پیمان آخال: تفاوت میان نسخه‌ها

انعقاد این پیمان در شرایطی صورت گرفت که نیروهای روس که تا سال ۱۸۶۳ اطراف [[آرال (ازبکستان)|آرال]]، [[سمرقند]] و [[تاشکند]] را تصرف کرده بودند، در سال ۱۸۶۸ خان‌نشین [[بخارا]] را شکست قطعی داده و حاکمیت خود را بر بخارا و [[سمرقند]] نیز تثبیت کردند و در سال‌های ۱۸۷۳ تا ۱۸۸۱ به فرماندهی [[:en:Mikhail Skobelev|میخائیل اسکوبلف]]، [[:en:Ivan Davidovich Lazarev|ایوان لازارف]] و [[کنستانتین فن کاوفمن|کنستانتین کافمن]]، افزون بر اشغال [[خوارزم]] که در کنترل خان‌نشین خیوه قرار داشت، ایلات ترکمن را نیز شکست داده بودند و سرزمین ترکمن‌های تَکه را با نام «سرزمین ماورای خزر» به خاک خود منضم کردند. روس‌ها پس از شکست ۱۸۶۰ ایران و نیز با گسترش حضور [[بریتانیا]] در [[مصر]]، به چنین کام‌یابی‌ایکامیابی‌هایی دست یافتند.

پیمان آخال تأثیر دوگانه‌ای بر ایران داشت. از یک‌سو ایران تا حدی از یورش‌های ترکمن‌ها رهایی می‌یافت؛ اما این امر به بهای گران از دست‌رفتندست رفتن سرزمین‌هایی به دست آمد که ناصرالدین شاه ادعای سلطنت بر آن‌ها را داشت.<ref>گلی، امین. ''تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمن‌ها''. نشر علم، ۱۳۶۶، ص ۱۶۴</ref> همچنین خط مرزی کاملاً به نفع روس‌ها طراحی شده بود. به گفتهٔ [[لرد کرزن]] «روس‌ها در ضمن انعقاد قرارداد مرزی اولاً کوه‌های بلند مرتفع سرحدی را در مرز خودشان انداختند، سپس سرچشمهٔ رودخانه‌ها را نیز جزء خاک روسیه ثبت کردند که هروقت اراده نمایند آب را از ده‌های ایران قطع کنند و در نتیجه محصول [[خراسان]] را تباه سازند.» گذشته از این، دولت ایران تعهد کرده بود که اجازه ندهد در امتداد رودهایی که وارد خاک روسیه می‌شود، روستای جدید ساخته شود یا اراضی زراعی آن مناطق گسترش یابد یا برای زمین‌های در حال کشت بیش از حد آب مصرف شود.<ref>[http://www.iichs.org/index.asp?id=55&doc_cat=1 قرارداد آخال، گونه‌ای حاتم‌بخشی قجری] مؤسسه تاریخ معاصر ایران</ref>