گویش دشتی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''گویش دشتی''' گویشی پارسی است که در برخی مناطق [[استان بوشهر]] رواج دارد و حدفاصلی میان گویش هایگویش‌های [[گویش بوشهری|بوشهری]] و گویش بندری و [[اچمی]] محسوب می شودمی‌شود. با [[گویش بهبهانی]] و لهجه اردکانی همبستگی هاییهمبستگی‌هایی دارد. بنظر می رسدمی‌رسد این گویش مستقلامستقلاً از [[فارسی میانه]] محاوره ایمحاوره‌ای پس از [[ساسانیان]] جداشده باشد.

گویش دشتی، از دقیق‌ترین و از نظر استقلال زبان‌های محلی از خالص‌ترین گویش‌های جنوب ایران است که اغلب کلمات اصیل فارسی در آن وجود دارد. دشتی گویش [[منطقه دشتی]] است که امروزه دو [[شهرستان دشتی]] و [[شهرستان دیر|دیر]] را در بر می گیردمی‌گیرد. نقطه مرکزی این گویش [[مندستان]] (حد فاصل این دو شهرستان است) این گویش در مناطق دیگر استان بوشهر از جمله [[تنگستان]] هم کاربرد دارد و با گویش [[تنگسیری]] نزدیکی زیادی دارد.

شاخه‌های این گویش از حدود جغرافیایی [[منطقه دشتی]] گذشته، تا بنادر ثلاث و توابع آن ادامه دارد و حتی در منطقه کوهستانی [[جم]] و [[ریز]] اغلب کلمات به صورت فصیح کتابی استعمال می‌شود.

== شاخصشاخص‌ها ها==

یکی از نشانه‌های اصالت گویش دشتی ([[منطقه دشتی]]) این است که هنوز واژه و لغاتی از زبان پهلوی ساسانی در آن وجود دارد چنان کهچنان‌که در بعضی از روستاه‌های دشتی که کمتر تحت تأثیر زبان عربی و سایر زبان‌های بیگانه قرار گرفته‌اند برخی از کلمات و واژه‌های زبان پهلوی محفوظ مانده‌است. به طور مثال لغت کٌهنه « Kohne » را کوهنه « Kwahne » تلفظ می‌کنند که در زبان پارسی باستان کوهنک « Kwahnak » بوده تنها تغییری که بر این لغت عارض شده تبدیل حرف « کاف » در آخر کلمه به «ها » غیر ملفوظ است یا لغت خوش از خوَش « Xwas » و خورد از خوَرد « Xward » تلفظ می‌کنند هم چنین واژگان « شتر » اشتر « Ostor » اِشتُو « Estow » « شتاب » و ...… همگی بازمانده زبان پهلوی جنوبی یعنی زبان رایج روزگار ساسانی است.

بجز حالات دستوری بسیاری از اصطلاحات و کلمات که در این گویش کاربرد دارد شکل بومی شده کلمهٔ پهلوی هستند.مثلا مثلاً حذف نشدن برخی پیشوندها در کلمات و یا برخی پسوندهای انتهایی.

کٌهنه «Kohne» را کوهنه «Kwahne» تلفظ می‌کنند یا لغت خوش از خوَش «Xwas» و خورد از خوَرد «Xward» تلفظ می‌کنند هم چنین واژگان

* اشتر «Ostor» «شتر»

* اِشتُو «Eshtow» «شتاب»

* اِشکم را «شکم»،

* اَور awr «ابر»،

* پار «سال گذشته»،

* پازن «بز نر بزرگ»،

* پریر «Perir» (یک روز بیش از روز گذشته)،

* پَرونگ «Parvang» «کمر بندکمربند مخصوص رفتن بالای درخت خرما»،

* پسین یا پسیند «Pesin» «بعد از ظهر»،

* چاس «Cas » «چاشت»،

* دُوَت «Dovat» «دختر»،

* دروشده «Derowshedeh» «لرزیدن»،

* دُوَش «Dus» «شب، گذشته، دیشب»،

* دُول «Dul» «دَلو»،

* «دولَک» «Dulak» «دَلوچه»،

* دیگ «دیروز»،

* ززو «Zuzu» «جوجه تیغی»،

* سم یا سُمب «Somb» «سُم»،

* گَپ «Gap» حرف و سخن،

* کّپه «Kope » کوپه کردن و انباشتن،

* کلبوک «Kalbuk» مارمولک،

* کلوک «Koluk» خمره سفالینه بزرگ،

* گُت «Got» بزرگ،

* گردیک «Gordik» کلیه،

* گِنِه «Gene » خبیث، نامرغوب، به درد نخور،

* محتک یا مَختَک "Maxtak" مهد، گهواره،

* مُروا «Morva» فال نیک زدن،

== پیوند به بیرون ==