بندهشن: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
←پانویس: افزودن بخش کشاورزی کتاب/امیدوارم حذف نشود/دانش ایرانی/در بیش از دو هزاره قبل/ |
جز ←کشاورزی در بندهشن: ابرابزار/ |
||
خط ۳۷:
== [[کشاورزی]] در بندهشن ==
▲'''طبقه بندی گیاهان''' بیش از ۲۰۱۰ سال پیش:
* باشد که گیاه این چند گونه است: دار، درخت، میوه، دانه، گل، اسپرغم، تره، افزار، گیاه، نهال، دارو، چسب، هیزم، بوی، روغن، رنگ و جامه.
* هر چه را بار به خواربار مردمان میهمان
* هر چه را
▲* هر چه را به خواربار مردمان میهمان است و سالوار است، مانند [[خرما]]، [[کنار]]، [[انگور]]، [[به]]، [[سیب]]، بادرنگ و [[انار]] و
[[شفتالو]] و امرود و [[انجیر]] و گوز و بادام و دیگر از این گونه، '''میوه''' خوانند.
* هر چه را بار شایسته خواربار مردمان باشد یا نباشد و سالوار باشد، '''درخت''' خوانند.
* هر چه به خوراک هر روزه شایسته است و چون بر بستانید، بن بخشکد، مانند [[گندم]] و [[جو]] و [[برنج]] و گرگر، مژو، بنو، [[ارزن]] و
▲* هر چه به خوراک هر روزه شایسته است و چون بر بستانید، بن بخشکد، مانند [[گندم]] و [[جو]] و [[برنج]] و گرگر، مژو، بنو،[[ارزن]] و
[[گاورس]] و [[نخود]] و دیگر از این گونه را، '''[[دانه]]''' خوانند.
* هر چه را [[برگ]] بویا و به دست ورز مردمان کشته شود و همواره هست، '''[[اسپرغم]]''' خوانند.
* هر چه را
مانند گل و [[نرگس]] و [[یاسمن]] و [[نسترن]] و [[آلاله]]، کبیکه و کیده و چمبگ، خیری، کرکم، زردک، [[بنفشه]]، کاردک و دیگر از این
▲مانند گل و [[نرگس]] و [[یاسمن]] و [[نسترن]] و [[آلاله]]، کبیکه و کیده و چمبگ، خیری، کرکم، زردک، [[بنفشه]]، کاردک و دیگر از این
گونه، '''گل''' خوانند.
* هر چه را بار خوشبوی یا [[شکوفه]] خوشبوی است و دست ورز مردمان نیست و بهنگام باشد، '''نهال''' خوانند.
* هر چه
* هر چه به پیشپارگی اشتها آور در شود '''افزار'''ها خوانند.
* هر چه با نان و خوراک خوردن میهمان است، چون [[اسفناج]] و [[کرفس]] و [[گشنیز]] و کاگیزه، '''[[تره]]''' خوانند.
* هر چه، چون شان و نای، [[پنبه]] و دیگر از این گونه را، '''جامه''' خوانند.
* هر
* هر چه را جامه به (آن) شاید رشتن، مانند کرکم و دارپرنیان و [[زردچوبه]] و
* هر چه را [[ریشه]] یا پوست یا چوب بویا است، چون [[کندر]]، راشت، کوست،... ، صندل، پلنگ مشک، کاکوله، [[کافور]]، بادنج بوی و دیگر
▲* هر چه را جامه به(آن) شاید رشتن، مانند کرکم و دارپرنیان و [[زردچوبه]] و ...، [[روناس]] و [[نیل]]، '''[[رنگ]]''' خوانند.
▲* هر چه را [[ریشه]] یا پوست یا چوب بویا است، چون [[کندر]]، راشت، کوست،... ، صندل، پلنگ مشک، کاکوله،[[کافور]]، بادنج بوی و دیگر
از این گونه، '''بوی دار''' خوانند.
* هر چه را از او [[چسب]] گیاهی بیاید، '''ژده''' خوانند.
این همه چوب این گیاهان را، چون بریده شد، خشک یا تر، '''[[هیزم]]''' خوانند.
* این همه [[گیاهان]] را به تنهائی [[تاک]]، دار، '''ون''' خوانند.
* ده گونه اش را درون و بیرون شاید خوردن، مانند [[انجیر]] و [[سیب]] و [[به]] و
* ده (گونه) را بیرون شاید خوردن، درون نشاید خوردن، مانند [[خرما]] و [[شفتالو]]، [[زردآلو]]، [[سنجد]]،
* ده (گونه) آن است که درون را شاید خوردن، بیرون را نشاید خوردن، مانند [[گردو]]، [[بادام]] و [[نارگیل]] و [[فندق]] و [[شاه بلوط]] و درخت
▲میوه های مایه ور سی گونه است.
▲* ده گونه اش را درون و بیرون شاید خوردن، مانند [[انجیر]] و [[سیب]] و [[به]] و [[بادرنگ]] و [[انگور]] و [[توت]] بن و [[امرود]] و...
▲* ده (گونه) را بیرون شاید خوردن، درون نشاید خوردن، مانند [[خرما]] و [[شفتالو]]، [[زردآلو]]، [[سنجد]]، ...، [[کنار]]، [[آلوچه]] و ...
▲* ده (گونه) آن است که درون را شاید خوردن، بیرون را نشاید خوردن، مانند [[گردو]]، [[بادام]] و [[نارگیل]] و [[فندق]] و [[شاه بلوط]] و درخت گرگانی که پسته نیز خوانند و چیزی بیش از (این) است، اما مایه ور این چند است.
* آن را که از پیوند دو درخت نشانند، مانند به – خرمل و آلوچه – بادام (؟) و دیگر از این گونه، '''[[پیوندی]]''' خوانند.
معانی برخی لغات بیان شده در بالا:
* تره (به فتح ت)، [[سبزی]] خام یا پخته خوردنی
* فزار- گیاهان [[ادویه]] ای
* نهال - درختان وحشی که دارای [[گل]] یا [[میوه]] باشند
* شیز – [[آبنوس]]
* گوز – جوز - [[گردو]]
* بهنگام – فصلی
▲* کبیکه – گونه ای از [[آلاله]]
* چمنگ – نوعی درخت – نوعی گل [[یاس]] معطر
* کرکم – [[زعفران]]
* [[زردک]] – گل رنگ – کاجیره – شاید گل زرد
* پیشپارگی – اشتهاآور
* کاگیزه – [[تره تیزک]]
* شان – [[کنف]]
* نای – [[حصیر]]
* دوشدانه – [[کرچک]]
▲* رشتن(به فتح ر) – [[رنگ کردن]]
* پوست – [[پوست درخت]] – توز فارسی
* راشت – چوب [[راش]]
* کوست – قسط – گیاهی از تیره [[زنجبیل]]
* پلنگ مشک – گیاهی از تیره نعنائیان
* کاکوله – [[هل]] یا [[رازیانه]] آبی
* بادنج بوی – گیاهی از تیره [[نعنائیان]]
▲* یک بخشی و دو بخشی – گیاه یک پایه و دو پایه
▲* مایه ور – اصلی
== پانویس ==
|