بودیسم: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ←‏جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: اعلاء⟸اعلا، افسون‌گرا⟸افسون گرا، ، بوداگرایانه⟸بودا گرایانه، ، یکدلگی⟸یکدلی، ، رازآمیز⟸راز آم...
خط ۶:
آماج این ورزیدگی‌ها پایان دادن به چرخه تولد مجدد یا [[سمساره]] است که از طریق بیداری یا درک واقعیت راستین، رسیدن به رهایی یا [[نیروانا]] صورت می‌گیرد.
 
اخلاقیات بوداگرایانهبودا گرایانه بر دو اصل بی‌گزندی و رواداری برپا شده‌است. [[آثار نوشتاری بوداگرایی]] بسیارند و بخش ارزنده‌ای از ادبیات دینی جهان به شمار می‌روند.
 
== خاستگاه اندیشه‌های بودا ==
خط ۹۸:
 
==== بینش ====
بخش آخر راه هشت‌گانه، یعنی جهان‌بینی درست و پندار درست، تشکیل‌دهندهٔ بینش (پرگیا) است. رسیدن به بینش یا به عبارتی حکمت اعلاء،اعلا، در آیین بودا به معنی یافتن دسترسی مستقیم به واقعیت نهفته در پشت چیزها و یافتن بینشی فراسوی هرگونه شناخت است. این گام پس از گام‌های درست‌کاری و یکدِلگییکدلی می‌آید و نتیجهٔ یک درون‌پویی ویژهٔ بودایی است. جهان‌بینی درست، همان درک کامل چهار حقیقت شریف و پندار درست، همان مهرورزی و عشق است که ذهن را از شهوت، بدخواهی و ددمنشی می‌پالاید. این‌ها راه را برای رسیدن به بنیش [[فراسوی فرزانگی|فراشناخت]] هموار می‌سازند.{{مدرک}}
 
==== اخلاق‌مندی ====
خط ۱۰۴:
 
==== تمرکز روانی ====
مفهوم دوم راه هشت‌گانه یعنی دل را یک‌دله کردن یا کار کردن بر روی تمرکز است که سه بخش کوشش درست، توجه درست و تمرکز درست را در بر می‌گیرد. در این مرحله تمرکز شدیدی دست می‌دهد که در آن اندیشنده، با موضوع اندیشه یکی می‌شود. این پدیده، شهود و رسیدن به فراشناخت نیست، بلکه یک پدیدهٔ روانی است. این‌کار از راه [[یوگا]] و درون‌پویی انجام می‌گیرد. بوداگرایی همانند دیگر کیش‌های هندی، ذهن را ابزار بنیادین رهایی می‌داند و بر ورزیدگی درست ذهن تأکید می‌کند. آماج کوشش درست، یکپارچگی ذهنی و جلوگیری از پراکندگی اندیشه است. توجه درست، باعث آگاهی از احساسات و آگاهی از کنش‌های بدن و ذهن می‌شود. این تمرینات سرانجام ما را به تمرکز درست می‌رساند که رسیدن به حالات گوناگون آگاهی‌های خلسه‌آمیزخلسه آمیز در حین درون‌پویی (مراقبه) است و با آزمودن خشنودی بزرگی همراه است. رسیدن به این حالات را درون‌نگری (دیانا) می‌نامند.{{مدرک}}
 
== شاخه‌های آیین بودایی ==
خط ۱۲۲:
! [[وجره‌یانه]]{{سخ}}{{grey|Vajrayāna}}
| [[پرونده:Faith Buddhism Vajra.svg|140px]]
| وجره‌یانه سومین کیش در دین بودا است که ۶ درصد از پیروان این دین را به خود اختصاص می‌دهد. وجره‌یانه عمدتاً در تبت، بوتان، و مغولستان رایج است و در [[پادشاهی بوتان|بوتان]] آیین رسمی کشور است. وجره‌یانه جنبه‌های صوفیانه دارد و بر خواندن ورد و افسون‌ها تأکید دارد. واژه وجره‌یانه به معنای راه‌بَرنده الماس است. منظور از الماس همان حق و واقعیت است. به وجره‌یانه، بوداگرایی افسون‌گراافسون گرا <sup>Tantric</sup>، بوداگرایی [[علوم خفیه|نهان‌گرا]]، و راه آذرخش هم گفته می‌شود. در سنت وجره‌یانه، پیر (لاما) به‌عنوان راهنما و [[مرشد]] و پشتیبان نقش بزرگی در رسیدن به رهایی از رنج‌ها ایفا می‌کند و از این رو این مکتب را لاماگرایی یا لامائیسم هم نامیده‌اند. پیر بزرگ را هم در این مکتب در تبت [[دالایی لاما]] می‌نامند.
برعکس مهایانه و تراوده که می‌گویند حالت بیداری توصیف‌پذیر نیست، پیروان وجره‌یانه معتقدند که می‌توان از راه آیین‌های صوفیانه و به یاری [[ورد|وردخوانی]] <sup>Mantra</sup>، اشاره‌های رازآمیزراز آمیز دست معروف به [[مودرا|دست‌نشانه‌ها]] <sup>Mudra</sup> و [[ماندالا|دوایر کیهان‌نما]] <sup>Mandala</sup> با حالت بیداری تماس برقرار کرد و حتی در طول یک زندگی به رهایی از رنج‌ها و بیداری رسید.<ref>پاشایی، ع. فراسوی فرزانگی (پرَگیا پارَمیتا)، نشر نگاه معاصر، تهران ۱۳۸۰.</ref>
|}