محمد دشمن‌زیار: تفاوت میان نسخه‌ها

| تصویر =

| زیرنویس تصویر =

| دوران =

| تاجگذاری =

| تعمید =

| نام کامل =

| زادروز =

| زادگاه =

| تاریخ درگذشت =

| محل درگذشت =

| آرامگاه =

| پس از =

| شهبانو =

| همسر =

| همسر ۱ =

| همسر ۲ =

| همسر ۳ =

| کاخ =

| آواز سلطنتی =

| شعار سلطنتی =

| پدر =

| مادر =

'''ابوجعفر محمد بن رستم دشمنزیار''' (۳۹۸ تا ۴۳۳ ق / ۳۸۶ - ۴۲۰۳۸۶–۴۲۰ خورشیدی») ملقب به '''علاءالدوله حسام‌الدین'''، پسر [[رستم بن مرزبان دشمنزیار]] معروف به '''دشمنزیار ''' بود. وی نخست از اسپهبدان [[اصفهان]] بود اما پریشانی‌های سیاسی و نظامی ایران که ناشی از ضعف روزافزون امیران [[آل بویه]] و فزونی قدرت [[غزنویان]] در شرق و شمال ایران بود، همراه با تأسیس دولت‌های کوچک مستقل و نیمه مستقلی چون [[آل مسافر]] و [[آل حسنویه]] در غرب، و پاره‌ای از خاندان‌های کهن‌تر [[دیلمیان|دیلمی]] در شمال، سبب شد که «محمد رستم دشمنزیار» نیز مدعی استقلال شود دولت [[کاکوییان]] را در اصفهان بنیان نهاد و بنام خود در اصفهان سکه زد. [[خلیفه عباسی]] [[ابوالعباس احمد قادر|القادر بالله]] در سال ۳۹۷ خورشیدی حکومت وی را به رسمیت شناخت. پس از مرگ وی در سال ۴۲۰ خورشیدی فرزندش [[ابومنصور فرامرز]] به جای وی به اسپهبدی اصفهان رسید.

در کشمکشی که بین سیده خاتون با پسرش [[مجدالدوله دیلمی]] در گرفتدرگرفت و منجر به فرار مادر و رفتنش نزد بدر بن حسنویه شد، پسر کاکویه هم به بهاء الدوله دیلمی پیوست (۳۸۵ خورشیدی)، اما در پی بازگشت سیده، دوباره به اسپهبدی اصفهان رسید. وی که همزمان سپهسالار ملک خاتون و مورد اعتماد تام او بود، در رفع اغتشاش‌هایی که در [[ناحیه جبال|ولایت جبال]] روی می‌داد، کمک‌های قابل ملاحظه‌ای به سیده ملک خاتون کرد.

«بر مجلس خداوندی امیر اجل ملک عادل عضدالدین ظهیرالاسلام علاءالدوله و جمال‌المله و فخرالامه مرزبان‌الدیالم خاصبک ابوکالیجار گرشاسب حسام امیرالمؤمنین اعزاله انصاره ابن الامیر الموید ملک طبرستان علی بن شمس‌الملوک فرامرز بن‌الملک العادل علاءالدوله محمدبن دشمنزیار رضی‌الله عنهم و قدس ارواحهم عرضه‌کنم. »

* فخرالمله

* حسام‌امیرالمؤمنین

* خاصبک ابوکالیجار

دربار علاءالدوله محمد، مشوق امرا و دانشمندان بود و فیلسوف نامدار ایرانی، ابن سینا تا هنگام مرگ وزارت او را داشت. [[دانشنامه علایی]] نوشته‌ینوشتهٔ [[ابن سینا]] و نیز [[نزهت‌نامه علایی]] نوشته‌ینوشتهٔ [[شهمردان بن ابی‌الخیر رازی]]، هردو به علاءالدوله تقدیم شده‌است.

آن گونه که سکه‌های وی با القاب علاء الدوله، عضد الدین فخر الدوله و تاج المله نشان می‌دهد، در مدت فرمانروایی در نواحی جبال، ولایات بین همدان و شاپور خواست و کرمانشاهان مکرر تحت فرمان وی قرار می‌گرفت. در ماجرای گرفتاری‌های شمس الدوله که به دنبال لشکرکشی به ری با شورش ترکان سپاه مواجه شد، وی به شاهزاده دیلمی کمک کرد، اما در سال ۴۰۲ خورشیدی به یاری فرهاد پسر [[مرداویج]] اسپهبد [[بروجرد]] با سماءالدّولهٔ دیلمی امیر همدان درگیر شد و پس از چندین نبرد، [[همدان]] را تصرف کرد.کرد؛ و بدین گونه همدان و توابع آن را هم ضمیمه قلمرو خویش کرد. در سال‌های بعد، قوای متحد اسپهبد طبرستان و [[منوچهر بن قابوس]] را که به ولایت جبال لشکر کشی کرده بودند، مغلوب ساخت و بی آن که با دربار مجدالدوله قطع ارتباط کند در قسمت عمده ولایات جبال قدرت مستقل یافت.

* «مجمل التواریخ و القصص»، به کوشش محمدتقی بهار، تهران، ۱۳۱۸ش، صص ۳۹۸، ۴۰۷-۴۰۹،۴۰۷–۴۰۹، ۴۱۲-۴۱۴؛۴۱۲–۴۱۴؛

* ابن اثیر، عزالدین، «الکامل»، بیروت، ۱۹۸۲م، ۹/فهرست، ۱۰/۲۵، ۲۴۴-۲۴۵،۲۴۴–۲۴۵، ۴۴۷، ۵۵۱-۵۵۲۵۵۱–۵۵۲

* مایلز، سی، «سکه‌شناسی»، تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه، ترجمهٔ حسن انوشه، تهران، ۱۳۶۳ش؛

* ابن جوزی، عبدالرحمان، «المنتظم فی التاریخ الملوک و الامم»، حیدرآباد دکن، دائرةالمعارف العثمانیة، ۱۳۵۹ ق؛ق.