مردوک: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Varaste900 (بحث | مشارکت‌ها) این سنگ نگاره به هیچ وجه از کاخ شوش آپادانا پیدا نشده است |
جز مردوخ، ابرابزار |
||
خط ۱:
{{Infobox monarch
[[پرونده:Apadana winged man.jpg|250px|بندانگشتی|سنگ نگاره مردوک. به شکل انسان بالدار. در بخش میراث [[میان رودان]] [[موزه لوور]]]]▼
| name = مردوخ
| title = خدا
| image = Apadana winged man.jpg
▲
| reign =
| coronation =
| investiture = آسمانی
| full name = مردوخ
| native_lang1 = نام‌های دیگر
| native_lang1_name1 = مردوک
| native_lang2 =
| native_lang2_name1 =
| othertitles = خدای آفرینش، خدای باروری
| baptism =
| birth_date =
| birth_place =
| death_date =
| death_place =
| burial_date =
| burial_place =
| predecessor =
| suc-type =
| heir =
| successor =
| queen =
| consort =
| consortreign =
| consortto =
| spouse =
| spouse 1 =
| spouse 2 =
| offspring =
| royal house = [[بابل (دولت‌شهر)|بابلیان]]
| dynasty =
| royal anthem =
| royal motto =
| father =
| mother =
| children =
| religion =
| signature =
}}
'''مردوک''' یا '''مردوخ''' یکی از خدایان باستانی [[تمدن بابل]] است. در تمدن بابلیان مردوک به عنوان خدای باروری و آفرینش مطرح است. او در دوره [[حمورابی]] به‌عنوان محافظ بابل به شمار می‌رفت. مردوک فرزند [[ائا|انکی]] خدای آبها و جانشین [[آنو]] خدای خدایان می‌باشد. در اساطیر [[بین‌النهرین]] و در پی توسعه اقتدار سیاسی بابل، مردوک صفات بیشتر خدایان بین‌النهرین را گرد آورد و به رئیس خدایان بابلی، آفریدگار انسان، نور و زندگی بدل شد. او را گاه در ردای جواهر دوخته و با عصا و حلقه پادشاهی مجسم کرده‌اند.<ref>دائرةالمعارف هنر-رویین پاکباز ص ۹۹۸–۱۳۸۵ چاپ پنجم</ref>
== ریشه اصطلاح مردوخ ==
در سال ۴۸۴ پیش از میلاد، [[خشایارشا]] ضمن سرکوب شورش بابل، استحکامات دفاعی آنجا را نابود و مجسمه خدای مردوخ را تخریب کرد.<ref>[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref>▼
مردوک از ریشه سومری [[اوتو]] خدای آفتاب گرفته شده و به معنای گوساله کوچک اوتو (امر اوت) می‌باشد. در فرهنگ بابلی این نام مروتوک نوشته شده که از زبان سومری برگردانده شده است و بابلیها اورا به امروتوک یا مردوک تغییر نام داده‌اند این نام در اصل سومری امراوتو یعنی گوساله شیرخوار اوتوامده است<ref>Helmer Ringgren, (1974) Religions of The Ancient Near East, Translated by John Sturdy, The Westminster Press, p. 66.</ref>▼
میان دو اصطلاح مردوخ و مردوک به نظر می‌رسد مردوخ صحیحتر باشد که از دو بخش مر-دوخ تشکیل یافته است. بخش دوم را ممکن است به دُخ که در زبان فارسی معاصر بشکل دُخت محفوظ مانده‌است. به معنی شکل و قیافه است و دختر هم از این عنصر اقتباس شده است. بخش اوّل اصطلاح '''مر''' را به عناوین متعدد در تاریخ سراغ داریم به صورت [[مهر (ایزد)|مهر]] هم ممکن است تعبیر گردد؛ ولی مهر، به شکل دقیق در زمان [[فریدون]] در شاهنامه توصیف شده‌است:
بابلیان اعتقاد داشتند مردوک در کوهی در جهان زیرین زندانی است و در جشن اکیتومی بایست آزادش می‌کردند.<ref>علیرضا شاپور شهبازی-زندگی و جهانداری کوروش بزرگ-ص 259</ref>▼
{{شعر}}
{{ب|به فرمود تا آتش افروختند|همه عنبر و زعفران سوختند}}
{{ب|پرستیدن '''[[مهرگان]]''' دین اوست|تن‌آسانی و خودرن آیین اوست}}
{{ب|اگر یادگار است از او ماه '''مهر'''|بکوش به رنج ایچ منمای چهر<ref>[[شاهنامه]] نسخه مسکو. جلد یکم. روزگار [[فریدون]]، ص ۱۸</ref>}}
{{پایان شعر}}
== دوره هخامنشیان ==
▲در سال ۴۸۴ پیش از میلاد، [[خشایارشا]] ضمن سرکوب شورش بابل، استحکامات دفاعی آنجا را نابود و مجسمه خدای مردوخ را تخریب کرد.<ref>[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref>
▲مردوک از ریشه سومری [[اوتو]] خدای آفتاب گرفته شده و به معنای گوساله کوچک اوتو (امر اوت) می‌باشد. در فرهنگ بابلی این نام مروتوک نوشته شده که از زبان سومری برگردانده شده است و بابلیها اورا به امروتوک یا مردوک تغییر نام داده‌اند این نام در اصل سومری امراوتو یعنی گوساله شیرخوار اوتوامده است<ref>Helmer Ringgren, (1974) Religions of The Ancient Near East, Translated by John Sturdy, The Westminster Press, p. 66.</ref>
▲بابلیان اعتقاد داشتند مردوک در کوهی در جهان زیرین زندانی است و در جشن اکیتومی Akitu بایست آزادش می‌کردند.<ref>علیرضا شاپور شهبازی-زندگی و جهانداری کوروش بزرگ-ص 259</ref>
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
== پیوند به بیرون ==
{{نبو (نبی)}}
{{شاهان بابل}}
[[رده:انوما الیش]]
| |||