عرض (فلسفه): تفاوت میان نسخه‌ها

'''عَرَض''' {{انگلیسی|Accident}} یکی از اصطلاحات [[منطق]] و [[فلسفه]] است و در برابر [[ذات]] قرار دارد. هر [[محمول|محمولی]] که از ذات و حقیقت موضوع خارج باشد، عرضی نامیده می‌شود؛ همهٔ محمولات خارج از ذات، محمولات عرضی هستند. مانند «سیاه» برای انسان؛ زیرا بسیارند انسان‌هایی که سیاه نیستند. همچنین «شور بودن» یا «گرم بودن» برای آب عرضی است؛ زیرا آب بدون این خصوصیات نیز می‌تواند در خارج وجود داشته باشد یا در ذهن قابل تصور باشد.

عرض جنس موجودی است که دربودندر بودن خود نیازمند بودن موجود دیگری است مانند [[مقوله]] رنگ.<ref>شهابی، محمود، رهبر خرد، قم، انتشارت عصمت، چاپ دوم۱۳۸۲ ص۵۷.</ref>

آن کلی است که خارج از ذات موضوع و بر افراد بیش از یک حقیقت عارض نباشد. عرض خاص مساوی با افراد یک حقیقت است و ممیز افراد موضوع خود می‌باشد. عرض خاص ممیز ماهیت نیست بلکه افراد ماهیت را از جهت داشتن صفات خارجی که مختص به یک حقیقت هستند، از افراد غیر از این حقیقت که در جنس با یک‌دیگریکدیگر مشترک‌اند تمییزتمیز می‌دهد و از افراد بیگانه جدا می‌کند. مانند «متمدن» که نسبت به انسان عرضی است، اما اختصاص به افراد انسان دارد و حیوانات نمی‌توانند متمدن باشند.

عرض برنهبر نه قسم است :[[کم|کم،]] [[کیف]]، [[وضع]]، [[این]]، [[له]]، [[متی]]، [[اضافه|اضافه،]] [[فعل]] و [[انفعال]] که دراین بیت آمده است <ref>بدایة الحکمة از علامه طبا طبائیطباطبائی</ref>

کم وکیفو کیف وضع این له ز بعدش هم متی--- همچنین باشد مضاف و فعل وبعدشو بعدش انفعال