
 
خط ۳۴:
یونانیان به این دریا Euxenos Pontos (به معنی دریای مهمان‌نواز) می‌گفتند.
 
== جغرافیا ==
تشکیل دریای سیاه در اواخر دوره پلیوسن آغاز و در ائوسن و بعد از آن بپایان رسیده‌است. این دریا در اواخر [[پلیوسن]] پایینی در ارتباط با بالا آمدن کوه‌های قفقاز، از دریای خزر جدا شده‌است. ناهمواری‌های آن از گودی‌ها (به عمق بیش از ۲۰۰۰ متر) و در شمال غرب از آب‌های کم‌عمق فلات قاره‌ای (تا عمق ۱۲۰ متری) تشکیل شده‌است. اقلیم دریای سیاه قاره‌ای و تحت تأثیر [[اقیانوس اطلس]] قرار دارد. در زمستان در شمال شرق و شمال، در ارتباط با طوفان‌ها، گرداب‌های متعددی تشکیل می‌شود.<ref name="امیراحمدیان، بهرام">امیراحمدیان، بهرام: دریای سیاه، آوردگاه روسیه و ناتو. در: خبرآنلاین. ۱۰ اردیبهشت ۱۳۸۹.</ref>