گاه‌شماری جانوری: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←نحوه استخراج: اصلاح غلط املایی با استفاده از AWB |
برچسب: ویرایش توسط ویرایشگر خودکار |
||
خط ۱:
{{بهبود منبع}}
{{درستی}}
'''گاه‌شماری حیوانی''' ، '''تقویم دوازده‌گانه حیوانی''' یا '''بودبرگ''' محقق مقاله‌ای با عنوان استفاده از تقویم حیوانی میان اقوام ترک ، در مجله مطالعه آسیایی هاروارد به سال ۱۹۳۸ نوشت. وی مایل بود که این تقویم را اختراع بیابانگردان بشمار آورد نه یک اختراع چینی. اصل آن به [[آوارها]] و [[مردم هند|هندیان]] و تبتی ها نسبت داده شده بود. نخستین نمونه استفاده آن در نامه‌ای است که به سال ۵۶۴ م به نایب السلطنه «چو» ی شمالی، از طرف مادرش نگاشته شده است. مادر او در این نامه به او یادآوری کرده که او در سال مار، و برادرانش به ترتیب در سال‌های موش و خرگوش به دنیا آمده‌اند.<ref>تاریخ فتوحان مغول، ج ج ساندرز، ترجمه ابوالقاسم حالت، انتشارات امیرکبیر ۱۳۶۳ ص ۲۰۳</ref> نمونه‌هایی از این تقویم در [[سنگ‌نبشته اورخون|کتیبه‌های ترکی اورخون]] استفاده شده است<ref>تاریخ فتوحان مغول، ج ج ساندرز، ترجمه ابوالقاسم حالت، انتشارات امیرکبیر ۱۳۶۳ ص ۳۸</ref> و بعدها از سوی ترکان به سایر مناطق برده شده است،{{مدرک}} بدین جهت به تقویم ترکی، نیز معروف شده است.
[[محمود کاشغری]] در کتاب [[دیوان لغات الترک]] منسوب به قرن پنجم هجری در ذیل کلمه «برس» شرحی درباره این تقویم آورده اس که نخستین شرح درباره این تقویم است. او می‌نویسد: ترکان نام دوازده گونه از جانوران را گرفته و به عنوان نام برای دوازده سال برگزیده‌اند.سال‌های عمر کودکان، تاریخ نبردها و قهرمانی‌ها و دیگر چیزها را با گردش سال‌های دوازده‌گانه می‌شمارند و به یاد می‌سپارند و ریشه آن چنین است که:یکی از خاقانان ترک اراده کرده که تاریخ یکی از نبردهای سال‌ها پیش از خود را بداند و در تاریخ وقوع آن اختلاف افتاد. از این رو [[خاقان]] در این کار با مردم مشورت کرده و در کنگره‌ای گفت: «ما سال‌ها را نیز مانند برج‌های دوازده‌گانه و شمار ماه‌ها، دوازده قرار دهیم و این چونان یادگاری در میان ما باقی بماند.» مردم نیز پذیرفتند پس آنگاه خاقان به شکار بیرون آمد و فرمان داد حیوانات را به طرف رودخانه «ایلا سو» روان سازند. چندی از حیوانات را شکار کردند و گروهی نیز به داخل آب پریدند. دوازده گونه از حیوانات از آب گذشت و نام آنها را بر سال‌ها نهادند نخستین این حیوانات سیچقان (موش) بود که نخستین سال است و پس از آن نام یازده حیوان دیگر را بر می‌شمارد. او می‌افزاید: ترکان گویند در هر یک از این سال‌ها حکمتی نهفته است که بدان تفال می‌کنند و آن را فرخنده و مبارک می‌شمارند. مثلا وقتی سال گاو وارد می‌شد، نبردها و قهرمانی‌ها فزونی می‌یافت زیرا گاوها به هم بسیار شاخ زنند و در ستیز باشند در سال مرغ طعام فراوان شود اما در میان مردم تشویش و نگرانی پدید آید. سال تمساح (در تقویم اقتباسی فارسی سال نهنگ)، باران فروان رخ دهد و غیره.
| |||