زمین‌گردشگری: تفاوت میان نسخه‌ها

 

مخاطبان زمین‌گردشگری نه تنها متخصصان و کارشناسان زمین شناسی و [[ژئومورفولوژی]]، بلکه گردشگران عادی و علاقه‌مندان طبیعت هستند. در جریان فعالیت‌های زمین‌گردشگری، بازدیدکنندگان ضمن بازدید از پدیده‌های زیبا و ویژه زمین شناسی و [[ژئومورفولوژی]]، با مبانی پیدایش آنها آشنا شده اهمیت وجودی آنها را درمی‌یابند.<ref>[http://www.gsi.ir/geoturism/fa/index.php وب گاه ژئوتوریسم ایران]</ref>

 

== تاریخچه ==

زمین گردشگری در جهان بصورت اولیه توسط [[آدام سدویک]] در [[انگلستان]] آغاز شد و تاریخ این اقدامات اولیه به قرن ۱۷ و ۱۸ انگلستان بازمی گرددو بصورت آکادمیک در جهان امروزی به سال ۱۹۹۵ میلادی یعنی تاریخ ارائه نخستین تعریف زمین‌گردشگری درجهان توسط توماس هوز از انگلستان بازمی گردد.<ref>حاج علیلو، ب. و نکوئی صدری،ب. .۱۳۹، ژئوتوریسم(رشته زمین شناسی)،انتشارات دانشگاه پیام نور کشور.</ref>

«موضوع گردشگری زمین شناختی و حفظ میراث زمین رسماً از زمانی مطرح شد که [[یونسکو]] با معرفی یک عنوان جدید در علوم زمین تحت عنوان [[ژئوپارک]] از سازمان‌ها و مراکز زمین‌شناسی کشورهای مختلف دعوت به همکاری در این زمینه نموده‌است».<ref>امری کاظمی، ع.، ۱۳۸۱، آغازی بر ژئوتوریسم ایران،مجموعه مقالات بیست و یکمین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.</ref>

== تعاریف ==

 

 

تعاریف معدودی برای زمین‌گردشگری در ایران ارائه شده که از مهمترین آنها می توان به تعاریف نکوئی صدری(1388)و ع.ر.امری کاظمی(1388)و شایان (1385)اشاره کرد:

گردشگری از عوامل اصلی توسعه پایدار در سطوح اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی است. زمین‌گردشگری زیر مجموعه گردشگری پایدار بوده و هدف آن حفظ منابع زمین گردشگری و توسعه گردشگری در مقاصد است. یعنی هدایت گردشگران به نحوی که ژئوسایت مورد بازدید برای نسل‌های آینده حفظ و قابل استفاده باشد.

 

توسعه پایدار بر سه اصل پایداری بوم شناختی، پایداری اجتماعی – فرهنگی و پایداری اقتصادی است. پایداری بوم شناختی تضمین کننده آن است که توسعه با حفظ فرایندهای اساسی زیست محیطی، تنوع و گونه‌های زیستی سازگار باشد. پایداری اجتماعی – فرهنگی تضمین می‌کند که توسعه با فرهنگ و ارزش‌های مردمی که متأثر از آن هستند، سازگار بوده و هویت جامعه را حفظ کند و پایداری اقتصادی تضمین می‌کند که توسعه واجد کارآیی اقتصادی بوده و منابع به ترتیبی اداره بشوند که بتوانند پشتیبان نسل‌های آینده باشد.<ref>سینایی، وحید، «توسعه پایدار گردشگری»، ماهنامه سیاسی – اقتصادی، شماره ۹۵-۹۶، سال ۱۳۷۴، ص ۱۳۴. </ref>

 

[[فرسایش]] مهمترین عامل ایجاد و شکل گیری پدیده‌های [[زمین شناسی]] و [[ژئومورفولوژی]]، محسوب می‌شود. فرسایش آبی و بادی، تغییر درجه حرارت و تبلور کانی‌ها از عمده‌ترین محرک‌های عمل فرسایش در سطح زمین است. بارش برف و باران، رگبارهای فصلی، امواج دریا، پیشروی و پسروی آب دریاها، تغییر مسیر رودخانه‌ها، جریان سیلاب‌ها، نفوذ آب در لایه‌های زمین و انحلال سنگ‌ها و رسوبات [[آهک|آهکی]]، [[سیلت|سیلتی]]، [[مارن|مارنی]] و [[ماسه‌سنگ|ماسه‌سنگی]] و شکل گیری [[غار|غارها]] و حفره‌ها و دریاچه‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی، نفوذ آب در سنگ‌ها، انجماد و تخریب آن‌ها از جمله عواملی است که چهره طبیعت را دائم تغییر داده و رخنمون‌ها و جلوه‌های رنگارنگ کانی‌ها لایه‌های مختلف زمین را بیشتر نمایان می‌سازد.<ref>احمدی، «ژئومورفولوژی کاربردی در فرسایش آب»، تهران، ۱۳۸۱. </ref>

 

 

ایران باتنوع زمین شناختی، [[اقلیم]] متنوع و ویژگی‌های زمین‌شناسی گوناگون وطبیعت بی جان بی‌نظیر، می‌تواند از پدیده‌های زمین شناختی ([[ژئوتوپ]]‌ها) در سراسر کشور مانند [[غار|غارها]]، [[تنگه|تنگه‌ها]]‌، [[دره|دره‌ها]]‌، [[فسیل|مناطق فسیلی]]، [[دره‌های نشستی]]، شکاف‌های بزرگ زمین شناسی، [[سازند|سازندهای زمین شناختی]]، [[گل‌فشان|گل‌فشان‌ها]]‌، [[کارست|زمین‌های کارستیک]]، انواع [[کانی|کانی‌ها]]‌، هرم‌های ماسه‌ای، سواحل صخره‌ای – سنگی، معادن باستانی، [[کلوت|کلوت‌ها]] و غیره بعنوان میراث‌های زمین شناختی و[[ژئومورفولوژی]] در قالب [[ژئوسایت|ژئوسایت‌های]]‌ بالقوه متعدد پس از تدارک زیرساخت‌های گردشگری به عنوان ابزاری کار ساز در راستای توسعه زمین‌گردشگری و تاسیس ژئوپارک‌ها مورد استفاده قرار دهد.