پریخان خانم (دختر شاه تهماسب یکم): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
Gharouni (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۱۳:
| تاریخ درگذشت = ۹ ذیحجه ۹۸۵ (قمری)
| محل درگذشت =
| آرامگاه = امامزاده حسین ( قزوین )
| پیش از =
| پس از =
خط ۴۹:
پریخان خانم بر این اندیشه بود که چون شاه جدید را در کسب قدرت یاری رسانده می‌تواند در امور سلطنت مداخله کند، اما شاه اسماعیل پس از رسیدن به قزوین از قدرت پریخان خانم کاست و امیران قزلباش را از گرد او پراکند و ملازمانش را جواب کرد. همچنین اموال او را مصادره کرد و شاهزاده از آن پس زندگی محقری در پیش گرفت. [[شاه اسماعیل دوم]]، که نگران حمایت پریخان خانم از برادرش سلیمان میرزا برای جانشینی تخت و تاج بود، سلیمان میرزا را نیز کشت. این کشتارها سبب مخالفت سران قزلباش با او و تماسهای پنهانی آنان با پریخان خانم شد.
 
همه منابع دربارهٔ نقش پریخان خانم در مرگ شاه سخن گفته‌اند. به نوشته روملو پریخان خانم به کمک حسن بیک حلواچی اُغلی، ندیم شاه اسماعیل، شاه را مسموم کرد؛ نیز گفته‌اند که چون پریخان خانم در دورة سلطنت شاه اسماعیل بی اعتباربی‌اعتبار شده بود با کنیزان حرم همزبان شد و شاه را مسموم کرد
 
پس از مرگ شاه، سلطان قلخانچی اُغلی ذوالقدر، حاکم شیراز، [[شاه شجاع]]، پسر هشت ماهة [[شاه اسماعیل دوم]]، را برای سلطنت پیشنهاد کرد تا پریخان خانم عهده دارعهده‌دار نیابت سلطنت باشد. اما امیران قزلباش به سلطنت محمدمیرزا، پسر بزرگ شاه طهماسب، رأی دادند ولی چون محمد میرزا نابینا بود، کارهای سلطنت در دست پریخان خانم قرار گرفت.
 
[[میرزا سلمان جابری اصفهانی]]، وزیر شاه اسماعیل، که به پریخان خانم و شمخال سلطان اعتماد نداشت، از قزوین نزد شاه و همسرش، مهدعلیا خیرالنسا، رفت و آنان را از قدرت و اختیار پریخان خانم و اطاعت و انقیاد امیران قزلباش از او، آگاه ساخت؛ بلافاصله نیز خبر رسید که پریخان خانم و شمخال سلطان و چرکسها قصد شورش دارند.
خط ۵۷:
شاه و [[مهدعلیا]]، ابتدا فرمان حکومت شکی را برای شمخال سلطان فرستادند تا او را از [[قزوین]] دور کنند. سپس مهدعلیا شوهرش را بر آن داشت تا پریخان خانم را به خانه [[خلیل‌خان افشار|خلیل خان افشار]]، [[للگی|لله]] پریخان خانم، بفرستد. برخلاف دستور شاه، و به دستور پریخان خانم، او را به خانة خودش می‌بردند که در میان راه ملازمان خلیل خان هجوم آوردند و او را به خانة خلیل خان بردند و در آنجا خفه کردند. اموال او که ده هزار تومان می‌شد به پاس این خدمت به خلیل خان بخشیده شد.
 
جسد پریخان خانم در امامزاده حسین، در کنار سلیمان میرزا و شاه اسماعیل به خاک سپرده شد. پریخان خانم اعتبار و نفوذ زیادی در دربار داشت، چنان‌که برای مثال توجه خاص او به میرزا مخدوم شریفی، مفسر و محدث و واعظ اهل تسنن، سبب شد تا او در عهد شاه اسماعیل دوم عهده دارعهده‌دار نیمی از امور صدارت شود و زمانی که مخالفت امیران قزلباش با شاه، به زندانی شدن میرزا مخدوم انجامید، بعد از درگذشت شاه، مرحمت پریخان خانم سبب رهایی او و مهاجرتش به عتبات عالیات شد.
 
[[محتشم کاشانی]] اشعار زیادی در مدح پریخان خانم سروده‌است. از بناهای منسوب به وی، مدرسه پریخان خانم در اصفهان در نزدیکیهای چهار سو مقصود، بوده‌است
خط ۷۵:
 
{{ترتیب‌پیش‌فرض:خانم، پریخان}}
 
[[رده:افراد ایرانی‌تبار در سده ۱۶ (میلادی)]]
[[رده:اهالی اهر]]