وسائل‌الشیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۴:
{{ویکی‌سازی}}
{{تمیزکاری}}
'''''وسائل الشیعة فی تحصیل مسائل الشریعة''''' اثر [[شیخ حر عاملی|شیخ حرّ عاملی]] از علمای اسلام قرن یازدهم [[هجری قمری،قمری]]، در برگیرنده مهمترین احادیث [[فقه]] شیعه در أبواب مختلف است، که در طول ۱۸ سال نگاشته شده‌است.
 
ترتیب گردآوری و تنظیم احادیث بر اساس مباحث کتاب [[شرایع الإسلام]] [[علامه حلی]] است. [[شیخ حرّ عاملی]] احادیث کتاب را در ۵۰ موضوع فقهی تنظیم کرده و در پایان کتاب خاتمه مفصّلی را پیرامون مصادر، اسانید و رجال حدیث و مسائل دیگر اختصاص داده‌است.
 
در این اثر ۳۵۸۶۸ [[حدیث]] در أبواب مختلف فرائض، آداب و احکام گردآوری شده‌است و مصادر و منابع وسایل الشیعه علاوه بر [[کتب اربعه]]، بیش از ۱۷۰ اثر است. نام کامل کتاب «تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة» است.
این کتاب اثر محدث بزرگ و علامه محقق، شیخ [[محمد بن حسن]] حُر عاملی از علمای بزرگ و از فقهای برجسته شیعه در قرن یازدهم هجری است (۱۰۳۳–۱۱۰۴ هجری). این کتاب رابه همراه [[الوافی]] و[[بحارالانوار]] [[جوامع حدیثی]] (ثانویه) می‌نامند.<ref>پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه.http://www.hadith.net</ref>
 
== موضوع ==
روایات [[امامان شیعه]] که دربارهٔ [[احکام شرعی]] در تمام ابواب فقه وارد شده‌است.
شیخ حُر عاملی در این کتاب علاوه بر کتب اربعه به بیش از ۱۸۰ کتاب روایی معتبر شیعه استناد نموده و مجموعه‌ای از روایات فقهی شیعه را جمع‌آوری نموده‌است.
 
== ارزش و اعتبار ==
کتاب وسائل الشیعة از بهترین جوامع روایی شیعه به شمار می‌آید که با توجه به روایات [[پیامبر اسلام]] و [[ائمه]] در قرون اخیر نگاشته شده‌است.
این کتاب شامل حدود ۳۶ هزار روایت دربارهٔ احکام شرعی، واجبات، محرمات، مستحبات و آداب است که روایات آن گرفته شده از مجموعه‌های روایی معتبر شیعه و [[اصول اولیه]] قدمای [[اصحاب]] است.
این کتاب از زمان نگارش پیوسته مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار گرفته‌است و در این زمان از ارکان اصلی استنباط احکام شرعی و اجتهاد در [[حوزه‌های علمیه]] شیعه به شمار می‌آید و در تمام درس‌های [[خارج فقه]] روایات آن نقل شده و به آن استناد می‌شود.
 
== انگیزه نگارش ==
خط ۴۹:
هرگاه فقیه و مجتهد متبحری در این کتاب نظر کند آنچه را می‌خواهد همانند مرواریدهایی که به نظم چیده شده می‌یابد.
هیچ مطلب مشکل و معضلی نیست که به آن نپرداخته باشد و موجب حیرت علما گشته و مانند آیه قرآن در برابر دیگر سخنان مطرح شده‌است.»
[[علامه امینی]] در کتاب ارزشمند الغدیر دربارهٔ این کتاب می‌فرماید:
«در هیچ کتاب رجال و تراجمی نامی از شیخ حر عاملی برده نشده مگر آنکه جملات مدح و ستایش فراوانی دربارهٔ کتاب گران‌بهایش یعنی وسائل الشیعة آن را فرا گرفته‌است.»
 
خط ۵۹:
۲ - تعلیقه‌ای بر وسائل الشیعة نوشته شیخ حر عاملی.
 
۳ - شرح وسائل الشیعة نوشته شیخ محمد بن شیخ علی بن شیخ عبد النبی بن [[محمد بن سلیمان]] بن مقابی معاصر با [[شیخ یوسف بحرانی]].
 
۴ - شرح وسائل الشیعة نوشته حاج مولی محمد رضی قزوینی، شهید در فتنه افغان‌ها.
خط ۶۶:
 
۶ - شرح وسائل الشیعة، نوشته سید ابو محمد حسن بن علامه هادی آل صدر الدین موسی طاب ثراه.
۷ - الإشارات و الدلائل إلی ما تقدم أو تأخر فی الوسائل، نوشته حفید علامه [[صاحب جواهر]] شیخ عبد الصاحب.
 
۸ - شرح وسائل الشیعة نوشته آیت‌الله سید ابو القاسم خوئی.
خط ۷۲:
این کتاب به بیان ما تقدم و ما تأخر و بیان مطالبی که از روایات باب استفاده می‌شود بیش از آنچه شیخ حُر عاملی استفاده کرده پرداخته و روایات دیگری که شیخ حُر به آنها اشاره نکرده‌است را ذکر نموده‌است.
 
۹ - مستدرک الوسائل نوشته علامه بزرگ [[محدث نوری،نوری]]، وی در این کتاب روایات فراوانی را که شیخ حُر عاملی به آنها اشاره نکرده به همان ترتیب کتاب وسائل الشیعة آورده‌است و با توجه به آن روایات، کتاب دو برابر شده‌است.
 
۱۰ -آخرین شرح نوشته شده از [[آیه الله]] [[سید محمدعلی موحد ابطحی]] می‌باشد.
 
این کتاب به قدری ارزشمند است که [[آخوند خراسانی]] دربارهٔ آن فرموده‌است: بعد از مراجعه به کتاب وسائل الشیعة با مراجعه به کتاب مستدرک الوسائل مجتهد یقین به فحص کامل پیدا می‌کند و مطمئن می‌شود که روایت دیگری در این باب نیست و گرنه در این دو کتاب می‌آمد.
 
== سند روایات ==
در این کتاب سند روایات این گونه آمده:
۱ - سندها در حد زیادی مختصر شده بدون آنکه در معنای آن خللی ایجاد گردد مانند الفاظ اداء و تحمل که همه به کلمه (عن) تبدیل شده و لقب و کنیه و نسب‌ها حذف گردیده و به نام یا لقب معروف اکتفا شده مثلاً به جای [[عبدالله بن جعفر حمیری]] فقط به کلمه حمیری اکتفا شده‌است.
۲ - جمع میان سندها در جایی که یک روایت از منابع گوناگون و با سندهای متعدد روایت شده باشد.
۳ - در جایی که متن روایت در منابع گوناگون با هم فرق داشته باشد کاملترین آنها را آورده و سپس با ظرافت به نکات اضافی یا اختلافی آنها اشاره دارد.
خط ۹۴:
 
== خاتمه کتاب ==
شیخ حر در پایان کتاب مطالبی دربارهٔ [[علم حدیث]] و رجال آورده مانند [[شیخ صدوق]]، [[شیخ طوسی]]، [[شیخ کلینی]]، مصادر کتاب، سند مؤلف به آنها و صحت و اعتبار مصادر کتاب، [[اصحاب اجماع،اجماع]]، قرائن خبر، صحت احادیث کتاب، جواب اعتراضات، احادیث مضمر، احوال رجال و اصطلاحات کتاب.
 
== کتاب رجال ==
خط ۱۰۲:
== منابع کتاب ==
کتاب وسائل الشیعة گرفته شده از معتبرترین منابع روایی شیعه‌است مانند:
کتاب کافی نوشته شیخ جلیل، ثقةالاسلام محمد بن یعقوب کلینی، [[کتاب من لا یحضره الفقیه،الفقیه]]، نوشته شیخ صدوق، کتاب تهذیب و استبصار، نوشته شیخ الطائفه، محمد بن حسن طوسی و بیش از ۷۸ کتاب دیگر که در اختیار ایشان بوده و مستقیماً از آنها روایت نقل کرده و ۹۶ کتاب معتبر روایی شیعه که نوشته قدمای اصحاب بوده و با واسطه از آنها روایت نقل کرده‌است.
[[شیخ حر عاملی]] در پایان کتاب سند خود را به تمام کتاب‌هایی که از آنها روایت نقل کرده آورده تا روایات کتاب از حالت ارسال و مرسله بودن خارج شده و همگی مستند و مسند شوند و این خود دلیل بر اعتبار و صحت منابع کتاب نزد وی بوده‌است.
 
== فهرست ==
خط ۱۱۴:
 
== نسخه‌های خطی ==
۱ - نسخه‌ای در [[کتابخانه آستان قدس رضوی]] در مشهد مقدس. این نسخه به خط مؤلف کتاب است و تاریخ نگارش آن ربیع‌الاول سال ۱۰۷۲ هجری است.
این نسخه، اولین نسخه وسائل است.
۲ - نسخه‌ای در [[کتابخانه آیت‌الله نجفی مرعشی]] در [[شهر مقدس]] قم.
این نسخه نیز به خط مؤلف بوده و تاریخ نگارش آن ۱۰۸۲ هجری است. این نسخه دومین نسخه وسائل است.
۳ - نسخه‌ای دیگر در کتابخانه [[آستان قدس رضوی]] در [[مشهد مقدس]] که تاریخ نگارش آن ۱۱۱۴ هجری است.
این نسخه از روی نسخه سوم مصنف نگاشته شده‌است و تصحیح و ملحقات آن نیز به خط مصنف بر آن موجود می‌باشد
 
خط ۱۳۲:
[[رده:آثار شیخ حر عاملی]]
[[رده:ادبیات اسلامی]]
[[رده:دانشنامه‌های مذهبی]]
[[رده:فقه شیعه]]
[[رده:کتاب‌شناسی شیعیان]]
[[رده:کتاب‌های حدیث]]
[[رده:گردآوری حدیث تشیع]]
[[رده:دانشنامه‌هایویکی‌سازی مذهبیرباتیک]]
[[رده:کتاب‌شناسی شیعیان]]