ابن هیثم: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
Inshushinak (بحث | مشارکتها) جز ابرابزار |
Inshushinak (بحث | مشارکتها) جز ابرابزار، اصلاح املا |
||
خط ۴:
|عرض تصویر = 230px
|زیرنویس = ابن هیثم (چپ) و [[گالیله]] (راست)
|تاریخ تولد = [[۳۵۴ (قمری)|۳۵۴ هـ.]]{{سخ}}۹۶۵ م.
|زادگاه = [[بصره]]
|تاریخ مرگ = [[۴۳۰ (قمری)|۴۳۰ هـ.]]{{سخ}}۱۰۴۰ م.
|محل مرگ = [[قاهره]]
|محل زندگی = بصره و قاهره
خط ۲۴:
}}
'''بوعلی محمد بن حسن بن هیثم بصری'''،<ref name="cgie.org.ir">{{یادکرد وب|عنوان=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی:ابن هیثم، ابو علی|وبگاه=مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی|پیوند=http://cgie.org.ir/fa/publication/entryview/5102|کد زبان=fa|تاریخ بازبینی=2014-12-29}}</ref> ناموَر به '''ابن هیثم''' (
دانستههای زیادی از زندگی شخصی او در دست نیست. او در حدود ۳۵۴ قمری (۹۶۵ میلادی) در [[بصره]]، یکی از شهرهای ایران در زمان شاهنشاهی خاندان بویه زاده شد. او در سال ۱۰۲۰ میلادی در دورهٔ حکومت الحکیم (۹۸۵–۱۰۲۱ میلادی) به [[مصر]] رفت و سعی کرد جریان [[نیل]] را تنظیم کند. او هنگامی که به ممکن نبودن این کار پی برد، با وجود خشم خلیفه، کار را رها کرد؛ ولی پس از مرگ خلیفه، دوباره به [[قاهره]] برگشت و با رونوشت نویسی از دستنویسهای علمی خصوصاً ریاضیاتی به گذران زندگی پرداخت. در ۴۳۰ قمری (۱۰۴۰ میلادی) درگذشت.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Ibn al-Hayt̲h̲am|وبگاه=Brill Reference|تاریخ=2014-12-29|سال=2014|پیوند=http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/ibn-al-hayt-h-am-SIM_3195|کد زبان=en|تاریخ بازبینی=2014-12-29}}</ref>
خط ۳۲:
شرح اصول [[اتاقک تاریک]] و اختراع [[ذرهبین]] از کارهای برجستهٔ این دانشمند مسلمان است که منجر به ساخت [[دوربین عکاسی]] گردید.<ref>«Alhazen," Microsoft® Encarta® Online Encyclopedia 2007
http://encarta.msn.com © ۱۹۹۷–۲۰۰۷ Microsoft Corporation. All Rights Reserved. [http://encarta.msn.com/encyclopedia_761579452/Alhazen.html]</ref> به دید برخی پژوهشگران ابن هیثم نخستین دانشمند جهان است که [[سرعت صوت]] را محاسبه کردهاست. ابن هیثم با معیار متعارف اندازهگیری طول در زمان خود، که واحد [[ذرع]] بود، [[سرعت نور]] و دور [[کره زمین]] را اندازه گرفت. وی نخستین کسی است که ۷۰۰ سال قبل از [[نیوتن]] به بررسی ویژگیهای [[نور]] پرداخت.<!--<ref name=autogenerated1 /> حذف یادکرد ناموجود توسط ربات --> ابن هیثم را اولین دانشمندی میشناسند که از روش مبتنی بر [[آزمایش]] در کارهایش استفاده کرد.<ref>Civilization: The West and the Rest, by Niall Ferguson, p. 51</ref>
سیارک شماره ۵۹۲۳۹ به افتخار این دانشمند به نام [[۵۹۲۳۹ ابن هیثم]] نامیده شدهاست.▼
== زندگی ==
سطر ۴۳ ⟵ ۴۱:
== کارها ==
[[پرونده:Thesaurus opticus Titelblatt.jpg|بندانگشتی|چپ|200px|ابن هیثم نشسته در حال مطالعه فیزیک نور]]
'''ابن هیثم''' پدر علم [[فیزیک نور]] و آغاز کننده تحولاتی است که بعدها به ساخت [[دوربین عکاسی]]، [[دوربین سینما]] و پروژکتور پخش فیلم منجر شد. ابن هیثم تلاش زیادی در شناخت فیزیک نور انجام داد. او رسالهای دربارهٔ نور نوشت و [[ذرهبین]] را ساخت. به نسبت [[زاویه تابش]] و [[زاویه انکسار]] پی برد و اصول [[تاریکخانه]] را شرح داد و در مورد قسمتهای مختلف [[چشم]] بحث کرد. رسالهٔ نور ابن هیثم نفوذ زیادی در اروپا گذاشت. کارهای وی توسط [[کمالالدین فارسی]] پیگیری شد. بیش از بیست اثر بازمانده از ابن هیثم ویژه مسائل نجومی است.
شهرت ابن هیثم در [[نجوم]] بیشتر به سبب تألیف رسالهای است به نام [[مقاله فی هیئته العالم]]. ظاهراً این رساله از آثار جوانی او است، زیرا در آن از «پرتوی که از چشم خارج میشود» سخن گفتهاست و ماه را جسمی صیقلی توصیف کرده که نور [[خورشید]] را «باز میتاباند». این دو نظر را وی در [[المناظر]] و [[مقاله فی ضوء القمر]] رد کردهاست این رساله تنها نوشته نجومی ابن هیثم است که در سدههای میانه به باختر راه یافتهاست. [[آبراهام هبرایوس]] آن را به سفارش [[آلفونسوی دهم]]، شاه [[کاستیل]] (درگذشته: ۱۲۸۴ میلادی) به [[زبان اسپانیایی|اسپانیایی]] ترجمه کرد و این ترجمه را مترجم ناشناسی (تحت عنوان کتاب جهان و آسمان) به لاتینی درآورد. در این رساله ابن هیثم ثابت میکند که اگر [[ماه]] مانند آینهای رفتار کند، لازم میآید که سطحی از ماه که نور خورشید را به زمین باز میتاباند کوچکتر از سطحی باشد که ما میبینیم، پس نتیجه میگیرد که ماه نور عرضی خود را در دریت مانند اجسام منیر، یعنی از همه سطح خود و در همه جهات گسیل میدارد، این نظر با استفاده از یک [[ذاتالثقبتین]] نجومی ثابت میشود.
سطر ۱۱۱ ⟵ ۱۰۷:
* الجامع فی أصول الحساب
* کتاب فی تحلیل المسائل الهندسیة
== یادبودها ==
== پانویس ==
|