دکتر خانلری طرح تهیهٔ ''فرهنگ تاریخی زبان فارسی'' را تهیه کرد و آن را در [[بنیاد فرهنگ ایران]] به موقع اجرا گذاشت. همکاران این طرح بزرگ را، که تعدادشان انگشتشمار بود، با تحقیق و تجسس بازشناخت و گروهی جوانان علاقهمند را به این کار برگماشت. نخستین جلد ''فرهنگ تاریخی زبان فارسی'' در سال ۱۳۵۷ انتشار یافت. جلد دوم آن نیز به زیر چاپ رفتهبود که با کنارهگیری خانلری معلق ماند و به سرنوشت نامعلومی دچار شد.<ref>محمدجعفر محجوب، همانجا</ref>
=== غزلهای [[حافظ]] ===
پرویز ناتل خانلری در مقدمهٔ کتاب ''غزلهای [[حافظ]]'' در سال ۱۳۳۷ اظهار امیدواری کردهبود که با استفاده از نسخههای کهن، دیوان کامل [[حافظ]] تهیه و منتشر گردد. این فکر پس از بیستودو سال تحقق یافت و در سال ۱۳۵۹ ''دیوان خواجه شمسالدین محمد حافظ'' توسط [[بنیاد فرهنگ ایران]] انتشار یافت. دکتر خانلری در تنظیم ''[[دیوان حافظ]]'' متن ۴۸۶ غزل حافظ را پس از بررسی و مقایسهٔ ضبط ۱۴ نسخهٔ اساس خود به ترتیب حروف تهجیِ قافیههای غزلها در صفحات سمت راست کتاب قرار دادهاست. در صفحات مقابل، برای هر غزل نخست نشانههای معرف نسخههایی که آن غزل را درج کردهاند در بالای صفحه و بهدنبال آن ترتیب ابیات آن غزل در نسخههای مأخذ، و سپس اختلاف نسخهها در ضبط کلمات و عبارات درمورد هر بیت نقل گردیدهاست.<ref>''مقدمهای بر تدوین غزلهای حافظ''، دکتر سلیم نیساری، ۱۳۶۷</ref> ''دیوان حافظ'' چاپ خانلری، با وجود چندین ویرایش دیگر از غزلهای حافظ، که طی سی سال پس از آن انتشار یافتهاست، اعتبار خود را حفظ کرده و مورد استفادهٔ محققان است.