نوادر التبادر لتحفة البهادر

نوادر التبادر لتحفه البهادر دائره‌المعارفی است تالیف شمس الدین محمد دنیسری که در سال ۶۶۹ ق/۱۲۷۱م، نگاشته شده است. این کتاب از جمله دانشنامه‌های فارسی است که در آن به علوم مختلف می ‌پردازد. این کتاب در جایی نوشته شده است که اکنون دیگر کتابت فارسی در آنجا وجود ندارد.

نوادر التبادر لتحفه البهادر

نویسنده(ها)	شمس الدین محمد دنیسری
کشور	تهران
زبان	فارسی
موضوع(ها)	دانشنامه فارسی ۶۶۹ ق/۱۲۷۱م
ناشر	بنیاد فرهنگ ایران به کوشش محمد دانش‌ پژوه و ایرج افشار
تاریخ نشر	۱۳۵۰
گونه رسانه	چاپی
شمار صفحات	۳۵۹

درباره مولف

شمس الدین محمد بن قاضی شیخ امین‌الدین ابوالمکارم ایوب بن ابراهیم دنیسری اهل دنیسر، بنا به معجم‌البلدان، شهری بزرگ از نواحی جزیره، نزدیک ماردین که قوچ‌حصار هم گفته‌اند، می‌باشد. اطلاع بیشتری از زندگانی وی در دست نیست.

نسخه‌ های خطی

این کتاب را نخستین بار ادگار بلوشه در سال ۱۹۲۷ معرفی کرده است. هم اکنون پنج نسخه خطی از کتاب وجود دارد. نسخه‌های پاریس، کتابخانه دانشگاه تهران و نسخه ایاصوفیه، در انتشار کتاب مورد استفاده قرار گرفته است.

انتشار کتاب

به همت محمد تقی دانش پژوه این کتاب معرفی شده است. به کوشش وی و ایرج افشار کتاب برای چاپ آماده شده و به اهتمام پرویز ناتل خانلری توسط انتشارات بنیاد فرهنگ در سال ۱۳۵۰ منتشر شده است.

انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در سال‌های ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸ این کتاب را منتشر کرده است.

محتوای کتاب

دوازده فن که هر یک شامل شش مقاله است. فن یازدهم کتاب در شش مقاله در باب علم فلاحت است. در این کتاب به کبوترخانه اشاره شده است.

کشاورزی

مقاله پنجم و ششم از فن دهم، اندر منافع اشجار و اثمار می‌باشد. و شش مقاله فن یازدهم عبارتند از:

• اندر شناختن هنگام زراعت و تدبیر آنکه ایزد تعالی آن را از آفت نگاه دارد

• اندر آنکه چه کنند تا خدای تعالی دانه بسیار دهد

• اندر شناختن زمین نیک و بد و میانه و علامت آن زمین که خوش بود یا شور در چاه

• اندر آنکه چون کنند تا کشت‌ها و باغ‌ها و بوستن‌ها زود برسد

• در حیلت آن که ایزد تعالی غله‌ها در چاه‌ها از آفت نگاه دارد

• اندر چاره کردن غله را تا از آنچه در انبارها کرده باشد زیادت شود