اتابکان یزد: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اتابکان یزد''' در سال‌های (۷۲۸–۵۳۶ هجری) یکی از سلسله‌های ملوک‌الطوایفی ایران است. از جانب مادر اتابکان یزد به [[خاندان کاکویه]] از خویشان دیالمهٔ [[آل بویه]] منسوب بودند. بنیانگذار این سلسله [[رکن‌الدین بن وردانزور]] خواهرزادهٔ پدر [[امیر فرامرز بن علی]] آخرین فرمانروای خاندان کاکویه حکام قدیم یزد به شمار می‌آمد. امیر فرامرز که از جانب مادر خویشاوند [[سلجوقیان]] بود، سال‌ها در دستگاه [[سلطان سنجر]] به سر برده بود و در نزد او تقرب و حرمت تمام داشت. چون او در [[جنگ قطوان]] در ۵۳۶ هجری در رکاب سنجر کشته شد، حکومت یزد که از سال‌ها پیش به خاندان او تعلق داشت به دخترانش که خردسال بودند رسید. سنجر هم [[رکن‌الدین سام]] را از جانب آنها نیابت حکومت کرد و عنوان اتابک را هم به مناسبت نیابت و سرپرستی این دختران به نام وی افزود. رکن الدین سام ظاهراً تا سال‌ها بعد از عهد سنجر در یزد با همین عنوان حکومت کرد. اما در اواخر عمر ازین کار کناره گرفت (۵۸۴ هجری) و حکومت یزد به برادرش [[عزالدین لنگر]] رسید که همچنان خود را اتابک خواند و چون فرمانروایی این ولایت پس از او به فرزندان او رسید بعدها او را ابوالملوک خواندند. وی با سلاجقه کرمان رابطهٔ دوستی و خویشاوندی مجدد برقرار کرد و مدت ۲۰ سال (۶۰۴–۵۸۴ هجری) در یزد فرمانروایی کرد. پسران و نواده‌اش بعد از او همچنان در یزد به عنوان اتابک فرمان راندند. مقارن ورود [[هلاکوخان]] به ایران یک نوادهٔ او به نام [[طغانشاه]] وفات ۶۷۰ نسبت به ایلخان اظهار انقیاد کرد و از جانب وی در امارت یزد تأئید شد. پسر او [[یوسف شاه]] در اواخر عهد ارغون داعیهٔ استقلال یافت اما در مقابل سپاه [[مغول]] تاب مقاومت نیاورد. شهر در سال ۶۹۰ هجری به دست مغول افتاد و عرضهٔ غارت گشت. هر چند نظارت بر مالیات شهر از طرف ایلخان به سلطانشاه پسر امیر نوروز داده شد و نام حکومت از خاندان قوم بیرون نرفت. آخرین اتابک این خاندان [[حاجی شاه بن یوسف شاه]] بود که بعد از پدر ۲۸ سال حکومت کرد. سرانجام امیر [[امیر مبارزالدین|مبارزالدین بن امیر مظفر]] حاکم [[میبد]] به اشارت [[ابوسعید ایلخان]] او را از یزد بیرون راند و بدینگونه حکومت اتابکان در یزد در سال ۷۲۸ هجری پایان یافت.<ref>AAABAAA{{پکیادکرد کتاب |نام خانوادگی=زرین‌کوب|کتاب=روزگاران|سال=۱۳۹۰|کفصل=روزگاران|صصفحه=۵۸۲|جلد=|زبان=}}</ref>