پیمان آخال: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
ابرابزار |
جز ←جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباهیاب]]: کامیابیای⟸کامیابیهایی، دسترفتن⟸دست رفتن |
||
خط ۳:
'''پیمان آخال (آخال-تکه)''' (Treaty of Akhal) [[معاهده|معاهدهای]] میان [[امپراتوری روسیه]] و [[ایران]] است که در ۲۱ سپتامبر ۱۸۸۱ برابر با ۳۰ شهریور ۱۲۶۰ برای تعیین مرزهای دو کشور در مناطق [[ترکمن|ترکمننشین]] شرق [[دریای خزر]] بسته شد.
انعقاد این پیمان در شرایطی صورت گرفت که نیروهای روس که تا سال ۱۸۶۳ اطراف [[آرال (ازبکستان)|آرال]]، [[سمرقند]] و [[تاشکند]] را تصرف کرده بودند، در سال ۱۸۶۸ خاننشین [[بخارا]] را شکست قطعی داده و حاکمیت خود را بر بخارا و [[سمرقند]] نیز تثبیت کردند و در سالهای ۱۸۷۳ تا ۱۸۸۱ به فرماندهی [[:en:Mikhail Skobelev|میخائیل اسکوبلف]]، [[:en:Ivan Davidovich Lazarev|ایوان لازارف]] و [[کنستانتین فن کاوفمن|کنستانتین کافمن]]، افزون بر اشغال [[خوارزم]] که در کنترل خاننشین خیوه قرار داشت، ایلات ترکمن را نیز شکست داده بودند و سرزمین ترکمنهای تَکه را با نام «سرزمین ماورای خزر» به خاک خود منضم کردند. روسها پس از شکست ۱۸۶۰ ایران و نیز با گسترش حضور [[بریتانیا]] در [[مصر]]، به چنین
[[ناصرالدینشاه]] برای عقد این قرارداد وزیر خارجهاش [[مؤتمنالملک]] را به دیدار [[:en:Ivan Zinoviev|ایوان زینوویف]] فرستاد تا پیمانی را در [[تهران]] امضا کنند. با این پیمان، [[ناصرالدینشاه]] که هیچگاه نتوانسته بود ترکمنها را شکست دهد، حکومت روسیه را بر این مناطق به رسمیت شناخت و ایران و روسیه برای نخستینبار در ناحیهٔ شرق دریای خزر با یکدیگر همسایه شدند.
پیمان آخال تأثیر دوگانهای بر ایران داشت. از یکسو ایران تا حدی از یورشهای ترکمنها رهایی مییافت؛ اما این امر به بهای گران از
پیمان آخال همچنین به ضرر ترکمنها بود و با مصالح سنتی قوم ترکمن همخوانی نداشت. میان آنان مرز کشیده شده و در دو کشور قرار گرفته و اتحاد آنان به هم خورد. [[یموت]]های ایران که بر اساس موافقتنامه دو دولت هرسال برای چراندن گلههای خود به آن سوی مرز کوچ میکردند، باید به هر دو دولت [[مالیات]] میدادند و این موضوع مقامات روسی و ایرانی را در جمعآوری مالیات دچار مشکل کرده بود.<ref>گلی، امین. ''تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمنها''. نشر علم، ۱۳۶۶، ص ۱۶۸</ref>
|