راحةالصدور: تفاوت میان نسخه‌ها

اگر چه متن این کتاب از متون فاخر شمرده شده و از آن در میان شاهکارهای نثر فارسی نام برده شده است اما راوندی از اشعار و امثال فارسی و عربی، احادیث، کلمات قصار و مواعظ حکما و برخی از قصاید خود در مدح کیخسرو در بسیاری جاها بدون مناسبت استفاده کرده چنان‌که این اطاله کلام در پند واندرز رشته حکایت تاریخی را قطع می کنند. به نظر می رسد دلیل این تکلف در نثر کتاب، ویژگی های نثرنویسی دوران مؤلف بوده باشد چنان‌که در دوره سلجوقیان و پس از آن، نثر نویسان با تأثیرپذیری از آراستگی [[سبک عراقی]] که بر اثر تفوق جویی دانش آموختگان مدارس در مقابل سادگی سبک خراسانی بوجود آمده بود دست به صنعت پردازی ادیبانه می زدند، راوندی نیز به همین منوال در نثر راحة الصدور با وجود اینکه که موضوعی تاریخی دارد، [[متکلفانه]] و [[مصنوع]] سخن گفته است.<ref>{{پک|عبدالحسین زرین کوب|۱۳۷۵|ک=از گذشته ادبی ایران|ص=۱۲۶}}</ref>همین تطاول و اضافات بی مناسبت سبب آن شده تا با وجود اینکه راوندی مؤکداً خواسته تا کتاب خلاصه نشود، این کتاب دو بار به صورت شایسته ای با حذف اضافات به اختصار در آمده. بار اول در رساله ای با نام [[رساله در تاریخ سلجوقیه]] که اختصار کننده و تاریخ اختصار آن معلوم نیست در پایان کتاب [[تاریخ جهانگشای جوینی]] به تصحیح [[محمد قزوینی]] به چاپ رسیده و بار دوم به صورت کتاب [[العراضة فی الحکایة السلجوقیه]] که [[محمد بن محمد بن عبدالله بن النظام الحسینی یزدی]] (متوفی ۷۴۳ه) وزیر سلطان ابوسعید بهادر خان، آخرین پادشاه مغول ایران (۷۱۷–۷۳۶ه ق) در حدود سال ۷۱۱ آن را تلخیص نموده.<ref>{{پک|عطاء ملک جوینی|۱۹۱۱م|ک=تاریخ جهانگشای جوینی|ص=۱}}</ref>

در زمان سلطان [[مراد ثانی]] پادشاه معروف عثمانی کتاب راحة الصدور به [[زبان ترکی]] ترجمه شد که نسخه هایی از آن در لیدن و موزه آسیایی لنینگراد موجود است.<ref>{{پک|عبدالحسین زرین کوب|۱۳۴۶|ک=نقد و بررسی در باب مآخذ تاریخ ایران بعد از اسلام|ص=۱۶}}</ref> این کتاب برای اولین بار توسط [[محمد اقبال پیشاوری]] معلم مدرسه شرق لندن تصحیح شد و همراه با مقدمه عالمانه ای از او به زبان انگلیسی با تلاش و اضافات مجتبی مینوی شامل حواشی، فهارس و توضیحات بسیار مفید اودر سال ۱۳۳۳ در تهران به چاپ رسید.